Công tác trong quân đội nhưng nghệ sĩ nhiếp ảnh Nguyễn Đông vẫn vượt qua được những khó khăn về mặt thời gian để theo đuổi nhiếp ảnh nghệ thuật. Với tâm hồn nhạy cảm, sự sáng tạo trong nghệ thuật, người lính yêu nghệ thuật ấy đã có nhiều tác phẩm thành công, khẳng định được vị trí của mình trong làng ảnh xứ Trầm Hương.
Công tác trong quân đội nhưng nghệ sĩ nhiếp ảnh (NSNA) Nguyễn Đông vẫn vượt qua được những khó khăn về mặt thời gian để theo đuổi nhiếp ảnh nghệ thuật. Với tâm hồn nhạy cảm, sự sáng tạo trong nghệ thuật, người lính yêu nghệ thuật ấy đã có nhiều tác phẩm thành công, khẳng định được vị trí của mình trong làng ảnh xứ Trầm Hương.
Tôi gặp NSNA Nguyễn Đông vào một chiều mưa đầu đông. Không màu mè hoa mỹ, anh nhẩn nha kể về duyên nợ với chiếc máy ảnh, về hành trình mình đã trải qua từ ngày đầu tập tành cầm máy đến khi trở thành một NSNA có tên tuổi.
 |
Sinh ra ở xứ Đoài mây trắng (Hà Tây cũ), 18 tuổi Nguyễn Đông nhập ngũ, học hội họa trong quân đội rồi được phân công về công tác tại một cơ quan Tuyên huấn thuộc Binh chủng Thông tin. Đơn vị có máy ảnh Gorky của Liên Xô, anh liền tập chụp hình. Những kiến thức căn bản về bố cục, ánh sáng, đường nét… ở trường vẽ đã giúp anh khá nhiều trong những ngày đầu làm quen với nhiếp ảnh. Năm 1976, anh chuyển công tác về Trường Sĩ quan Chỉ huy kỹ thuật thông tin (nay là Trường Đại học Thông tin liên lạc) rồi gắn bó với Nha Trang từ đó đến nay. Quá trình đi thực tế để viết bài, chụp hình tuyên truyền về đơn vị đã khơi dậy niềm đam mê sáng tác ảnh nghệ thuật trong anh. Anh nhờ bạn bè mua sách của Nga viết về nhiếp ảnh để tìm hiểu, học hỏi nâng cao tay nghề. Năm 1984, Nguyễn Đông chính thức tham gia con đường sáng tác ảnh nghệ thuật với việc gia nhập Chi hội Nhiếp ảnh thuộc Hội Văn học - Nghệ thuật tỉnh, có tác phẩm được chọn ở triển lãm ảnh chung của Nha Trang - Đà Lạt. Hơn 30 năm gắn bó với ảnh nghệ thuật, Nguyễn Đông chụp khá nhiều đề tài, từ ảnh phong cảnh, chân dung người lính, cho đến những bức ảnh về cuộc sống đời thường, về môi trường. Và dường như, đề tài nào anh cũng có những tác phẩm gây ấn tượng với công chúng. Tính đến nay, anh đã đoạt hàng chục giải thưởng lớn trong và ngoài nước; từng tổ chức triển lãm cá nhân tại Nha Trang và Pháp.
 |
| Tác phẩm Đi chợ về |
Ảnh của Nguyễn Đông luôn đầy chất thơ, khiến người xem cảm thấy yêu đời hơn. Với tâm hồn nhạy cảm, bao giờ anh cũng khám phá được những nét đẹp trong lao động, cuộc sống đời thường. Có thể kể đến tác phẩm Mạch của đá (huy chương bạc triển lãm ảnh khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên năm 1992) anh đặc tả hình ảnh người thợ đục đá đu mình cheo leo trên vách núi, lèn chiếc đục sắt vào những mạch nứt của đá để khai thác. Với tác phẩm Ngọn đèn trong mưa (huy chương vàng cuộc thi Phụ nữ và cuộc sống do Báo Phụ nữ TP. Hồ Chí Minh tổ chức năm 1999), anh diễn tả sự đóng góp thầm lặng của người nữ tuần đường bất chấp gió mưa đi dò đường đảm bảo an toàn cho những chuyến tàu ra Bắc, vào Nam. Hay như tác phẩm Hương đêm (giải nhất cuộc thi ảnh nghệ thuật Festival Biển 2003), anh chụp người phụ nữ đêm đêm chong đèn đan lưới, ánh sáng vàng vọt làm bật lên nét đẹp giản dị, chịu thương chịu khó của người phụ nữ miền biển. Cứ như vậy, Nguyễn Đông nhẩn nha đi tìm những lát cắt của cuộc sống để thu vào ống kính nghệ thuật. Những hình ảnh quen thuộc qua góc nhìn sáng tạo của anh lại trở nên rung cảm lạ thường. Bức ảnh Đất nước và người lính (giải C của Ủy ban Toàn quốc Liên hiệp các Hội Văn học - Nghệ thuật Việt Nam năm 1997), anh ghi lại khoảnh khắc những người lính hành quân lúc bình minh, khi mặt trời vừa làm đỏ ráng mây nơi chân trời. Những năm gần đây, NSNA Nguyễn Đông liên tiếp gặt hái được nhiều giải thưởng lớn như: tác phẩm Thiếu nữ và mùa xuân - huy chương vàng khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên, giải B triển lãm ảnh toàn quốc năm 2012); Đi chợ về - giải nhất (ảnh đơn) Triển lãm ảnh Di sản Việt Nam 2013. Đặc biệt, tác phẩm Qua vùng đất khát của anh được Bộ Khoa học - Công nghệ và Môi trường Việt Nam xếp vào top 50 tác phẩm ảnh đẹp nhất về môi trường của thế giới, 2 lần được chọn triển lãm tại Mỹ.
Hơn 30 năm cầm máy, NSNA Nguyễn Đông vẫn luôn cho rằng, nghệ thuật phải luôn là tấm gương phản ánh hiện thực cuộc sống. Người nghệ sĩ đích thực sáng tạo tác phẩm không chỉ để thỏa mãn đam mê của mình mà còn phải góp phần xây dựng cuộc sống tốt đẹp hơn. Có lẽ cũng vì suy nghĩ đó, năm 2015 anh đã bỏ công gần 2 tháng để thực hiện bộ ảnh Dì Sen bán vé số và đứa cháu tật nguyền - giải khuyến khích cuộc thi phóng sự ảnh Việt Nam đất nước con người do Báo Tuổi Trẻ phối hợp với Hội NSNA Việt Nam tổ chức. Khi bộ ảnh này được đăng báo, nhiều người xúc động gọi điện cho anh hỏi địa chỉ để giúp đỡ nhân vật trong phóng sự. “Chính tự thân cuộc sống đem lại cảm xúc, kích thích người nghệ sĩ sáng tạo, cất lên tiếng nói của mình mới đem lại những tác phẩm thành công”, NSNA Nguyễn Đông chia sẻ.
Từ ngày nghỉ hưu, NSNA Nguyễn Đông đi nhiều hơn. Gọi điện, lúc thì anh bảo đang ở Tây Bắc, khi lại ngược Nam Bộ săn ảnh mùa sông nước. Anh cho tôi xem những tấm ảnh mới nhất anh chụp trong chuyến đi sáng tác ở Lai Châu. Từ những bản làng vùng cao đến công trình thủy điện đều toát lên nét đẹp tự nhiên, đầy tình yêu cuộc sống. “Tôi chụp ảnh trước hết là để cho mình chứ không phải để thi thố. Nghệ thuật làm cho mình thêm yêu cuộc sống”, NSNA Nguyễn Đông bày tỏ. Và anh đang dự tính sẽ làm triển lãm cá nhân tại Nha Trang để chia sẻ tình yêu nhiếp ảnh, tình yêu cuộc sống của mình.
THÀNH NGUYỄN
