"Của để dành" cho người lao động tự do

Với sự linh hoạt về mức đóng, phương thức đóng, lại được Nhà nước hỗ trợ một phần, loại hình bảo hiểm xã hội tự nguyện đang ngày càng được người lao động tự do quan tâm tham gia như "của để dành" khi đến tuổi nghỉ hưu.

Với sự linh hoạt về mức đóng, phương thức đóng, lại được Nhà nước hỗ trợ một phần, loại hình bảo hiểm xã hội (BHXH) tự nguyện đang ngày càng được người lao động tự do quan tâm tham gia như “của để dành” khi đến tuổi nghỉ hưu.

Linh hoạt, nhiều quyền lợi

Kể từ khi chuyển sang thành lập doanh nghiệp để kinh doanh, ông Phạm Đức Hùng (phường Phước Hải, TP. Nha Trang) cũng ngừng đóng BHXH bắt buộc bởi thời điểm đó, doanh nghiệp của ông có dưới 10 lao động. Chính vì vậy, hiện nay đã đến tuổi nghỉ hưu nhưng ông Hùng vẫn chưa đủ thời gian đóng BHXH để được hưởng lương hưu. Ông Hùng cho biết, đúng lúc này, khúc mắc của ông đã được giải quyết bởi có loại hình BHXH tự nguyện cho phép đóng nối tiếp. Ông đã chọn đóng BHXH tự nguyện một lần cho những năm còn thiếu để được hưởng lương hưu ngay khi nghỉ hưu. Trong khi đó, chị Trần Thị Mỹ Kiều (phường Vĩnh Phước, Nha Trang) tuy còn trẻ nhưng vẫn chọn đóng BHXH tự nguyện, bởi chị xin nghỉ sinh dài hơn thời gian quy định nên bị ngắt quãng thời gian đóng BHXH bắt buộc. Chị quyết định chọn đóng liền 1 năm BHXH tự nguyện cho đến khi đi làm trở lại để bảo đảm thời gian đóng BHXH liên tục. 

 
Theo lãnh đạo BHXH tỉnh, khi tham gia BHXH tự nguyện, người tham gia được lựa chọn mức đóng và phương thức đóng phù hợp với thu nhập; được Nhà nước hỗ trợ một phần kinh phí; được hưởng chế độ hưu trí khi đủ điều kiện hưởng; được cấp thẻ bảo hiểm y tế trong suốt thời gian hưởng lương hưu; lương hưu được điều chỉnh theo chỉ số giá tiêu dùng; thân nhân được hưởng trợ cấp mai táng và chế độ tuất khi người tham gia qua đời, không để lại rủi ro, khó khăn tài chính cho người ở lại. Ngoài ra, người tham gia có thể được thanh toán số tiền đã đóng nếu không muốn tiếp tục tham gia.

Cụ thể, người tham gia sẽ đóng hàng tháng bằng 22% mức thu nhập lựa chọn nhưng không thấp hơn thu nhập chuẩn hộ nghèo nông thôn (tối thiểu 700.000 đồng/tháng). Như vậy, mức đóng thấp nhất là 154.000 đồng/tháng. Từ ngày 1-1-2018, người tham gia còn được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng hàng tháng ở mức 30% đối với diện hộ nghèo; 25% với diện hộ cận nghèo và 10% cho các trường hợp khác.

Đặc biệt, người tham gia được lựa chọn 1 trong 6 phương thức đóng, như: Đóng hàng tháng, 3 tháng, 6 tháng, 12 tháng, đóng một lần cho nhiều năm về sau (không quá 5 năm/lần); đóng một lần cho những năm còn thiếu (không quá 10 năm) nếu đã đủ điều kiện về tuổi hưởng lương hưu nhưng chưa đủ thời gian đóng BHXH. Khi đủ điều kiện hưởng, người tham gia sẽ được nhận lương hưu hàng tháng theo quy định. Với các chế độ này, người tham gia có thể đảm bảo cuộc sống cho mình khi không thể tiếp tục làm việc.

Tỷ lệ tham gia tăng dần

Thực hiện mục tiêu đến năm 2021, toàn tỉnh có hơn 35% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia BHXH, trong đó có BHXH tự nguyện, thời gian qua, BHXH tỉnh đã nỗ lực đẩy mạnh tuyên truyền về chính sách BHXH, nhất là BHXH tự nguyện. Hiện nay, BHXH Việt Nam còn phối hợp với Bưu điện Việt Nam phát triển người tham gia BHXH tự nguyện thông qua mạng lưới bưu điện.

Để tham gia BHXH tự nguyện, người tham gia chỉ cần một tờ khai tham gia, điều chỉnh thông tin BHXH, bảo hiểm y tế; nếu chưa có mã số BHXH (chưa tham gia bảo hiểm y tế) thì photocopy thêm chứng minh nhân dân. Người tham gia có thể nộp BHXH tự nguyện trực tiếp tại bộ phận một cửa BHXH tỉnh, các điểm phục vụ của bưu điện hoặc đăng ký trực tuyến trên trang web BHXH tỉnh (http://bhxhtn.bhxhkhanhhoa.gov.vn/), mục BHXH tự nguyện hoặc chuyển khoản, Internet Banking, Mobile Banking…

Cùng với những chế độ ưu đãi, sự thuận lợi về thủ tục đã khiến số người tham gia BHXH tự nguyện ngày càng tăng. Ông Lê Hùng Chính - Phó Giám đốc phụ trách BHXH tỉnh cho biết, chính sách về BHXH tự nguyện có từ năm 2008. Nếu đến năm 2010, chỉ có 257 người tham gia BHXH tự nguyện thì đến năm 2019 đã có 7.170 người tham gia. Tính ra, giai đoạn 2010 - 2019, tỷ lệ người tham gia BHXH tự nguyện đã tăng rất đáng kể. Riêng 5 tháng đầu năm nay, số người tham gia BHXH tự nguyện tăng thêm 906 người so với cả năm 2019. Trong số người tham gia, có những người từng có thời gian tham gia BHXH bắt buộc, sau đó đóng tiếp BHXH tự nguyện để đủ điều kiện hưởng lương hưu. Tuy về tỷ lệ bao phủ chưa nhiều so với lực lượng lao động, nhưng số liệu tăng trưởng trên cho thấy khả năng phát triển của loại hình bảo hiểm này. Vì vậy, năm 2020, BHXH tỉnh phấn đấu phát triển đạt 13.042 người tham gia BHXH tự nguyện. Để đạt mục tiêu này, BHXH tỉnh sẽ tiếp tục cải cách thủ tục hành chính, tăng cường tuyên truyền, mở thêm các kênh tiếp nhận, tạo thuận lợi tối đa cho người lao động tự do có nhu cầu tham gia BHXH tự nguyện.  

N.THIỀU - L.KHÁNH