Khai thác cát trên đất rẫy

Mấy năm qua, điểm khai thác cát trái phép dọc con suối nhỏ dưới chân núi Hòn Rú (thôn Cửa Tùng, xã Cam An Bắc, huyện Cam Lâm, Khánh Hòa) không ngừng mở rộng, gây nên tình trạng sạt lở đất sản xuất, khiến người dân địa phương bức xúc.

Khai thác cấp tập

Được người dân địa phương cảnh báo về những bất trắc có thể xảy ra khi đến gần khu vực khai thác cát trái phép do sự ranh mãnh của các đối tượng cảnh giới, cũng như sự manh động của các đối tượng trực tiếp khai thác, chúng tôi đành phải “ẩn mình” trong nương mía bên cạnh từ lúc trời chưa sáng, trước khi các đối tượng vào khu vực khai thác.

 

Khi trời dần sáng, hiện lên trước mắt chúng tôi là hiện trường bãi khai thác cát rộng mênh mông, kéo dài hàng trăm mét từ chân núi Hòn Rú trở xuống. Với độ sâu có chỗ cả chục mét, nhìn tổng thể khu vực này như một lòng hồ cạn nước nằm giữa những nương mía xanh tốt vây kín xung quanh. Ở khu vực giữa bãi, 3 chiếc máy múc đang chờ những đoàn xe tải đến “ăn hàng”. “Nơi đây vốn có con suối nhỏ chảy qua, cứ sau mùa mưa là có cát bồi lấp. Chính vì vậy, khoảng 4 năm trước, một số người trong xã bắt đầu đến đây khai thác cát. Nhưng một thời gian sau đó, không hiểu bằng cách nào mà ông Chín đã độc chiếm đoạn suối này để khai thác cát, rồi không ngừng mở rộng ra tứ phía”, người dân đi cùng chúng tôi cho biết.

 

Khoảng 7 giờ 30, 5 chiếc xe tải nối đuôi nhau vượt qua đoạn đường lầy lội giữa những nương mía, hướng đến mỏ khai thác cát lậu. Đến nơi, đoàn xe này tách thành 3 hướng đổ bộ xuống bãi khai thác, tiếp cận 3 chiếc máy múc đang chờ sẵn. Ít phút sau, 3 chiếc máy múc đồng loạt khởi động, bắt đầu xúc cát đổ vào thùng xe tải. Từ thời điểm này trở đi, cảnh những chiếc máy múc hoạt động hết công suất, từng tốp xe tải liên tục ra vào bãi, tiếng động cơ gầm rú ầm vang… càng khiến hoạt động khai thác cát nơi đây rầm rộ như một đại công trường. Cứ như vậy, hoạt động này diễn ra đến lúc trời đứng bóng mới tạm dừng. Các tài xế máy múc leo lên những xe tải chở chuyến cát cuối cùng trong buổi sáng, rút khỏi khu vực khai thác.

Những hệ lụy

Đợi chiếc xe tải cuối cùng rời khỏi, chúng tôi khảo sát nhanh khu vực bãi khai thác để ghi nhận thêm hiện trường sạt lở đất sản xuất xung quanh do hoạt động này gây nên, khiến người dân địa phương bức xúc suốt thời gian qua. Theo quan sát của chúng tôi, sau khi mở rộng phạm vi khai thác đến sát chân núi ở phía tây, các đối tượng đã chuyển hướng mở rộng bãi khai thác kéo dài theo phía ngược lại. Do vậy, ngoại trừ khu vực phía tây, 3 phía còn lại của bãi khai thác đều tiếp giáp với đất trồng mía của người dân. Đặc biệt, việc khai thác cát trong thời gian dài đã tạo nên những bờ taluy sâu, gây sạt lở không ít đất sản xuất của người dân.

 

Theo tìm hiểu của chúng tôi, ngoài bãi khai thác cát trái phép nói trên do một người tên Chín đứng đầu, gần đây ở khu vực chân núi Hòn Rú còn xuất hiện thêm một điểm khai thác cát tương tự với quy mô lớn do ông Vinh đứng đầu, càng khiến người dân địa phương bất bình. Ông B. (thôn Tân An, xã Cam An Bắc) bức xúc: “Tình trạng khai thác cát trái phép nơi đây đã diễn ra từ 4 năm nay, thời gian gần đây diễn ra cả ngày lẫn đêm, khiến đất sản xuất của người dân xung quanh bị sạt lở rất nhiều. Đất sạt lở đến đâu, họ múc để sàng lấy cát đến đó nên phạm vi khai thác ngày càng mở rộng. Chúng tôi đã rất nhiều lần phản ánh lên xã, nhưng đến nay tình trạng này vẫn cứ tiếp diễn”.

Khó quản lý, hay buông lỏng?

Trao đổi với phóng viên, ông Hồ Văn Trung - Chủ tịch UBND xã Cam An Bắc xác nhận, hiện tại trên địa bàn xã có 2 điểm khai thác cát trái phép như chúng tôi chứng kiến ở trên. Trong đó, khu vực khai thác do ông Phùng Quốc Chín đứng chủ được cơ quan chức năng cấp giấy phép khai thác từ 3 năm qua, và đã hết hạn từ cuối tháng 10-2018, điểm còn lại do một người tên Vinh cầm đầu là hoàn toàn trái phép. “Sau khi hết hạn giấy phép, ông Chín vẫn tiếp tục khai thác lén lút vào ban đêm. Khu vực do ông Vinh khai thác cũng tương tự nên chúng tôi gặp rất nhiều khó khăn trong việc xử lý và người dân địa phương cũng rất bức xúc về tình trạng này”, ông Trung nói. Tuy nhiên, khi được chúng tôi cung cấp hình ảnh, ông Trung đã tỏ ra rất ngạc nhiên về hoạt động khai thác cát trái phép rất rầm rộ ngay giữa ban ngày trên địa bàn, và cho biết: “Thời gian tới, chúng tôi sẽ tăng cường lực lượng, đồng thời lập chốt kiểm soát ngay đầu đường độc đạo vào khu vực để ngăn chặn và xử lý dứt điểm tình trạng này”.

Tuy nhiên, theo ông Trương Văn Hiến - chuyên viên Phòng Tài nguyên - Môi trường huyện Cam Lâm, vào năm 2014, trên địa bàn xã Cam An Bắc chỉ có 1 trường hợp được cơ quan chức năng cấp phép cải tạo đất có thu hồi vật liệu san lấp để phục vụ thi công Quốc lộ 1 và đã hết hạn vào năm 2015. Ngoài ra, từ trước đến nay, trên địa bàn xã này chưa có bất kỳ trường hợp nào được cấp phép khai thác cát. “Chúng tôi sẽ tiến hành kiểm tra, nếu phát hiện hoạt động khai thác cát trái phép trên địa bàn xã Cam An Bắc, sẽ báo cáo lãnh đạo huyện, đề nghị chỉ đạo xử lý nghiêm tình trạng này theo quy định”, ông Hiến cho biết thêm.

Việc khai thác cát trái phép nêu trên đã và đang mang lại nguồn lợi không nhỏ cho một số ít người nhưng khiến người dân nơi đây lo lắng. Con đường duy nhất để xe tải vận chuyển cát từ những công trường kể trên chỉ có thể đi qua trước trụ sở UBND xã Cam An Bắc và nếu đúng như những gì mà vị chuyên viên Phòng Tài nguyên - Môi trường cung cấp cho phóng viên, thì việc quản lý của chính quyền địa phương nơi đây đang thực sự có vấn đề.

Thế Anh - Thành Long