Vì miền Nam ruột thịt, để Tổ quốc thống nhất, tuổi xuân xanh anh giã từ quê hương để vào miền Nam chiến đấu, rồi anh dũng hy sinh trong một trận càn của địch. Suốt chặng đường dài hơn nửa thế kỷ, với biết bao nỗ lực tìm kiếm, đến hôm nay, hài cốt liệt sĩ Giang Văn Mẫn (sinh năm 1946, quê quán phường Khương Thượng, quận Đống Đa, TP. Hà Nội) đã được phát hiện, cất bốc về an táng tại nghĩa trang liệt sĩ ở quê nhà, như di nguyện của anh trước lúc về với đất!
Vì miền Nam ruột thịt, để Tổ quốc thống nhất, tuổi xuân xanh anh giã từ quê hương để vào miền Nam chiến đấu, rồi anh dũng hy sinh trong một trận càn của địch. Suốt chặng đường dài hơn nửa thế kỷ, với biết bao nỗ lực tìm kiếm, đến hôm nay, hài cốt liệt sĩ Giang Văn Mẫn (sinh năm 1946, quê quán phường Khương Thượng, quận Đống Đa, TP. Hà Nội) đã được phát hiện, cất bốc về an táng tại nghĩa trang liệt sĩ ở quê nhà, như di nguyện của anh trước lúc về với đất!
Cởi áo lúc hy sinh để bảo vệ cơ sở cách mạng
Liệt sĩ Giang Văn Mẫn nhập ngũ tháng 10-1964, cấp bậc hạ sĩ, chức vụ chiến sĩ, đơn vị Tiểu đoàn 7 KN, tham gia chiến đấu ở các chiến trường và anh dũng hy sinh tại mặt trận Nha Trang vào ngày 2-7-1968. Anh được đồng đội và nhân dân địa phương an táng trong khu vườn nhà bà Lưu Thị Lòng ở tổ 15, thôn Vĩnh Điềm Thượng, xã Vĩnh Hiệp, TP. Nha Trang. Bà Lòng là cơ sở cách mạng, nuôi giấu bộ đội và cũng là người trực tiếp an táng liệt sĩ Giang Văn Mẫn.
|
Bà Nguyễn Thị Vàng xúc động khi tìm kiếm được hài cốt liệt sĩ Giang Văn Mẫn. |
Bà Nguyễn Thị Vàng (em họ bà Lòng, cùng trú tổ 15, thôn Vĩnh Điềm Thượng) năm nay đã 98 tuổi song vẫn còn rất minh mẫn. Bà vẫn nhớ giây phút lúc chiến sĩ Giang Văn Mẫn hy sinh, bởi bà là một nữ chiến sĩ của đại đội cứu thương, trực tiếp tham gia cứu chữa, cũng như an táng liệt sĩ Giang Văn Mẫn khi anh không qua khỏi do vết thương quá nặng. “Khuya 2-7-1968, chị Ba (bà Lưu Thị Lòng - PV) chạy qua nhà kêu tôi mang thuốc sang căn hầm bí mật trong vườn nhà chị để cứu thương cho một đồng chí bộ đội. Tôi lập tức chạy sang, nhưng khi đến nơi thì người chiến sĩ ấy đã hy sinh, trên thân thể có mấy vết thương ở vai và ngực. Ngay trong đêm, tôi, chị Ba và 2 đồng đội của anh Mẫn thay nhau cảnh giới, đào huyệt cách miệng hầm trong vườn nhà chị Ba chừng chục thước để chôn cất anh. Sau đó, tôi nghe chị Ba kể lại rằng, trước khi mất, chị được người chiến sĩ ấy cho biết tên là Giang Văn Mẫn và nhắn nhủ: “Mẹ em tên Nguyễn Thị Lộc, ở Khương Thượng, Đống Đa, Hà Nội. Sau này giải phóng, chị ra Hà Nội báo tin để mẹ đưa em về!”. Rồi anh Mẫn còn bảo các đồng đội cởi chiếc áo của mình, giữ lại mặc thay anh tiếp tục chiến đấu. Là một người hoạt động trong lòng địch, tôi hiểu việc anh Mẫn nhờ đồng đội cởi áo trước lúc hy sinh chính là để phòng khi địch lùng sục, đào mộ anh lên, khi đó căn cứ của ta cũng sẽ bị địch phát hiện”, bà Vàng kể lại.
Bao nỗ lực tìm kiếm
Theo bà Vàng, sau ngày quê hương được giải phóng, bà giữ cương vị Chủ tịch, Trưởng ban Công an xã, còn bà Lưu Thị Lòng làm Chủ tịch Hội Phụ nữ xã Vĩnh Hiệp. Vào những năm 90, nhân dịp các cán bộ tham gia cách mạng ở địa phương tổ chức chuyến ra thăm lăng Bác, bà Lòng đã tìm đến gia đình thân nhân báo tin về phần mộ liệt sĩ Giang Văn Mẫn. Song suốt nhiều năm sau đó, chưa thấy thân nhân gia đình liệt sĩ vào xác minh, nên trước lúc mất (năm 2019), bà Lòng căn dặn bà Vàng phải tiếp tục thông tin về phần mộ liệt sĩ Giang Văn Mẫn để cất bốc, quy tập về quê nhà.
Các cán bộ, chiến sĩ nỗ lực thực hiện nhiệm vụ cất bốc hài cốt liệt sĩ. |
Về phía thân nhân liệt sĩ Giang Văn Mẫn cũng xác nhận, trước đây, bà Lòng từng tìm đến nhà báo tin, nhưng vì nhiều lý do nên việc tìm kiếm hài cốt liệt sĩ Giang Văn Mẫn đến nay mới có kết quả. Ông Hoàng Đình Thứ (cháu gọi liệt sĩ Giang Văn Mẫn bằng cậu) cho biết: “Lúc còn sống, bà ngoại tôi có kể lại chuyện một người phụ nữ từ miền Nam ra, tìm đến hỏi có phải gia đình liệt sĩ Giang Văn Mẫn không. Nhưng buổi gặp mặt diễn ra rất ngắn ngủi, người phụ nữ để lại chiếc túi xách bên trong có 1 chiếc mũ và 1 chiếc khăn quàng, bảo đi ra ngoài một lúc nhưng sau đó không quay lại. Lúc đó, gia đình ngoại tôi cũng chưa rõ tên và địa chỉ người phụ nữ ấy, nên trong suốt nhiều năm qua, việc tìm kiếm hài cốt cậu tôi đã đi theo hướng khác. Cho đến năm 2020, tôi được báo tin có một phần mộ ở nghĩa trang liệt sĩ của huyện Diên Khánh, nhưng trên mộ chí ghi tên Giang Văn Vân, quê ở Hà Nội, nhưng không phải phường Khương Thượng, quận Đống Đa. Với quyết tâm không bỏ lọt bất cứ manh mối nào dù là nhỏ nhất, tôi đã vào tìm hiểu, nhưng qua xác minh thì đó không đúng là mộ của cậu tôi. Tuy vậy, không ngờ rằng chuyến đi đó lại là cơ duyên để chúng tôi tìm được chính xác hài cốt cậu Mẫn”.
Trong chuyến đi đó, ông Thứ đã liên hệ với các cơ quan chức năng ở Nha Trang, Khánh Hòa đề nghị hỗ trợ tìm kiếm hài cốt liệt sĩ Giang Văn Mẫn, trong đó có cung cấp chi tiết về người phụ nữ tìm đến gia đình báo tin năm xưa. Thật may mắn, chi tiết này lại chính là manh mối quan trọng giúp mở nút thắt trong việc tìm kiếm hài cốt liệt sĩ Giang Văn Mẫn suốt nhiều năm qua. Sau đó, các cơ quan chức năng xác minh được người phụ nữ ấy chính là bà Lưu Thị Lòng, người trực tiếp an táng liệt sĩ Giang Văn Mẫn cách đây 54 năm, và chủ nhân chiếc khăn bà Lòng để lại ở gia đình liệt sĩ lần đó chính là bà Nguyễn Thị Vàng. Tiếp đó, công tác xác minh, tìm kiếm hài cốt liệt sĩ Giang Văn Mẫn được các cơ quan, đơn vị, địa phương phối hợp tiến hành chặt chẽ, thận trọng. Trong đó, Ban Chỉ đạo 24 TP. Nha Trang đã tiến hành thu thập thông tin các nhân chứng, tổ chức 5 đợt khảo sát thực tế, 2 hội nghị kết luận chính xác thông tin về phần mộ liệt sĩ Giang Văn Mẫn.
Làm tròn di nguyện
Sau khi hoàn tất quy trình, thủ tục báo cáo xin ý kiến Ban Chỉ đạo 515 của tỉnh, sáng 10-12, Ban Chỉ đạo 24 TP. Nha Trang tiến hành công tác cất bốc hài cốt liệt sĩ Giang Văn Mẫn đưa về quê an táng theo nguyện vọng của gia đình. Dù đã xác định chính xác hài cốt liệt sĩ được an táng ban đầu trong khu vườn, tuy nhiên, do địa hình khu vực có hài cốt liệt sĩ đã có nhiều thay đổi trong suốt 54 năm qua nên quá trình cất bốc gặp không ít khó khăn. Với sự quyết tâm của các lực lượng, sự mong ngóng của thân nhân gia đình, đến 8 giờ 30 ngày 11-12, mọi người có mặt tại hiện trường vỡ òa niềm xúc động khi nghe các cán bộ, chiến sĩ thực hiện nhiệm vụ cất bốc thông báo đã tìm thấy hài cốt liệt sĩ. “Vậy là di nguyện của em đã thành rồi em nhé!”, bà Vàng nói nhẩm và đưa tay vuốt nhẹ lên di ảnh liệt sĩ Giang Văn Mẫn, đôi mắt bà ngấn lệ.
Tổ chức lễ tưởng nhớ trước lúc đưa hài cốt liệt sĩ về an táng tại quê nhà. |
5 giờ ngày 13-12, đoàn cán bộ Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh, Ban Chỉ huy Quân sự TP. Nha Trang đã đưa hài cốt liệt sĩ Giang Văn Mẫn ra Hà Nội bàn giao cho địa phương và thân nhân gia đình để tổ chức lễ truy điệu và an táng tại nghĩa trang liệt sĩ ở quê nhà. Bà Giang Thị Tho (em gái liệt sĩ Giang Văn Mẫn) chia sẻ: “Hôm nay, di nguyện của anh Mẫn, của mẹ tôi cũng như mẹ Lòng đã được thực hiện trọn vẹn. Sau bao nhiêu năm, việc tìm kiếm hài cốt anh tôi đã có được kết quả như mong đợi. Gia đình tôi vô cùng biết ơn các cấp chính quyền, cơ quan chức năng ở Hà Nội, nhất là ở Nha Trang - Khánh Hòa đã nỗ lực tìm kiếm trong những năm qua. Đặc biệt là tấm lòng của mẹ Lòng, mẹ Vàng đã bảo vệ, che chở anh tôi khi còn sống, chiến đấu, kể cả khi anh đã về với đất!”.
THẾ ANH
