Huyết áp là một trong những chỉ số sinh tồn chính của cơ thể. Vì thế, hiểu biết về huyết áp và cách theo dõi huyết áp của bản thân cho đúng là điều cần thiết đối với mỗi người để bảo vệ sức khỏe của mình.
Huyết áp là một trong những chỉ số sinh tồn chính của cơ thể. Vì thế, hiểu biết về huyết áp và cách theo dõi huyết áp của bản thân cho đúng là điều cần thiết đối với mỗi người để bảo vệ sức khỏe của mình.
Huyết áp được tạo ra do lực co bóp của cơ tim và sức cản của động mạch. Huyết áp là áp lực cần thiết tác động lên thành của động mạch để đưa máu từ tim đến nuôi dưỡng các mô trong cơ thể. Huyết áp liên tục thay đổi trong ngày, tùy thuộc vào hoạt động thể chất, căng thẳng cảm xúc hoặc thậm chí là thực phẩm bạn ăn. Một số biến đổi của huyết áp là bình thường. Tuy nhiên, huyết áp cực đoan có thể chỉ ra các vấn đề sức khỏe thường phải điều trị.
Thực hành hướng dẫn đo huyết áp tại nhà. |
Theo bác sĩ Lâm Chi Quốc - Trưởng khoa Phòng chống bệnh không lây nhiễm, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, thông thường, vào ban đêm, khi bạn đang ngủ, huyết áp thấp hơn và bắt đầu tăng lên một vài giờ trước khi bạn thức dậy. Huyết áp tiếp tục tăng trong buổi sáng, đạt đỉnh vào khoảng giữa buổi chiều. Huyết áp bắt đầu giảm trở lại vào cuối buổi chiều và tối. Mức huyết áp thay đổi 25 - 30% trong ngày được coi là bình thường. Khi huyết áp của bạn không phù hợp với quy luật biến đổi thông thường nói trên, chẳng hạn như cao hơn vào buổi sáng hoặc buổi tối, rất có thể bạn có một số vấn đề về sức khỏe. Những bệnh liên quan đến huyết áp bất thường bao gồm: Bệnh tim mạch; vấn đề về hệ thần kinh; bệnh đái tháo đường; bệnh thận; ngưng thở khi ngủ; các vấn đề về tuyến giáp. Lưu ý, huyết áp có thể bất thường khi có các yếu tố nguy cơ như bị stress, hút thuốc, làm việc ca đêm, đang phải lo lắng về một vấn đề nào đó trong cuộc sống, trong công việc..., hoặc do thuốc huyết áp không tác dụng kéo dài trong 24 giờ. Nếu mức huyết áp dao động vượt quá phạm vi hoặc gây ra những khó chịu cho cơ thể, bạn nên đi khám bác sĩ tim mạch.
Sau khi biết quy luật thông thường của dao động huyết áp, bạn nên theo dõi chặt chẽ huyết áp của mình trong ngày để phát hiện sự bất thường nếu có. Cách tốt nhất là theo dõi huyết áp tại nhà. Để theo dõi huyết áp, bạn nên đo vào các thời điểm khác nhau trong ngày, khoảng 5 - 6 lần mỗi ngày. Khi đã rõ được huyết áp của bạn hoạt động như thế nào và biết được chỉ số huyết áp của mình, bạn có thể bắt đầu theo dõi huyết áp 1 hoặc 2 lần/ngày. Nếu đã được chẩn đoán bị tăng huyết áp, hãy luôn đo huyết áp vào cùng một thời điểm mỗi ngày, ngoại trừ đo những lúc cảm thấy khó chịu hoặc bị ảnh hưởng bởi các yếu tố khác. Thông thường, nên đo huyết áp vào buổi sáng, trước khi bạn ăn bữa sáng và uống cà phê và đo thêm một lần nữa trước khi đi ngủ. Nếu bạn đang dùng thuốc, thời gian tốt nhất để đo huyết áp là ngay trước khi uống thuốc sẽ nhận được kết quả huyết áp thực chất. Ngoài ra, nếu dùng thuốc hạ áp, bạn cũng có thể thấy được hiệu quả của thuốc như thế nào.
Ngoài thời điểm kiểm tra huyết áp hàng ngày (sáng, tối), trên thực tế bạn có thể gặp phải các triệu chứng bất thường. Đây là thời điểm cần kiểm tra huyết áp của bạn. Nếu các triệu chứng có xu hướng nghiêm trọng hơn thì cần đi bệnh viện hoặc xin tư vấn bác sĩ điều trị ngay lập tức. Các triệu chứng phổ biến của huyết áp cao bao gồm: Đau đầu, mệt mỏi, có vấn đề về thị lực, tức ngực, khó thở, nhịp tim không đều, có cảm giác về nhịp đập mạnh ở ngực, cổ hoặc tai...
Bác sĩ chuyên khoa lưu ý khi bạn tự theo dõi huyết áp tại nhà nên tránh tập luyện khi muốn đo huyết áp, ít nhất 30 phút trước khi đo; nên ngồi yên tĩnh ít nhất 5 phút trước khi bắt đầu đo huyết áp, ngồi ở vị trí và tư thế thoải mái, không nói chuyện trong khi đo huyết áp; tránh thực phẩm, thuốc lá, rượu và cà phê trước khi đo huyết áp, ít nhất trước 30 phút; đi vệ sinh trước khi đo, vì bàng quang đầy cũng có thể làm tăng huyết áp; không để ống tay áo bó chặt quanh cánh tay vì có thể cho kết quả sai; định vị cánh tay đo, đặt tay lên thành bàn ghế, nâng cánh tay ngang vị trí tim; luôn đo huyết áp trên cùng một cánh tay; đo lặp lại vài lượt, cách 3 phút giữa các lần đo và kiểm tra độ chính xác của lần đo đầu tiên.
Nguyễn Thị Quế Lâm
(Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh)
