Lạ lùng Hòn Đỏ

Tháng 5-2011, ông Hồ Nguyễn Xuân Linh (pháp danh Thích Chúc Minh) đã thay mặt chùa Từ Tôn nhận Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất 900m² ở Hòn Đỏ (phường Vĩnh Thọ, TP. Nha Trang). Khi thực hiện việc trùng tu tôn tạo, chùa cam kết không xây dựng thêm các hạng mục mới khi chưa có sự đồng ý của cơ quan chức năng.

Trở lại Hòn Đỏ

Toàn cảnh Hòn Đỏ.

Ngày 15-12, chúng tôi trở lại Hòn Đỏ - một trong những danh thắng nổi tiếng của TP. Nha Trang. So với cách đây 1 năm, cầu tàu lên Hòn Đỏ đã sửa sang, xây thêm đoạn đường bằng đá chẻ láng bê tông khá dài. Ngay tại bến đò, một số người đang tất bật vận chuyển vật liệu xây dựng đúc sẵn (dạng taplo) lên chùa Từ Tôn. Đi qua khỏi cổng chùa vài bước chân, chúng tôi bắt gặp một người thợ đang đúc chậu cây cảnh. Hỏi chuyện, người này cho biết đang làm “công quả” cho chùa. Trong vườn cây của chùa, vỏ bao xi măng, bao đựng đá dăm khá nhiều. Cách đó không xa, có một số bồn cây giả gỗ với dấu vết xây dựng còn khá mới. Phía sau công trình phụ của chùa có 2 đoạn bê tông được xây vuông góc theo dạng móng nhà được phủ một lớp đá chẻ để che chắn lại. Dường như những người sống trên đảo Hòn Đỏ không muốn người ngoài biết điều này. Ở phía Đông đảo cũng xuất hiện thêm 2 cây sanh khá lớn, trong đó có một cây cao khoảng 3m được trồng cạnh tảng đá lớn có đắp nổi dòng chữ Hán.

Đi một vòng quanh đảo, rất dễ nhận ra Hòn Đỏ đã bị “biến dạng” khá nhiều so với trước đây. Những lối đi được xây dựng bằng đá chẻ và các tấm bê tông tròn xuất hiện khắp nơi. Cùng với đó, bàn thờ, tượng được đặt tràn lan cùng những dòng chữ đắp, viết trên đá... không theo một trật tự nào đã làm mất đi vẻ đẹp nguyên sơ của Hòn Đỏ.

Tiếp tục xâm hại danh thắng

Cầu tàu Hòn Đỏ vừa được chùa Từ Tôn xây dựng.

Năm 2011, chùa Từ Tôn đã đồng ý nhận 900m2 đất ở Hòn Đỏ để thực hiện việc trùng tu tôn tạo chùa, cam kết không xây dựng thêm các hạng mục mới khi chưa có sự đồng ý của cơ quan chức năng. Thế nhưng, theo phản ánh của Trung tâm Bảo tồn di tích tỉnh Khánh Hòa và các đơn vị chức năng TP. Nha Trang, thời gian gần đây, những người sống ở chùa Từ Tôn vẫn tiếp tục có hành vi xâm hại danh thắng Hòn Đỏ. Ông Hoàng Quý - Trưởng phòng Nghiệp vụ Trung tâm Bảo tồn di tích tỉnh Khánh Hòa cho biết: “Trong năm 2013, Trung tâm đã 3 lần phát hiện chùa Từ Tôn xây dựng trái phép. Ngày 11-4, Trung tâm phối hợp với lực lượng chức năng phường Vĩnh Thọ kiểm tra, phát hiện chùa Từ Tôn xây mới 10 bồn cây bằng đá chẻ với đường kính 2,5m ở phía Nam đảo Hòn Đỏ. Sau đó một thời gian, chùa cho cơi nới, đắp đá xây dựng cầu tàu. Mới nhất, ngày 3-12, nhân viên bảo vệ Trung tâm Bảo tồn di tích tỉnh Khánh Hòa phát hiện chùa Từ Tôn xây móng bằng đá chẻ (chiều ngang 8m, chiều dài 7m) ở phía sau công trình phụ, nằm ngoài diện tích đất được giao; cột mốc góc Tây Bắc (vừa được xây dựng ngày 24-10-2012) để phân chia ranh giới giữa đất dành cho chùa Từ Tôn và phần đất còn lại dành cho Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch xây dựng công viên đã bị mất…”. Theo thống kê của Phòng Quản lý đô thị TP. Nha Trang, tính đến ngày 24-10-2013, trên đảo Hòn Đỏ có đến có 61 hạng mục công trình, vật kiến trúc thi công trái phép.

Đại tá Lê Như Hải - Chính ủy Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Khánh Hòa: Hòn Đỏ là danh lam thắng cảnh nằm trong vịnh Nha Trang cần sự chung tay bảo vệ của toàn dân. Chùa Từ Tôn nằm trên khu vực danh thắng nên việc tôn tạo, trùng tu cần được tuân thủ theo luật định, không được xâm phạm làm ảnh hưởng tới quần thể chung của thắng cảnh. Hoạt động xây dựng chùa Từ Tôn chỉ được thực hiện trong khuôn viên, diện tích Nhà nước cho phép. Các hạng mục, công trình xây dựng phải được sự đồng ý của các cơ quan chức năng.

Tuy nhiên, khi làm việc với phóng viên, ông Hồ Nguyễn Xuân Linh khẳng định: “Chùa Từ Tôn vẫn đang tuân thủ theo các chỉ đạo của UBND tỉnh Khánh Hòa. Hiện nay, chùa Từ Tôn (thông qua Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh) đã trình bản thiết kế công trình trùng tu tôn tạo chùa Từ Tôn lên Sở Xây dựng và các đơn vị liên quan, toàn bộ thiết kế đều nằm trong khuôn viên 900m2 mà UBND tỉnh đã giao cho chùa. Khi chùa mới xây dựng xong, chùa Từ Tôn sẽ di dời các công trình xây dựng trái phép vào trong khuôn viên theo đúng cam kết với UBND tỉnh”. Về những công trình xây dựng trái phép mới đây, ông Linh khẳng định “không xây dựng thêm công trình mới nào, không có gì vi phạm”. Tuy nhiên, khi chúng tôi phản ánh “cầu tàu được xây mới”, ông Linh giải thích: “Cầu tàu đã được xây dựng từ những năm trước. Mới đây, vì bị hư hỏng nên thầy có cho sửa lại để dễ đi”. Riêng về số vật liệu xây dựng vừa được vận chuyển lên chùa, ông Linh cho biết, đó là vật liệu dùng để xây dựng bồn hoa, do phật tử cúng dường.

Không hợp tác

Ông Nguyễn Duy Tuân - Phó Trưởng phòng Quản lý đô thị TP. Nha Trang cho biết, việc chùa Từ Tôn xây dựng trái phép, xâm hại danh thắng Hòn Đỏ đã diễn ra trong nhiều năm. Tuy nhiên, việc giải quyết gặp nhiều khó khăn do đại diện chùa Từ Tôn nhiều lần tỏ ra bất hợp tác. Ngày 24-10-2013, Phòng Quản lý đô thị phối hợp với các đơn vị liên quan kiểm đếm những công trình, hạng mục xây dựng trái phép trên đảo Hòn Đỏ ngoài diện tích 900m2 đã giao. Tuy đã có giấy mời từ trước nhưng đại diện chùa Từ Tôn lại vắng mặt. Sau đó không lâu, chùa đã tiếp tục xây dựng móng đá chẻ ở phía công trình phụ. Ngày 10-12, UBND phường Vĩnh Thọ đã kiểm tra, lập biên bản vi phạm hành chính, ra quyết định đình chỉ thi công việc xây dựng trái phép của chùa Từ Tôn tại đảo Hòn Đỏ; thế nhưng, đại diện của chùa Từ Tôn vắng mặt nên không có người ký nhận. UBND phường Vĩnh Thọ đã mời ông Hồ Nguyễn Xuân Linh đến trụ sở UBND phường để làm việc, nhưng ông Linh lại từ chối ký nhận vào văn bản.

Bà Ngô Mỵ Châu - Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di tích tỉnh Khánh Hòa: Hòn Đỏ là danh thắng cấp quốc gia nên chịu sự quản lý nghiêm ngặt theo Luật Di sản văn hóa. Việc xây dựng các công trình ở đây cần phải tuân thủ Luật Di sản văn hóa cũng như các luật khác có liên quan. Vì vậy, chúng tôi mong muốn chùa Từ Tôn thực hiện mọi việc đúng luật để đảm bảo lợi ích hài hòa giữa các bên. Đồng thời, chúng tôi cũng mong các cơ quan chức năng thực hiện việc quản lý Hòn Đỏ một cách chặt chẽ, nếu có sai phạm cần xử lý nghiêm minh để Hòn Đỏ giữ được vẻ đẹp của một danh thắng cấp quốc gia.

Trung tá Nguyễn Ngọc Sơn - Phó Đồn trưởng Nghiệp vụ Đồn Biên phòng Cầu Bóng cho biết, Hòn Đỏ thuộc địa bàn Đồn Biên phòng Cầu Bóng (Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Khánh Hòa) quản lý. Ngày 24-10, Đồn phối hợp với các cơ quan chức năng của tỉnh và TP. Nha Trang kiểm tra và phát hiện nhiều sai phạm của chùa Từ Tôn khi xây dựng ngoài diện tích 900m2 được chính quyền cho phép. “Trước tình trạng đó, Đồn thường xuyên làm công tác tuyên truyền cho nhà chùa phải hoạt động tôn giáo theo đúng quy định pháp luật, sống tốt đời đẹp đạo. Đồng thời, động viên nhà chùa nhanh chóng di dời công trình xây dựng trái phép nằm ngoài khuôn viên được chính quyền địa phương cho phép; mọi hoạt động xây dựng cần phải báo cáo và phải được chính quyền đồng ý... Tuy nhiên, đến nay, vẫn chưa có công trình nào được di dời. Không những vậy, nhà chùa lại tiếp tục có những vi phạm mới”, Trung tá Sơn bày tỏ. Còn bà Ngô Mỵ Châu - Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di tích tỉnh Khánh Hòa nói: “Chùa Từ Tôn đã thiếu thiện chí hợp tác trong việc giải quyết những vướng mắc ở Hòn Đỏ. Lãnh đạo tỉnh và các cơ quan chức năng đã tạo điều kiện để chùa xây dựng cơ sở thờ tự mới, phần đất còn lại giao cho ngành Văn hóa xây dựng công viên... Chúng tôi đã nhiều lần giải thích, tuyên truyền; tuy nhiên, chùa Từ Tôn vẫn tiếp tục có những hành vi xâm hại danh thắng Hòn Đỏ, nhiều lần có thái độ bất hợp tác với các cơ quan chức năng trong việc giải quyết, gây khó khăn cho việc chung”.

Tình trạng danh thắng Hòn Đỏ liên tục bị xâm hại đã khiến dư luận rất bức xúc, nhiều người cho rằng cần phải xử lý nghiêm những hành vi xây dựng trái phép, xâm hại danh thắng Hòn Đỏ. Liên quan đến vấn đề này, ông Nguyễn Duy Tuân cho biết, với những công trình xây dựng trước ngày 24-10-2013, chúng tôi đã trình UBND tỉnh Khánh Hòa phương án giải quyết một cách hợp lý. Riêng công trình móng nhà xây dựng bằng đá chẻ (xây dựng sau ngày kiểm đếm), UBND phường Vĩnh Thọ đã có có văn bản yêu cầu chùa tự tháo dỡ, nếu chùa không tháo dỡ, các cơ quan chức năng sẽ tổ chức cưỡng chế”.

TỔ PHÓNG VIÊN