Cách đây 75 năm, trong thư gửi đồng bào tản cư, ngày 17-2-1947, Chủ tịch Hồ Chí Minh có viết; "Tôi và Chính phủ không giờ phút nào không lo lắng đến các đồng bào. Bây giờ đang cực khổ, thì chúng ta vui chịu với nhau.
Cách đây 75 năm, trong thư gửi đồng bào tản cư, ngày 17-2-1947, Chủ tịch Hồ Chí Minh có viết; “Tôi và Chính phủ không giờ phút nào không lo lắng đến các đồng bào. Bây giờ đang cực khổ, thì chúng ta vui chịu với nhau. Đến ngày kháng chiến thắng lợi, độc lập thành công, chúng ta sẽ cùng nhau vui sướng, con cháu Lạc Hồng, bao giờ cũng quật cường, không bao giờ sợ khổ”… Ý chí tự lực, tự cường luôn được Bác nhắc đến trong mọi hoàn cảnh, tư tưởng ấy của Người có ý nghĩa lịch sử và thời đại sâu sắc, đến nay vẫn vẹn nguyên giá trị lý luận và thực tiễn.
Câu chuyện nhỏ…
Đọc những câu chuyện kể về Người, có thể thấy, tinh thần tự lực, tự cường của Bác luôn hiện hữu, từ lúc còn là anh thanh niên 21 tuổi trong một lần đi dạo ở Sài Gòn đã bất chợt thổ lộ với người bạn tên Lê rằng mình muốn đi nước ngoài “xem nước Pháp và các nước khác, sau khi xem xét họ làm như thế nào, tôi sẽ trở về giúp đồng bào chúng ta”. Khi bạn hỏi lại lấy tiền đâu mà đi, anh Ba - tên gọi lúc ấy của Bác đã giơ hai bàn tay lên và nói: “Đây, tiền đây”. Và Bác đã đi ra nước ngoài bằng chính đôi bàn tay của mình, làm nhiều nghề khác nhau, đi khắp năm châu, bốn biển để tìm con đường cứu dân, cứu nước khỏi ách đô hộ của thực dân phong kiến, giải phóng cho dân tộc.
Đó là sự kiên nhẫn, sự kiên nhẫn ấy đã tạo nên sức mạnh phi thường về ý chí và nghị lực của một người thanh niên yêu nước quyết tâm tìm đường cứu nước. Dù bất cứ ở đâu, trên cương vị nào, Bác cũng luôn thể hiện tinh thần này. Có một câu chuyện nhỏ: Sau khi khởi nghĩa giành chính quyền ở Hà Nội thắng lợi, Bác Hồ cùng một số cán bộ từ Việt Bắc trở về Thủ đô. Trên đường đi, Người ghé lại một địa phương nọ, dừng lại xem các khẩu hiệu cách mạng kẻ trên tường. Chợt nhìn thấy hàng dãy cờ căng trước cổng thôn, Bác hỏi: “Sao các chú lại làm cờ của ta nhỏ hơn cờ của các nước Đồng minh?”. Một đồng chí thưa: “Dạ, giấy đỏ và vàng nhân dân mua làm cờ nhiều quá nên thiếu ạ! Vì muốn cho đủ nên chúng cháu phải cắt nhỏ đi một chút ạ”. “Không nên”, Người khẽ lắc đầu và bảo: “Các chú phải hiểu là cách mạng đã thành công, nước ta đã giành được độc lập và đã ngang hàng với các nước, vì vậy cờ của ta phải bằng cờ các nước khác. Có thế mới tỏ rõ chí tự cường, tự trọng của mình”. Một chi tiết nhỏ vậy thôi nhưng là bài học lớn. Lúc nào Bác cũng nhắc đến tự trọng, tự lực, tự cường - bởi có tự trọng thì mới tự cường, có tự lực thì mới bền vững. Cao hơn nữa đó chính là khát vọng xây dựng đất nước, một đất nước đi lên từ sự vượt khó, từ tinh thần đoàn kết, từ sự cần cù, sáng tạo… Như lời Người kêu gọi toàn quốc chống Mỹ cứu nước năm 1966: “Chiến tranh có thể kéo dài 5 năm, 10 năm, 20 năm hoặc lâu hơn nữa, Hà Nội, Hải Phòng và một số thành phố, xí nghiệp có thể bị tàn phá, song nhân dân Việt Nam quyết không sợ! Không có gì quý hơn độc lập tự do. Đến ngày thắng lợi, nhân dân ta sẽ xây dựng lại đất nước ta đàng hoàng hơn, to đẹp hơn!”. Trong hoàn cảnh chiến tranh ác liệt, Người vẫn luôn có niềm tin cháy bỏng về tương lai của đất nước, bởi dân tộc Việt Nam đã đứng lên bằng tinh thần quật cường, bằng sức mạnh đoàn kết, bằng ý chí tự cường. Đó là sức mạnh không gì lay chuyển được.
|
Bài học lớn
Đọc Hồ Chí Minh toàn tập, có thể thấy rõ tư tưởng tự lực, tự cường luôn toát lên trong từng câu nói của người. Chẳng hạn như, quan điểm của Người về 5 điểm trong lĩnh vực văn hóa, trong đó điểm đầu tiên về xây dựng tâm lý, Bác nhấn mạnh phải xây dựng tinh thần độc lập tự cường. Đối với nhân dân, Người nói: “Mỗi người dân phải hiểu: có tự lập mới độc lập, có tự cường mới tự do”. Đối với học sinh, Bác răn dạy: “Cốt nhất là phải cho học trò biết yêu nước, thương nòi. Phải dạy cho họ có ý chí tự lực tự cường. Quyết không chịu thua kém ai, quyết không chịu làm nô lệ…”. Đối với người làm báo, Bác nhắn nhủ: “Phải có ý chí tự cường, tự lập, kém thì phải cố mà học. Chúng ta phải làm thế nào để vượt qua khó khăn, làm tròn nhiệm vụ. Người cách mạng gặp khó khăn thì phải đánh thắng khó khăn chứ không chịu thua khó khăn”. Với phụ nữ, Bác khuyên: “Phụ nữ ta phải xóa bỏ tâm lý tự ti, ỷ lại; phải có ý chí tự cường, tự lập; phải nâng cao lên mãi trình độ chính trị, văn hóa, kỹ thuật”…
Theo Hồ Chí Minh, Việt Nam không chỉ cần tự lực, tự cường trong công cuộc kháng chiến, giành độc lập mà còn phải tự lực, tự cường cả trong việc xây dựng chế độ mới. Người căn dặn, trong mọi hoàn cảnh, luôn phải “lấy tự lực cánh sinh làm gốc để ứng phó với mọi phát triển của tình hình; dù tình hình ấy thuận lợi hay gay go thì ta vẫn chủ động”. Những lời dạy của Bác cho đến hôm nay, đã trở thành động lực phấn đấu và cống hiến, là kim chỉ nam cho hành động thực tiễn của chúng ta. Có thể thấy rõ điều này trong đại dịch Covid-19. Khi mà cả nước đối mặt với những thử thách, khó khăn chưa từng có tiền lệ, chúng ta đã phát huy sức mạnh nội lực, nhà nhà giúp nhau, người người giúp nhau để cùng vượt qua… Tinh thần ấy đã lan tỏa và trở thành sức mạnh đoàn kết của mọi tầng lớp nhân dân. Không chỉ vậy, chúng ta cũng đã vận dụng tư tưởng của Người trong việc tìm kiếm sự ủng hộ, hỗ trợ của thế giới để nhân lên sức mạnh của nội lực. Bởi, như Người khẳng định, việc phát huy tinh thần tự lực, tự cường hoàn toàn không loại trừ việc tranh thủ sự giúp đỡ của thế giới trên nguyên tắc lấy nội lực làm nhân tố quyết định. Trải qua giai đoạn phòng, chống dịch cam go trong 2 năm qua, chúng ta càng thêm hiểu sức mạnh của dân tộc được quy tụ bởi sức mạnh của mỗi con người.
Tết Nhâm Dần năm nay lại nhớ đến một câu chuyện nhỏ vào Tết Nhâm Dần 1962. Năm ấy, nghệ sĩ Đinh Thìn - một nghệ sĩ sáo trúc lừng danh được vinh dự vào thăm Bác Hồ và thổi sáo phục vụ Người. Bác nghe xong khen hay, rồi Bác mượn cây sáo để thổi thử nhưng sáo không kêu. Lúc bấy giờ, nghệ sĩ Đinh Thìn mạnh dạn hướng dẫn Bác cách bấm sáo. Bác nói vui: “Không thầy đố mày làm nên”. Rồi Bác hỏi: “Sáo này, chú làm hay mua?”, Đinh Thìn đáp: “Thưa Bác, cháu làm lấy ạ!”. Bác khen: “Tự lực cánh sinh như thế là tốt”.
Một câu nhận xét ngắn của Bác nhưng dường như đây thực sự là lời căn dặn dành cho mỗi người. Nếu mỗi cá nhân, nhất là cán bộ, đảng viên, có học tập, có nỗ lực, có phấn đấu thì mới có thể tự lực cánh sinh, từ đó tự lực, tự cường. Nếu có nhiều những cá nhân biết tự lực tự cường, tập thể ấy chắc chắn sẽ phát triển vững mạnh.
Bài học sâu sắc ấy, có lẽ sẽ còn giá trị mãi theo thời gian..
LỆ HẰNG
