Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 có giải thích vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng là việc cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng trong quá trình khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử không thực hiện hoặc thực hiện không đúng, không đầy đủ các trình tự, thủ tục quy định và đã xâm hại nghiêm trọng đến quyền, lợi ích hợp pháp của người tham gia tố tụng...
. Hỏi: Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 có giải thích vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng là việc cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng trong quá trình khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử không thực hiện hoặc thực hiện không đúng, không đầy đủ các trình tự, thủ tục quy định và đã xâm hại nghiêm trọng đến quyền, lợi ích hợp pháp của người tham gia tố tụng... Xin hỏi nội dung của hành vi “xâm hại nghiêm trọng đến quyền, lợi ích hợp pháp của người tham gia tố tụng” được quy định cụ thể như thế nào?
(Phan Văn Tiến, Cam Ranh)
. Trả lời: Về vấn đề này, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đã có công văn trả lời như sau: Theo khoản 1 Điều 2 Thông tư liên tịch số 02/2017 ngày 22-12-2017 về việc phối hợp giữa các cơ quan tiến hành tố tụng trong thực hiện một số quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 về trả hồ sơ để điều tra bổ sung thì xâm hại nghiêm trọng quyền và lợi ích hợp pháp của người tham gia tố tụng là: “làm ảnh hưởng trực tiếp đến quyền và lợi ích chính đáng của người tham gia tố tụng, có thể gây ra cho họ thiệt hại về vật chất, tinh thần”.
Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đã đưa ra 2 ví dụ để giải thích rõ hơn về khái niệm này. Ví dụ 1: Trong vụ án có bị can, bị cáo về tội mà Bộ luật Hình sự quy định mức cao nhất của khung hình phạt là 20 năm tù, tù chung thân, tử hình hoặc bị can, bị cáo có nhược điểm về thể chất mà không thể tự bào chữa, người có nhược điểm về tâm thần hoặc là người dưới 18 tuổi nhưng cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng không chỉ định người bào chữa cho họ. Ví dụ 2: Trong vụ án có người bị hại nhưng cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng không xác định tư cách bị hại để đưa họ vào tham gia tố tụng, làm ảnh hưởng trực tiếp đến quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại của họ.
Luật sư Nguyễn Hồng Hà
