Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá đã có hiệu lực từ ngày 1-5-2013, tuy nhiên, tình trạng hút thuốc lá nơi công cộng vẫn diễn ra rất phổ biến. Ý thức của người dân vẫn là bài toán khó khiến câu chuyện này vẫn mãi tiếp diễn.
Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá đã có hiệu lực từ ngày 1-5-2013, tuy nhiên, tình trạng hút thuốc lá nơi công cộng vẫn diễn ra rất phổ biến. Ý thức của người dân vẫn là bài toán khó khiến câu chuyện này vẫn mãi tiếp diễn.
Không khó bắt gặp tại khu vực vui chơi cho trẻ em, rạp chiếu phim hay tại các phòng đợi ở bến xe, ga tàu - những nơi cấm khói thuốc, hình ảnh người hút thuốc lá sát bên biển cấm, có trẻ em, phụ nữ ngồi bên cạnh...
Khi được hỏi, ai cũng biết “hút thuốc lá có hại cho sức khỏe” và những người xung quanh, biết về những quy định cấm hút thuốc lá nơi công cộng thế nhưng không phải người hút thuốc nào cũng thực hiện nghiêm quy định trên. Anh Nguyễn Hùng Dũng - người dân ở TP. Nha Trang ngồi chờ tàu ở phòng đợi cho biết: “Tôi hút thuốc lá từ hồi 25 tuổi, đến nay cũng được 15 năm. Bình thường tôi hút 1 gói/ngày. Tôi cũng biết hút thuốc có hại nhưng không bỏ được. Việc hút thuốc ở nơi công cộng thì vô tình do theo thói quen lấy thuốc lá ra hút chứ không cố ý vi phạm”. Bên cạnh việc người hút vô tình vi phạm thì những người không hút thuốc lá ngồi bên cạnh không dám ý kiến khiến cho hình ảnh hút thuốc lá ở những khu vực bị cấm nơi công cộng trở thành phổ biến. Bà Trần Thị Kim Lan - người dân TP. Nha Trang chia sẻ: “Bản thân tôi không thích mùi thuốc lá. Nhưng ở những nơi công cộng như thế này, tôi cũng không dám phản ứng vì nếu gặp người có hiểu biết họ sẽ nghe, còn những người không có hiểu biết sợ nói sẽ bị phản ứng ngược”.
Hầu hết ở các quán cà phê đều có thể bắt gặp hình ảnh người dân hút thuốc lá |
Việt Nam là một trong những quốc gia có tỷ lệ người hút thuốc lá cao nhất thế giới với khoảng 40.000 người tử vong do các bệnh liên quan đến thuốc lá và 33 triệu người không hút thuốc bị ảnh hưởng do hít khói thuốc thụ động. Năm 2013 chúng ta đã áp dụng các chế tài xử phạt với các hành vi hút thuốc tại những địa điểm bị cấm hoặc vứt tàn thuốc không đúng nơi quy định, với mức phạt từ 200.000 đồng đến 500.000 đồng. Tuy nhiên, để xử lý công tác này còn gặp rất nhiều khó khăn bởi người hút thuốc lá thì nhiều mà các cán bộ chuyên trách xử lý vi phạm thì có hạn chế. Tại một số địa phương, mặc dù luật quy định người đứng đầu chính quyền phường, xã, ngành Y tế và ngành Công an chịu trách nhiệm giám sát, xử phạt vi phạm hành chính về hút thuốc lá, thế nhưng, nhiều địa phương vẫn chưa có cơ quan nào đứng ra xử phạt. Ngoài ra, việc yêu cầu người bị phạt đến kho bạc nộp tiền phạt là bất hợp lý. Bởi vì, nếu yêu cầu mà người vi phạm bị lập biên bản vẫn không đến nộp phạt thì cơ quan chức năng cũng đành chịu! Lý do là các trường hợp vi phạm hành chính khác có thể tạm giữ tang vật, phương tiện, giấy phép... chỉ khi đến nộp phạt có biên lai của kho bạc thì mới được giải quyết, trả lại giấy tờ, nhưng đối với việc vi phạm trong lĩnh vực thuốc lá thì... không có gì để tạm giữ. Do đó đến nay, trên địa bàn tỉnh nói riêng và cả nước nói chung gần như chưa có ai bị phạt vì hút thuốc lá không đúng nơi quy định. Vì thế, người dân vẫn vô tư hút thuốc lá nơi công cộng.
Theo lãnh đạo của UBND các cấp, để Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá đi vào thực tế, trước mắt cần tiếp tục tăng cường công tác giáo dục thuyết phục, tuyên truyền, vận động người dân chấp hành quy định cấm thuốc lá nơi công cộng. Tiếp đến cần sửa đổi một số quy định cứng nhắc về xử phạt hút thuốc lá nơi công cộng, theo đó cho phép cơ quan chức năng lập biên bản và xử phạt tại chỗ các hành vi vi phạm. Bởi yêu cầu người vi phạm phải đến kho bạc nộp phạt là rất khó thực hiện; mặt khác, khi xử phạt tại chỗ sẽ có tác dụng răn đe, phòng ngừa và tính tuyên truyền, giáo dục sẽ được nâng cao trong cộng đồng dân cư. Ngoài ra, cần quy định cụ thể cơ quan chịu trách nhiệm theo dõi, quản lý, kiểm tra xử phạt về hành vi hút thuốc lá nơi công cộng. Điều này sẽ giúp quy định của pháp luật đi vào thực tế cuộc sống, bảo vệ sức khỏe cộng đồng trước các hành vi vô ý thức của người hút thuốc nơi công cộng. Đồng thời, chứng minh được quy định về xử phạt hành vi hút thuốc lá nơi công cộng là hoàn toàn khả thi, thể hiện sự nghiêm minh của pháp luật.
T.Ly
