4 tháng đầu năm nay, giá trị xuất khẩu thủy sản đạt khoảng 1,78 tỷ USD, giảm gần 5% so với cùng kỳ năm 2012. Sự sụt giảm này đã được dự báo từ đầu năm. Các doanh nghiệp sẽ tìm lối thoát nào để không rơi vào tình thế khó cứu vãn trong tương lai?
4 tháng đầu năm nay, giá trị xuất khẩu thủy sản (XKTS) đạt khoảng 1,78 tỷ USD, giảm gần 5% so với cùng kỳ năm 2012. Sự sụt giảm này đã được dự báo từ đầu năm. Các doanh nghiệp (DN) sẽ tìm lối thoát nào để không rơi vào tình thế khó cứu vãn trong tương lai?
Không “bỏ trứng vào một giỏ”
XKTS của Việt Nam lâu nay chủ yếu tập trung ở một số thị trường truyền thống: EU, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc... Đây là những thị trường tiêu thụ lớn nhưng cũng chứa đựng không ít rủi ro, đặc biệt là các rào cản về thương mại cũng như những quy định ngày càng nghiêm ngặt về chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm đang khiến nhiều DN thủy sản khó đáp ứng.
Tổng cục Thủy sản cho biết, kim ngạch XKTS tháng 4-2013 ước đạt 520 triệu USD, đưa giá trị xuất khẩu 4 tháng đầu năm đạt hơn 1,78 tỷ USD, giảm gần 5% so với cùng kỳ năm ngoái... VASEP đánh giá, đây là lần đầu tiên sau 4 năm (kể từ 2009), XKTS Việt Nam quý I sụt giảm so với cùng kỳ năm trước và giảm đồng thời ở tất cả các thị trường chính. Nguyên nhân được xác định là do ảnh hưởng suy thoái kinh tế khiến nhu cầu nhập khẩu tại 3 thị trường chính, đặc biệt là EU sụt giảm mạnh. Mặt khác, các rào cản kỹ thuật và thuế quan tại các thị trường nhập khẩu cũng gây khó khăn không ít cho XKTS Việt Nam. Quy định của Nhật Bản và Hàn Quốc kiểm tra Ethoxyquin trong tôm nhập khẩu của Việt Nam với mức giới hạn quá thấp 0,01ppm khiến cánh cửa vào những thị trường này bị thu hẹp. Bên cạnh đó, mặt hàng cá tra còn bị áp lực bởi kết quả xem xét hành chính POR8 thuế chống bán phá giá và mặt hàng tôm đứng trước nguy cơ bị áp thuế chống trợ cấp (VCD)... Đối diện những nguy cơ đó, không ít DN đã thừa nhận việc theo đuổi các thị trường truyền thống là cần thiết nhưng không thể chỉ “chăm chăm” thị trường truyền thống, bởi khi có “vấn đề” xảy ra sẽ khó bề xoay trở.
Hiện nay, các thị trường mới mà ngành Thủy sản Việt Nam đang nhắm đến là Trung Đông, Đông Âu (Nga, Ukraina), Bắc Phi, Nam Mỹ, Trung Quốc... Ngay trong thị trường truyền thống EU, DN đang hướng tới các thị trường mới trong khối này như: Anh, Đức, Pháp, Bỉ, Italia. Bỉ và Anh đang là 2 thị trường nhập khẩu chính tôm Việt Nam tại EU, chiếm khoảng 40% tổng kim ngạch xuất khẩu. Riêng mặt hàng cá tra, nhiều DN xuất khẩu cá tra Việt Nam đã tìm được hướng và đẩy mạnh xuất sang Ấn Độ. Chỉ tính từ ngày 1-1 đến 15-3-2013, xuất khẩu cá tra Việt Nam sang Ấn Độ đã đạt 2,7 triệu USD, tăng 45% so với cùng kỳ năm 2012.
“Chìa khóa” trong tay doanh nghiệp
Bên cạnh đẩy mạnh xúc tiến thương mại, việc cơ cấu lại sản phẩm xuất khẩu để phù hợp thị trường mới là điều mỗi DN cần phải tính đến ngay từ đầu. Theo ông Đỗ Thắng Hải - Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương), để thủy sản Việt Nam xuất khẩu được vào thị trường mới, các DN phải thật kiên trì, bởi thị trường mới không thể có được chỉ sau 1 - 2 tháng thâm nhập mà phải lâu dài. Một điều đáng chú ý: Việc thâm nhập các thị trường mới có thể dẫn đến tâm lý “không coi trọng”, DN không đầu tư đúng mức để đảm bảo chất lượng sản phẩm xuất khẩu. Các chuyên gia cảnh báo “đây sẽ là một sai lầm khó cứu vãn”, ảnh hưởng lớn đến tương lai xuất khẩu của thủy sản Việt Nam.
Trong bất kỳ thời điểm nào thì việc chú trọng đầu tư vào chất lượng vẫn là tối quan trọng, liên quan đến sự sống còn của chính DN cũng như cả ngành Thủy sản. Đây là điều các DN cần đặc biệt chú ý nhằm đảm bảo sự phát triển ổn định và bền vững cho DN cũng như cho ngành Thủy sản.
T.B
(Theo Tạp chí Thủy sản Việt Nam)
