Bên trong lồng ngực

40 năm đã làm cho bao nhiêu dòng sông đổi dòng, những cây con nho nhỏ ven đường trở thành cổ thụ, để một đứa trẻ trở thành người lớn. Nhưng khi thượng đế tạo ra trái tim người, trái tim ấy không thay đổi khi nó vẫn còn đập.

Rất khó khăn để Diễm đưa mẹ đi Hà Nội. Bà Hoan bảo bà quen với cái làng quê nho nhỏ, có hàng cau xanh chạy dọc theo những con đường, có những mùa bắp, mùa đậu, mùa khoai. Nói chung với bà, Cẩm Kim là máu thịt, là tuổi thơ, là cả thời thiếu nữ hoa mộng. Diễm hiểu tại sao mẹ mình cứ chần chừ như thế, như thể bà còn vương vấn trong lòng mình một nỗi niềm mà không thể nào giải tỏa được. Chính xác hơn là bà ngóng đợi một người trở lại, bà ngóng đợi như thế đã gần 40 năm nay. Một mình bà trong căn nhà ấy, ở khu vườn ven sông ấy giống như nỗi buồn cứ hằng hằng đâu đó. Tết thì Diễm và chồng cùng con cháu trở về, những tiếng cười vang vọng trong căn nhà. Rồi chúng nó lại đi, bà ở lại để chờ đợi.

Bà ngoảnh lại nhìn dòng sông Thu Bồn như thể bà sẽ không quay lại. Bà già rồi, không biết đến lúc nào bà sẽ còn nhìn thấy dòng sông như nhìn lại cả thời thanh xuân của mình. Diễm hiểu lòng mẹ nên cứ để cho mẹ ngóng trông những bờ bãi mà mẹ đã một thời là cô gái chèo thuyền trên dòng sông đó.

Bây giờ Hội An phát triển lắm rồi, hàng ngày có rất nhiều khách du lịch tìm đến. Bến thuyền để qua Cẩm Kim cũng chộn rộn bởi mọi người thích khám phá một làng quê yên ả. Còn ngày đó… Bà Hoan thở dài. Trong lòng bà có một vết thương tình đã xa lắc xa lơ, mà Diễm là nhân chứng cho cuộc tình đó.

Ngày đó bà là cô lái đò trên dòng sông này. Trên sông Thu Bồn đa phần là những cô gái trẻ chèo thuyền đưa khách qua sông, và bà quen cả những con nước mùa, những con nước cạn. Bà quen cả những người khách qua lại, đến độ chỉ cần một người lạ xuất hiện là bà nhận ra ngay.

Hôm ấy ánh trăng sáng vằng vặc. Bà chèo nhẹ nhàng con thuyền từ Hội An qua sông, về lại Cẩm Kim. Ngôi nhà của gia đình bà cũng nằm ở bến sông, có chiếc cầu nhỏ bắc ra để cho thuyền cập bến và cũng là chỗ để tắm giặt. Bà cột chiếc thuyền vào cầu, rồi xuống sông tắm. Trong giây phút ấy, bà nghe có tiếng rên rất nhỏ. Bà vội vàng lên bờ, đi tìm tiếng rên ấy. Trong ánh trăng nhòa nhạt, bà thấy một thanh niên đang lấy tay níu lấy thân dừa nước sát bên sông, còn cả thân người thì ngập trong nước, anh đang thở dốc ra, có lẽ anh đang bị thương. Bà nhận ra ngay đây là một anh bộ đội, không hiểu lý do gì anh lại bị thương và lạc tới bến sông này. Vào thời điểm đó, cuộc chiến đang dùng dằng giữa hai phía, Cẩm Kim cũng không yên ổn bởi một đồn quân trú đóng, thỉnh thoảng lại có những đám lính đi dạo quanh làng với súng ống. Việc chứa chấp một người lạ là vô cùng nguy hiểm. Bà cũng không phải là một người làm giao liên hay liên quan gì tới cách mạng, bà chỉ là cô gái chèo đò trên sông. Bà định bỏ đi, nhưng bàn tay chàng trai ấy níu bà. Anh ta chỉ nói được hai chữ “xin lỗi” rồi thiếp đi, không còn biết gì… Chàng trai ấy tên là Quân, bà chỉ biết vậy, và cả cuộc đời bà chỉ biết như thế. Nhưng trong đêm trăng ấy đã thay đổi cuộc đời của bà.

* * *

Đó là lần đầu tiên bà đi Hà Nội. Bà không hiểu tại sao Diễm lại lấy chồng xa đến thế, lại lấy trai Hà Nội. Sự chọn lựa của tình yêu rõ ràng không ai giải thích được. Bà có mang Diễm vào lúc ấy, trong sự rung động đến lạ kỳ. Và người lính ấy, Quân, sau một tháng được bà che chở đã lên đường, trên một con đò do chính bà đưa sang sông.

Hồi ức của con người luôn nhớ về kỷ niệm đẹp. Với bà, kỷ niệm ấy tinh khôi như một mùa xuân hoa nở ngát trời. Khi bà kéo Quân lên khỏi con sông thì anh chỉ thều thào: “Hãy giúp tôi”. Anh vừa tham gia một cuộc chiến, tấn công một đồn địa phương quân, chỉ hôm sau bà mới biết tin đó khi đi chợ, rồi anh bị lạc đồng đội, anh bơi trên con sông với vết thương cho đến khi kiệt sức. Bà chỉ có cách giấu anh trong bồ lúa ở nhà, hàng ngày chăm sóc vết thương cho anh. Ba mẹ bà không hay biết rằng đứa con gái đang có một sự chuyển biến trong lòng. Để trong ranh giới mong manh của sự sống và cái chết, dẫu biết rằng ngày sẽ trôi, sẽ lạc vào nhau trong cõi vô thường, hai người đã hân hoan trao tặng trong một đêm mưa gió bão bùng. Bà không hối hận về điều đó, cho đến mấy chục năm sau. Ông Quân lên đường sau khi lành vết thương, vào trong cuộc chiến, ông để lại cho bà địa chỉ, dặn bà hãy viết thư cho ông, Và như tất cả những người lính đi vào cuộc chiến, ông bảo hòa bình sẽ về tìm lại bà.

Bà có mang Diễm. Sợ miệng đời cay độc, bà đi Đà Nẵng, ở nhà một cô bạn quen, sinh nở trong âm thầm cho đến khi Diễm tròn sáu tháng, bà gởi con lại đó và trở về.

Rồi đất nước hòa bình. Nghe tin hòa bình mà đôi mắt bà ngấn lệ. Bà đi Đà Nẵng đón Diễm về, bảo với mọi người là bà nhận Diễm làm con nuôi. Nhưng lúc đó mọi người chẳng còn quan tâm mấy về sự xuất hiện của Diễm. Bà vẫn chèo đò qua sông Thu Bồn nuôi con khôn lớn.

Nước sông Thu Bồn mỗi năm cứ thay đổi sắc màu, cửa Đại ôm ấp cả một đại dương kia như nhìn thấy nỗi buồn miên man của bà. Sự chờ đợi lúc đầu là ngày, là tháng rồi thành năm. Diễm lớn lên, đi học rồi lấy chồng. Sau đó hai đứa ra Hà Nội công tác, bà vẫn ở lại đợi người về.

* * *

Bà về lại Quảng Nam thôi. Vốn cả đời nghe gió lay cây, vốn cả đời nghe tiếng nước sống chảy, bà muốn về. Bà nói với Diễm: “Mẹ quen ở nhà quê rồi con ạ”. Diễm đưa mẹ ra phố Hà Nội buổi sáng cuối cùng khi bà còn ở đây. Bà đi theo con gái giống như bà cần người nắm tay dắt qua đường. Cho đến giây phút ấy bà thấy một cuộc triển lãm, chính xác hơn là một phòng trưng bày. Diễm đang loay hoay trả tiền mua hàng thì thấy mẹ mình đã bước vào ô cửa kính, bà bước vào nơi ấy giống như bước chân bà đang điều khiển bà.

Khi Diễm tìm thấy mẹ thì thấy mẹ đang đứng trước một khu vực trưng bày những lá thư còn lại trong cuộc chiến. Gương mặt bà đẫm đầy nước mắt. Bà ôm Diễm: “Thì ra ba con không kịp trở về”.

Trong tủ gương có trưng bày một lá thư viết tay. Lá thư trên giấy học trò, ngả màu vàng. Ở giữa lá thư có một lỗ tròn, bao quanh dấu cháy nám. Lời chú thích: “Người chiến sĩ ấy đã để lá thư ngay lồng ngực mình…”. Lá thư đó bà đã gởi cho ông 40 năm về trước.

. Truyện ngắn của Khuê Việt Trường