Bất cập Cửa Bé

Sau nhiều lần giải quyết, khu vực neo đậu và bến cá tự phát Vĩnh Trường (thuộc khu vực Cửa Bé, phường Vĩnh Trường, thành phố Nha Trang) vẫn chưa có phương án hữu hiệu. Trong khi thành phố ngày càng phát triển, khu chợ này tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất vệ sinh và an toàn giao thông đường thủy.

Sau nhiều lần giải quyết, khu vực neo đậu và bến cá tự phát Vĩnh Trường (thuộc khu vực Cửa Bé, phường Vĩnh Trường, TP. Nha Trang) vẫn chưa có phương án hữu hiệu. Trong khi thành phố ngày càng phát triển, khu chợ này tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất vệ sinh và an toàn giao thông đường thủy.

Chật chội, mất vệ sinh

5 giờ sáng, bến cá Vĩnh Trường đã chen chúc người mua, kẻ bán. Trong thanh âm hỗn tạp của tiếng máy tàu, tiếng người qua lại là tiếng chào giá cá của các đầu nậu. Trong khoảng mặt nước chật hẹp, tàu ghe chen nhau ra vào. Tiếng máy gầm rú, những vệt khói đen bay mịt mù. Cảnh đặc ken những người buôn bán cá trên khoảng sân bê tông vài ngàn m² khiến cho không khí càng trở nên ngột ngạt, bí bách.

Người dân chen chúc buôn bán tại bến cá Vĩnh Trường.

Chưa kịp đưa hết các sọt cá lên bến, tàu KH.96115TS đã bị một chiếc ghe nhỏ hơn, không số hiệu gầm máy chen vào. Thấy vậy, thuyền trưởng tàu KH.96115TS hét lớn: “Coi chừng đụng mạn, vỡ vỏ như chơi đấy, ẩu tả vừa thôi mấy cha nội!”. Mặc tiếng la của tàu bạn, chủ ghe nhỏ vẫn thản nhiên cập cảng để đưa cá lên chợ. Chỉ đợi có vậy, các tiểu thương ùa tới vây quanh các sọt cá mới được đưa lên. Người chen, kẻ lấn khiến một góc chợ trở nên lộn xộn.

Chợ cá này trước đây vốn là khu neo đậu của vài ngư dân ven Cửa Bé. Sau năm 2017, khi UBND tỉnh quyết định đóng cảng cá Vĩnh Trường thì tàu thuyền và ngư dân của cả khu vực này biến khu neo đậu tạm bợ thành khu neo đậu chính và là nơi mua bán cá cho các ghe đánh bắt gần bờ. Chợ hoạt động từ 3 giờ sáng tới khoảng 11 giờ trưa. Bên trong chợ, các sọt cá được để bệt trên nền xi măng lênh láng nước. Vì là khu chợ tự phát nên không có hệ thống thu gom nước thải. Nước cá, nước mưa đều đổ thẳng lên nền chợ. Người bán, kẻ mua lội bì bõm trên nền chợ đầy nước thải. Bà Lại Thị Hồng (tổ 1 Trường Hải, phường Vĩnh Trường) cho biết: “Người dân ở đây quen cảnh này rồi, dù không được vệ sinh nhưng biết làm sao? Trước đây, chúng tôi cũng có ý định chuyển sang buôn bán ở cảng Hòn Rớ nhưng bên đó khó buôn bán”. Ông Nguyễn Chí Bổn (tổ 2 Trường Thọ, phường Vĩnh Trường) - chủ ghe đánh bắt cũng chen vào: “Tiêu thụ cá bên này tốt hơn, chứ đưa sang Hòn Rớ sao bán? Cá của chúng tôi chủ yếu là cá nhỏ, sản lượng ít nên khi sang cảng Hòn Rớ sẽ khó bán, thậm chí không có người mua. Trước đây, chúng tôi đã thử qua rồi, nhưng những ghe nhỏ như của tôi không thuận tiện lắm. Thôi kệ, chật chội, mất vệ sinh thì chịu chung, chứ biết đi đâu bây giờ?”.

. Chợ cá tự phát không đảm bảo vệ sinh. — Chợ cá tự phát không đảm bảo vệ sinh.

Ẩn họa rình rập

Trước đây, khi cảng cá Vĩnh Trường còn hoạt động, có người đứng ra phân luồng, sắp xếp thứ tự. Nhưng từ khi cảng chấm dứt hoạt động, việc ra vào Cửa Bé trở nên lộn xộn. Tàu lớn, tàu bé, kể cả những ghe không có đăng ký mặc sức chạy ngang dọc, thuận đâu đậu đấy. Cửa Bé vốn như chiếc túi bị thắt lại, bến cá tự phát là điểm mặt nước hẹp nhất của khu vực này. Đã vậy, phía bên trong bến cá là khu vực neo đậu của hàng ngàn tàu cá ở cảng Hòn Rớ, những tàu có tải trọng cả ngàn tấn nằm sửa chữa tại Nhà máy Đóng tàu Nha Trang. Do đó, hiện nay, luồng di chuyển của cả ngàn chiếc tàu lớn đang bị cắt ngang bởi các tàu cá cỡ nhỏ ra vào chợ cá tự phát. Bến cá Vĩnh Trường khiến cho giao thông đường thủy ở khu vực trở nên lộn xộn, nguy cơ mất an toàn rất cao.

Nhiều lần chứng kiến cảnh ghe tàu suýt va chạm nhau, thuyền trưởng Lê Văn Bốn (tàu KH.95336TS, xã Phước Đồng, TP. Nha Trang) lo lắng: “Với tình hình luồng lạch lộn xộn như hiện nay, không sớm thì muộn cũng xảy ra tai nạn. Các tàu chở cá vào bến cá Vĩnh Trường chạy rất bạt mạng, không tuân thủ bất cứ luật lệ nào. Đã vậy, việc cập bến tự phát không có người đứng ra điều độ càng khiến cho nguy cơ mất an toàn cao hơn”.

Ông Nguyễn Trung Hiếu - Trưởng ban Quản lý cảng Hòn Rớ cho biết, ngay từ thời điểm UBND tỉnh có quyết định đóng cảng cá Vĩnh Trường, cảng Hòn Rớ đã chuẩn bị đầy đủ cơ sở vật chất nhằm đón người dân cũng như tàu thuyền sang đây hoạt động. Nhưng đã gần 3 năm nay, vẫn chưa có tàu nào chuyển sang cảng Hòn Rớ. Mới đây, tỉnh tiếp tục cho xây dựng một cầu cảng dài 60m, cốt cầu được hạ thấp 1m so với cầu cảng cũ để phù hợp với các tàu nhỏ của ngư dân. “Về lâu dài, khu vực này cần phải có hướng giải quyết rõ ràng. Chắc chắn với những gì đang diễn ra hiện nay, sớm muộn cũng có xung đột về luồng lạch xảy ra. Đã vậy, với tốc độ đô thị hóa nhanh, các tàu du lịch phát triển liên tục, số lượng ngày một tăng cao, việc tồn tại chợ cá ngay khu dân cư, gần khu dịch vụ du lịch là không phù hợp. Nếu đi qua bến cá này sẽ thấy mùi hôi, tanh khủng khiếp. Cần sớm có phương án cho khu chợ cá tự phát này, không thể chậm trễ”, ông Hiếu nói.

Bến cá tự phát không có trong quy hoạch

Theo thống kê, hiện nay, tại phường Vĩnh Trường có 524 chủ tàu, trong đó có 157 chủ tàu cá neo đậu tại vùng nước xung quanh khu vực Cửa Bé. Số tàu cá này sẽ dịch về phía cầu Bình Tân, cách vị trí neo đậu hiện nay khoảng 500 đến 700m, khu vực sông rộng và có độ sâu đảm bảo cho công tác neo đậu tàu cá. Theo đánh giá, khu vực sông Tắc (đoạn thuộc xã Phước Đồng và Vĩnh Trường), trong phạm vi neo đậu tránh trú bão có thể đáp ứng cho khoảng 1.400 tới 1.800 phương tiện neo đậu khi tránh trú bão.

Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Sỹ Khánh - Phó Chủ tịch UBND TP. Nha Trang cho biết, bến cá dân sinh tại Cửa Bé, Vĩnh Trường đã hình thành tự phát từ rất lâu đời. Qua nhiều năm, địa phương cũng nhận thấy việc tồn tại bến cá tự phát này gây ra hệ lụy không tốt, nhất là vấn đề ô nhiễm môi trường, an toàn giao thông. Không chỉ vậy, hiện nay, Bến tàu du lịch Nha Trang cũng được di chuyển về khu vực này, nếu không sớm di dời, dẹp bỏ, sẽ ảnh hưởng đến thương hiệu du lịch Nha Trang - Khánh Hòa. “Trong quy hoạch chung của TP. Nha Trang không có bến cá tự phát tại Cửa Bé. Địa phương yêu cầu giải tán khu vực bến cá dân sinh để chuyển về cảng Hòn Rớ hoạt động nhưng đến nay người dân vẫn chưa chấp hành. Thời gian tới, địa phương sẽ kiến nghị tỉnh và các cơ quan có thẩm quyền hỗ trợ để vận động, giải tán bến cá tự phát, trả lại môi trường trong lành trong khu vực”, ông Khánh nói.

Liên quan đến vấn đề phân luồng, khu neo đậu tàu thuyền cũng như lắp đặt biển báo giao thông đường thủy nội địa khu vực Cửa Bé, ông Nguyễn Văn Dần - Giám đốc Sở Giao thông vận tải xác nhận, hiện nay, khu vực này tàu thuyền đi lại lộn xộn, chưa quy củ. Sở Giao thông vận tải đang thẩm định phương án phân luồng tàu chạy tại đây. Sau khi thẩm định sẽ trình các cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.

Đình Lâm - Mạnh Hùng

Mới đây, UBND tỉnh Khánh Hòa có văn bản gửi Ban An toàn giao thông tỉnh, Sở Giao thông vận tải, UBND TP. Nha Trang, Công an tỉnh và các đơn vị liên quan yêu cầu đảm bảo an toàn giao thông đường thủy nội địa tại khu vực phường Vĩnh Trường. Theo đó, UBND tỉnh giao UBND TP. Nha Trang chủ động phối hợp với các sở, ngành chức năng triển khai các biện pháp bảo đảm trật tự an toàn giao thông trong khu vực (đường bộ, đường thủy nội địa); xử lý nghiêm các tàu cá cố tình di chuyển, neo đậu không đúng luồng và chỉ dẫn hàng hải, đường thủy nội địa của cơ quan chức năng, vi phạm vùng nước dành cho tàu du lịch.