UBND tỉnh Khánh Hòa vừa ban hành Bộ tiêu chí nâng cao chất lượng nông thôn mới giai đoạn 2016 - 2020. Đây là cơ sở để các xã đã đạt chuẩn nông thôn mới tiếp tục phấn đấu nâng cao chất lượng các tiêu chí đã đạt một cách bền vững.
UBND tỉnh Khánh Hòa vừa ban hành Bộ tiêu chí nâng cao chất lượng nông thôn mới (NTM) giai đoạn 2016 - 2020. Đây là cơ sở để các xã đã đạt chuẩn NTM tiếp tục phấn đấu nâng cao chất lượng các tiêu chí đã đạt một cách bền vững.
Bộ tiêu chí nâng cao chất lượng NTM chỉ xác định những tiêu chí và chỉ tiêu mới hoặc có yêu cầu mới, không làm thay đổi các tiêu chí và chỉ tiêu đã được ban hành trước đây. Nói cách khác, đạt chuẩn NTM là mặt bằng chung, để từ nền tảng đó nâng cao chất lượng NTM. Bởi vậy, trong các chỉ tiêu mới, việc đi sâu vào nhiệm vụ nâng chất, bền vững được đặt lên hàng đầu.
 |
| Chuẩn nâng cao yêu cầu tất cả nhà ở của người dân phải đạt chuẩn của Bộ Xây dựng |
Thực hiện bộ tiêu chí này, 22 xã của tỉnh đã đạt chuẩn NTM không chỉ tiếp tục duy trì thành quả đã đạt được mà còn hướng đến mục tiêu mới. Ở lĩnh vực quy hoạch, một xã đạt chuẩn NTM chỉ cần có quy hoạch được công bố, hoàn thành cắm mốc chỉ giới quy hoạch giao thông trục chính qua xã, có Quy chế quản lý Quy hoạch. Trong khi yêu cầu mới đòi hỏi các xã phải quản lý và tổ chức triển khai thực hiện đúng quy hoạch xây dựng NTM, thường xuyên cập nhật, rà soát, bổ sung quy hoạch phù hợp với yêu cầu tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp - dịch vụ - tiểu thủ công nghiệp trên địa bàn, hướng đến tăng thu nhập bền vững cho người dân và phát triển môi trường cảnh quan xanh sạch đẹp.
Tương tự ở lĩnh vực hạ tầng kinh tế - xã hội, tiêu chí về giao thông đối với xã đạt chuẩn NTM chỉ yêu cầu cơ bản là các đường trục, liên xã, ngõ, xóm, trục chính nội đồng có tỷ lệ cứng hóa, nhựa hóa hoặc bê tông hóa từ 70 đến 100%, không lầy lội vào mùa mưa; nay các trục đường đó còn phải đáp ứng được yêu cầu đảm bảo giao thông duy trì thường xuyên và sạch, đẹp. Với hệ thống thủy lợi cơ bản đáp ứng yêu cầu sản xuất và dân sinh, 70% kênh mương loại III được kiên cố hóa đã được xem là đạt chuẩn, thì nay yêu cầu mới đòi hỏi các xã phải hoàn thiện 100% hệ thống thủy lợi trên địa bàn; 80% diện tích đất được tưới để sản xuất vào mùa khô từ các nguồn (trừ trường hợp thiếu nguồn nước, kể cả nước ngầm); 90% kênh mương được kiên cố hóa. Đây đều là những chỉ tiêu cao hơn khá nhiều so với mặt bằng mà chuẩn NTM đề ra.
Cũng có những vấn đề mà thực tế mới đặt ra đòi hỏi cao hơn so với trước. Chẳng hạn như ở tiêu chí về điện, chuẩn đòi hỏi các xã có hệ thống điện đảm bảo yêu cầu kỹ thuật, 98% số hộ sử dụng điện thường xuyên, an toàn từ các nguồn. Chuẩn nâng cao yêu cầu tỷ lệ điện đáp ứng được nhu cầu cho khu sản xuất, chăn nuôi, tiểu thủ công nghiệp, thủy sản tập trung theo quy hoạch phải bằng hoặc cao hơn 85%.
Ở lĩnh vực cơ sở vật chất văn hóa, những năm qua, việc đầu tư cho tiêu chí này chủ yếu tập trung vào hạ tầng thiết yếu. Để đạt chuẩn NTM, các xã cần có nhà văn hóa và khu thể thao xã, thôn hoặc liên thôn đạt chuẩn theo quy định của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Nay theo chuẩn nâng cao, những nhà văn hóa, khu thể thao này phải được trang bị các thiết bị đảm bảo tổ chức tốt các hoạt động văn hóa - thể thao của xã, thôn. Nói cách khác, việc hoàn thành tiêu chí này trong quá trình xây dựng NTM chủ yếu là về cơ sở hạ tầng. Sau khi hạ tầng hoàn thiện, yêu cầu mới đòi hỏi các hoạt động phải được tổ chức thường xuyên, có chất lượng.
Thực hiện tiêu chí nâng cao chất lượng NTM, các xã đã đạt chuẩn NTM đang hướng đến việc nâng tỷ lệ hộ dân có nhà ở đạt chuẩn của Bộ Xây dựng từ 80 lên 100%. Số người trong độ tuổi lao động có việc làm thường xuyên từ 90 lên 95%. Riêng về hình thức tổ chức sản xuất, chuẩn NTM chỉ yêu cầu mỗi xã phải có tổ hợp tác hoặc hợp tác xã hoạt động có hiệu quả. Trong khi chuẩn nâng cao đòi hỏi mô hình kinh tế tập thể đó phải có giá trị sản lượng nông sản liên kết tiêu thụ giữa nông dân (hoặc hợp tác xã, tổ liên kết) với các đối tác kinh tế khác đạt mức tối thiểu 1 tỷ đồng/năm.
Về các chỉ tiêu liên quan đến lĩnh vực văn hóa, xã hội, môi trường, tỷ lệ học sinh tốt nghiệp THCS tiếp tục học trung học (phổ thông, bổ túc, học nghề) được nâng từ 85 lên 90%. Có từ 80% trở lên số người dân tham gia bảo hiểm y tế (chuẩn NTM là 70%). Các xã phải có một nửa số thôn được công nhận và giữ vững danh hiệu “thôn văn hóa” liên tục từ 5 năm trở lên. Chuẩn NTM đòi hỏi số hộ dân được sử dụng nước sạch và nước hợp vệ sinh theo quy chuẩn quốc gia là 85%, trong khi chuẩn nâng cao hướng đến mục tiêu 100%; có 90% hộ dân có nhà tiêu hợp vệ sinh đạt chuẩn, đảm bảo vệ sinh an toàn đối với khu vực sinh hoạt của con người; 90% số hộ dân có chuồng trại gia súc, gia cầm, chất thải, nước thải được xử lý đạt tiêu chuẩn/quy chuẩn theo quy định, 10% còn lại đang tiến hành khắc phục; 95% trở lên số cơ sở sản xuất kinh doanh đạt tiêu chuẩn về môi trường.
Hệ thống tổ chức chính trị xã hội cũng có những nâng cấp về chất lượng. Chuẩn NTM yêu cầu đội ngũ cán bộ, công chức xã đạt chuẩn; có đủ các tổ chức trong hệ thống chính trị cơ sở theo quy định; Đảng bộ xã đạt tiêu chuẩn “trong sạch, vững mạnh”; các tổ chức đoàn thể chính trị - xã hội được công nhận đạt danh hiệu tiên tiến trở lên. Trong khi chuẩn nâng cao đòi hỏi các xã phải bố trí công chức theo dõi xây dựng NTM; các tổ chức chính trị - xã hội của xã đều đạt danh hiệu xuất sắc hoặc tương đương trở lên, các tổ chức này phải có đề án tham gia xây dựng NTM, hàng năm triển khai thực hiện có hiệu quả. Đặc biệt, chuẩn nâng cao đòi hỏi phải có ít nhất 80% số người dân hài lòng về chất lượng cung cấp dịch vụ công, con số hài lòng với kết quả xây dựng NTM là 95% trở lên.
Theo ông Huỳnh Quang Thành, Phó Chánh Văn phòng điều phối Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM tỉnh, trên tinh thần quyết định của UBND tỉnh, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đóng vai trò chủ trì, phối hợp với các sở, ban, ngành hướng dẫn các địa phương tổ chức triển khai thực hiện; thường xuyên kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện kế hoạch duy trì và nâng cao chất lượng tiêu chí, báo cáo kết quả thực hiện định kỳ cho UBND tỉnh. Các sở, ban, ngành được phân công phụ trách các tiêu chí có trách nhiệm hướng dẫn cụ thể việc xây dựng lộ trình, thực hiện kế hoạch, báo cáo hàng năm. Nhiệm vụ trọng tâm vẫn là UBND các huyện, thị xã, thành phố căn cứ bộ tiêu chí nâng cao, chỉ đạo các xã đạt chuẩn xây dựng kế hoạch duy trì và nâng cao chất lượng tiêu chí đối với các xã sau khi đã đạt chuẩn. Thẩm định, phê duyệt kế hoạch của các xã và tổng hợp xây dựng kế hoạch cấp huyện, các xã chưa có kế hoạch được duyệt thì chưa được xem xét cấp kinh phí hàng năm.
Theo đại diện Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ tiêu chí nâng cao chất lượng NTM đang được ngành nghiên cứu, triển khai. Đối với 22 xã đã được công nhận NTM tính đến thời điểm này, trước mắt, xây dựng lộ trình và các chỉ tiêu cụ thể đối với từng xã, từ đó làm cơ sở thực hiện và hoàn thành các mục tiêu đề ra theo bộ tiêu chí nâng cao.
H.Đ
