Nâng tầm thảo dược lên men

Sau nhiều công sức nghiên cứu, các thành viên Hợp tác xã (HTX) Thảo dược Việt Nam (xã Vĩnh Ngọc, TP. Nha Trang) đã tạo nên những sản phẩm thảo dược lên men có giá trị. HTX liên kết đầu tư nhiều vùng nguyên liệu sạch để sản xuất sản phẩm, hướng đến những thị trường lớn hơn.

Thảo dược nào cũng có thể lên men

Trời tháng 3 nắng chang chang, trên những ruộng tỏi ở xã Vạn Hưng (huyện Vạn Ninh) chị Lê Thị Thu Hà - thành viên HTX Thảo dược Việt Nam cặm cụi cùng một số hộ nông dân thu hoạch tỏi. Gạt vội những giọt mồ hôi, chị Hà cho biết, đây là tỏi nguyên liệu được trồng theo tiêu chuẩn VietGAP dành cho việc sản xuất thảo dược lên men; là kết quả của sự phối hợp giữa HTX Thảo dược Việt Nam và HTX Trồng tỏi Vạn Hưng. Diện tích vùng tỏi nguyên liệu đã mở rộng khoảng 3ha và chị có dự tính phát triển thêm vùng nguyên liệu để đáp ứng nhu cầu sản xuất của HTX.

 

Khi theo đuổi thảo dược lên men, chị Hà chọn khởi đầu là làm tỏi đen lên men. Chị bắt đầu nghiên cứu về dòng sản phẩm này từ năm 2014. Sau nhiều lần thất bại, đến năm 2015, chị đã ra được mẻ tỏi lên men thành công ở quy mô công nghiệp. Từ đó đến nay, chị vừa tiếp tục nghiên cứu về tỏi đen lên men và đưa sản phẩm này ra thị trường vừa mày mò nghiên cứu thêm các dòng thảo dược lên men khác như: Hành đen, tắc đen, chanh đen, cam đen… Thành quả lớn nhất của chị là lên men thành công 2 thảo dược gừng đen và sâm đen. Năm 2020, 2 sản phẩm này đã được Cục Bản quyền tác giả (Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch) cấp giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả về công nghệ lên men. “Sau khi tốt nghiệp thạc sĩ chuyên ngành Công nghệ sinh học, tôi có cơ hội học tập, làm việc tại một số dự án nước ngoài và từng có công việc ổn định trong một cơ quan nhà nước. Nhưng tôi chọn dấn thân vào con đường nghiên cứu thảo dược vì có đam mê rất lớn với việc này. Đã nhiều lần thất bại nhưng tôi luôn có một ước mơ: Phải trở thành nhà sản xuất thảo dược lên men, làm ra những sản phẩm an toàn, có thành phần 100% từ thiên nhiên, không sử dụng chất bảo quản, tốt cho sức khỏe con người”, chị Hà chia sẻ.

 

Tìm kiếm liên kết

Sau khi thành công với sản phẩm tỏi đen, chị Hà đã cùng một số cộng sự thành lập HTX Thảo dược Việt Nam vào đầu năm 2020. Cũng trong năm này, HTX đã hợp tác với Công ty Hương Đất (quận Tân Bình, TP. Hồ Chí Minh), là công ty có bề dày kinh nghiệm gần chục năm trồng các loại rau củ quả theo tiêu chuẩn hữu cơ, có năng lực trong quản lý quy trình, giám sát chất lượng. Từ đó, HTX đã mở ra các vùng trồng nguyên liệu sạch: Tỏi VietGAP ở Vạn Hưng, gừng hữu cơ tại Vũng Tàu (Bà Rịa - Vũng Tàu), sâm hữu cơ tại Măng Đen (Kon Tum), tắc hữu cơ ở Đắk Song (Đắk Lắk)…

 

Theo bà Trần Ngọc Diệp - Giám đốc HTX Thảo dược Việt Nam, HTX đang chú trọng vào các dòng sản phẩm thảo dược lên men có thể sử dụng đại trà. Những sản phẩm như sâm, nghệ, gừng, tỏi, tắc… lên men dễ sử dụng, có mùi vị thơm ngon hơn nhiều so với sản phẩm tươi và đặc biệt tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, hiện nay, những sản phẩm này chưa có nhiều nguồn cung đạt tiêu chuẩn hữu cơ. Để đảm bảo nguồn nguyên liệu đạt chất lượng hữu cơ và có sản lượng ổn định, HTX đang phối hợp với Công ty Hương Đất triển khai vùng trồng gừng và tắc hữu cơ. “Trong năm 2021, chúng tôi có thể cho ra mắt thị trường sản phẩm gừng và tắc lên men hữu cơ. Đồng thời, tiếp tục phát triển vùng nguyên liệu tỏi, nghệ và sâm để đến năm 2022, HTX sẽ có các sản phẩm này đạt tiêu chuẩn hữu cơ”, bà Diệp cho biết.

Nâng tầm giá trị sản phẩm

Qua nghiên cứu, thị trường quốc tế đang có nhu cầu lớn các loại thảo dược nói chung và thảo dược lên men nói riêng. Vì vậy, HTX đặt mục tiêu xuất khẩu các sản phẩm này trong tương lai. Tuy nhiên, để có thể thâm nhập thị trường thế giới, sản phẩm từ khâu trồng đến chế biến cần minh bạch và tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn về sản xuất, chất lượng phải đạt tiêu chuẩn quốc tế. Hiện nay, HTX tập trung nghiên cứu áp dụng công nghệ vào quản lý nguyên liệu vùng trồng, sản xuất bằng app quản trị nông nghiệp hữu cơ. Đây cũng là một trong những nội dung quan trọng trong định hướng phát triển của HTX. Đối với công đoạn lên men, HTX đã tự động hóa về theo dõi quy trình và điều kiện nhiệt độ, độ ẩm, áp suất trong buồng lên men bằng các cảm ứng điện tử; điều khiển tự động bằng app trên máy tính và điện thoại thông minh; kiểm tra chất lượng định kỳ trong quá trình lên men, đảm bảo sản phẩm có hàm lượng chất dinh dưỡng, mùi vị thơm ngon nhất.

 

Hiện nay, các dòng thảo dược lên men hữu cơ của HTX không chỉ bán chạy ở trong nước mà khách hàng ở các nước như Mỹ, Đức, Canada cũng đặt mua qua các trang web bán hàng quốc tế. Bà Diệp cho biết thêm: “HTX đã nghiên cứu hoàn thiện quy trình lên men. Hiện nay, chúng tôi đang hoàn thiện các khâu sản xuất nguyên liệu đạt tiêu chuẩn hữu cơ, xây dựng nhà xưởng chế biến đạt tiêu chuẩn quốc tế; dự kiến, sẽ hoàn thành các khâu quan trọng trong năm 2021”. Tuy nhiên, bà Diệp cũng chia sẻ, thách thức lớn nhất của HTX hiện nay là vấn đề có đủ nguyên liệu đạt chất lượng để sản xuất sản phẩm. Đối với dòng sản phẩm hữu cơ, HTX mới chỉ tìm kiếm được Công ty Hương Đất là đối tác cung cấp nguyên liệu đáng tin cậy. Ngoài ra, việc phát triển các loại thảo dược lên men cũng cần có thời gian xây dựng quy trình vì mỗi loại thảo dược sẽ có quy trình lên men khác nhau. Công suất máy lên men của HTX còn nhỏ nên việc tăng sản lượng sẽ gặp khó khăn, trong khi đó đầu tư máy móc cần có nguồn vốn khá lớn…

Rõ ràng câu chuyện nâng tầm giá trị thảo dược lên men, đưa sản phẩm vươn ra thị trường thế giới của HTX Thảo dược Việt Nam vẫn còn dài. Tuy còn khó khăn nhưng những thành viên HTX luôn kiên trì mục tiêu nâng cao chất lượng sản phẩm, đưa thảo dược lên men của Việt Nam đến với thế giới.

 

---

Ông Cao Như Hoàng - Giám đốc HTX Trồng tỏi Vạn Hưng: Tỏi của HTX đều trồng đạt chuẩn VietGAP. Trong quá trình trồng tỏi, nông dân dùng các loại thuốc trừ sâu sinh học, đồng thời đảm bảo thời gian cách ly mới thu hoạch. Riêng ruộng tỏi liên kết với HTX Thảo dược Việt Nam được giám sát quy trình trồng, chăm sóc và thu hoạch rất chặt chẽ, nghiêm ngặt, đảm bảo về yêu cầu chất lượng tỏi thơm ngon, an toàn.
 

---

Minh Thiết - Thanh Trúc