Đã lâu rồi, không khí hô hát bài chòi dân gian mới quay trở lại thị xã Ninh Hòa. Niềm vui của các nghệ nhân, cùng sự hưởng ứng của khán giả đã mang đến những tín hiệu tích cực cho sự khôi phục loại hình nghệ thuật dân gian này.
Đã lâu rồi, không khí hô hát bài chòi dân gian mới quay trở lại thị xã Ninh Hòa (Khánh Hòa). Niềm vui của các nghệ nhân, cùng sự hưởng ứng của khán giả đã mang đến những tín hiệu tích cực cho sự khôi phục loại hình nghệ thuật dân gian này.
Thêm điểm trình diễn hội hô bài chòi
Thực hiện đề án Bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể nghệ thuật bài chòi của tỉnh, thị xã Ninh Hòa được giao nhiệm vụ triển khai các hoạt động để thành lập một câu lạc bộ (CLB) bài chòi dân gian và một điểm trình diễn hội hô bài chòi. Với sự hỗ trợ của Trung tâm Văn hóa - Điện ảnh tỉnh, lớp học hô hát bài chòi đã được tổ chức dưới sự hướng dẫn, truyền dạy của Nghệ nhân Nhân dân Minh Đức (tỉnh Bình Định). Sau khi lớp học kết thúc, có 20 học viên được chọn để thành lập CLB bài chòi cổ thị xã Ninh Hòa.
Thành viên Câu lạc bộ bài chòi cổ thị xã Ninh Hòa tại hội chơi bài chòi. |
Bên cạnh đó, điểm trình diễn hô bài chòi cũng được mở trong khuôn viên Trung tâm Văn hóa - Thông tin và Thể thao thị xã. Nơi đây có cổng chào, 9 chòi canh, cùng hệ thống âm thanh, ánh sáng. Từ đầu tháng 10 đến nay, cứ vào tối thứ Bảy và Chủ nhật hàng tuần, khu vực này lại rộn tiếng hô hát bài chòi của các thành viên trong CLB, đem đến bầu không khí giải trí, vui nhộn cho người dân. “Tôi từng tham gia các hoạt động biểu diễn nghệ thuật quần chúng, thông tin cổ động và chương trình văn nghệ của thị xã tổ chức nhưng thường thể hiện dưới hình thức ca cổ hoặc ca khúc mới, chứ chưa hô hát bài chòi bao giờ. Sau khi được truyền dạy hô hát bài chòi, bản thân tôi và các thành viên trong CLB đều có thể tự hô hát và tổ chức được hội hô bài chòi một cách bài bản”, bà Nguyễn Thị Thu Uyên - Phó Chủ nhiệm CLB bài chòi cổ thị xã Ninh Hòa cho biết.
Thành viên của CLB bài chòi cổ thị xã Ninh Hòa từ 18 đến gần 70 tuổi, đến từ nhiều xã, phường khác nhau. Hàng ngày, họ làm nhiều công việc khác, những lúc có thời gian thì tự ôn lại các câu hát để hô những quân bài sao cho thuần thục. “Lúc đầu học hô hát bài chòi thấy rất khó nhưng dần dần tôi đã nắm được nội dung, lời hát của 27 quân bài. Qua những tối biểu diễn và được người dân đón nhận, bản thân tôi thấy rất vui. Điều đó như tiếp thêm động lực cho mỗi thành viên trong CLB gắn bó hơn với loại hình nghệ thuật này”, chị Ngọc Ninh - thành viên CLB bài chòi cổ thị xã Ninh Hòa chia sẻ.
Hướng tới lưu diễn phục vụ nhân dân
CLB được thành lập và đi vào hoạt động đã bước đầu mang lại những hiệu ứng tích cực. Cùng với đó, nội dung, mục tiêu bảo tồn, phát huy loại hình nghệ thuật bài chòi dân gian đã dần đi đúng hướng. Dù vẫn còn những bỡ ngỡ trong các đêm diễn nhưng được sự hưởng ứng của người dân, mỗi thành viên đều cảm thấy rất phấn khởi, tự hào khi được giới thiệu loại hình văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận. “Được xem và trực tiếp tham gia trò chơi bài chòi, tôi đã biết thêm về cách chơi cũng như nội dung các câu hát để hô quân bài. Những câu hát này ngắn gọn, súc tích, nói về cuộc sống hàng ngày của người dân trước đây. Sau này, khi trở thành một hướng dẫn viên du lịch, tôi sẽ giới thiệu cho du khách đi xem loại hình nghệ thuật này”, bạn Đặng Hữu Mậu Nhân - sinh viên Trường Cao đẳng du lịch Nha Trang cho biết.
Nghi thức trao thưởng cho khách thắng cuộc trong hội chơi bài chòi. |
Ông Nguyễn Thanh Hưng - Phó Trưởng phòng Văn hóa và Thông tin thị xã Ninh Hòa cho biết, do CLB được hình thành trên cơ sở thực hiện đề án của tỉnh nên nhiệm vụ trước hết là duy trì hô hát bài chòi vào mỗi tối thứ Bảy và Chủ nhật hàng tuần. Trong quá trình hoạt động, CLB sẽ tự tập luyện, đào tạo, truyền dạy để bổ sung thêm thành viên. Tiếp đó, các thành viên của CLB sẽ đến các trường học trên địa bàn để giới thiệu về loại hình nghệ thuật dân gian này. Bắt đầu từ Tết Nguyên đán 2021 sắp tới, hoạt động của CLB dần tăng tính tự chủ nên sẽ phải đến các địa phương để lưu diễn phục vụ nhân dân, nhất là ở các lễ hội đình làng mà người dân có nhu cầu. Trong kế hoạch hoạt động đã được ban hành, mỗi năm CLB có ít nhất 10 lần lưu diễn đến các xã, phường. Về lâu dài, CLB sẽ có sự kết nối với các cơ sở du lịch, điểm du lịch để phục vụ, giới thiệu nghệ thuật bài chòi dân gian đến du khách.
Hy vọng sự ra đời của CLB bài chòi cổ thị xã Ninh Hòa sẽ trở thành hạt nhân để mở rộng ra các xã, phường những nhóm hô hát bài chòi khác. Từ đó vừa góp phần bảo tồn di sản bài chòi được bền vững, vừa tạo bầu không khí sinh hoạt văn hóa nghệ thuật sôi nổi trong nhân dân.
Giang Đình
