Tôi bị ông K. khởi kiện ra tòa về tranh chấp một thửa đất bố mẹ tôi để lại. Do đất này hình thành đã lâu, một số giấy tờ liên quan gia đình tôi không lưu giữ được, tôi có thể yêu cầu cơ quan nhà nước cung cấp tài liệu để tôi chứng minh trước tòa được không?
Hỏi: Tôi bị ông K. khởi kiện ra tòa về tranh chấp một thửa đất bố mẹ tôi để lại. Do đất này hình thành đã lâu, một số giấy tờ liên quan gia đình tôi không lưu giữ được, tôi có thể yêu cầu cơ quan nhà nước cung cấp tài liệu để tôi chứng minh trước tòa được không?
Trần Thị Hoa (xã Vạn Hưng, huyện Vạn Ninh, Khánh Hòa)
Trả lời: Được quy định tại Bộ luật Tố tụng dân sự, khi yêu cầu tòa án bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình, đương sự phải thu thập, cung cấp, giao nộp cho tòa án tài liệu, chứng cứ để chứng minh cho yêu cầu đó là có căn cứ và hợp pháp (trừ trường hợp pháp luật có quy định khác). Trong việc này, đương sự có quyền yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân đang nắm giữ tài liệu cung cấp tài liệu, chứng cứ cho mình. Khi có yêu cầu, cơ quan, tổ chức, cá nhân có trách nhiệm cung cấp tài liệu, chứng cứ cho đương sự trong thời hạn 15 ngày, trường hợp không cung cấp được thì phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do.
Trường hợp đương sự đã áp dụng các biện pháp cần thiết để thu thập tài liệu, chứng cứ mà vẫn không thể tự mình thu thập được thì có thể đề nghị tòa án ra quyết định yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân đang lưu giữ, quản lý tài liệu, chứng cứ cung cấp cho mình hoặc đề nghị tòa án tiến hành thu thập tài liệu, chứng cứ nhằm bảo đảm cho việc giải quyết vụ việc dân sự đúng đắn.
Khi có yêu cầu của đương sự hoặc khi xét thấy cần thiết, tòa án ra quyết định yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân đang quản lý, lưu giữ cung cấp tài liệu, chứng cứ cho tòa án. Cơ quan, tổ chức, cá nhân đang quản lý, lưu giữ tài liệu, chứng cứ có trách nhiệm cung cấp đầy đủ tài liệu, chứng cứ theo yêu cầu của tòa án trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày nhận được yêu cầu; hết thời hạn này mà không cung cấp đầy đủ tài liệu, chứng cứ theo yêu cầu của tòa án thì cơ quan, tổ chức, cá nhân được yêu cầu phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do. Cơ quan, tổ chức, cá nhân không thực hiện yêu cầu của tòa án mà không có lý do chính đáng thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật. Việc xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân không phải là lý do miễn nghĩa vụ cung cấp tài liệu, chứng cứ cho tòa án.
Luật sư Nguyễn Thiện Hùng
