Tết rực rỡ cùng tranh thêu chữ thập

Dân gian có câu “Nhất chữ, nhì tranh, tam sành, tứ lộc”, đó là 4 thú chơi tao nhã của người Việt mỗi độ xuân về. Trong đó, theo phong thủy, tranh thêu chữ thập ngày Tết mang đến cho gia chủ niềm vui, sự an khang thịnh vượng…

 

Thêu tranh chữ thập là niềm đam mê của nhiều người.

Thỏa niềm đam mê

Vừa đi làm về, chị Ngô Thanh Thị Tuyết Trinh (phường Tân Lập, Nha Trang) vội vàng vào nhà lấy bức tranh rồng vừa mới thêu xong khoe với tôi. Chị Trinh cười xòa: “Ngày mai, tôi sẽ trang hoàng “bộ cánh” (đóng khung) cho bức tranh này. Sau đó, tôi thêu tiếp bức tranh “Tứ quý” (Mai - Lan - Trúc - Cúc) để kịp treo Tết. Nếu chị có hứng thú thì đến xem”. Đúng hẹn, tôi đến phòng chị. Ngồi cả buổi, tôi bị chinh phục bởi những nét thêu tinh xảo, tỉ mỉ của chị. Dù họa tiết có to đến mấy, khoảng cách của những đường thêu vẫn đều tăm tắp, cách phối màu tinh tế, uyển chuyển.

Vừa cặm cụi thêu tranh, chị Trinh vừa “mở mang hiểu biết” cho tôi. Hóa ra, tranh thêu chữ thập khởi nguồn từ các nước châu Âu và xuất hiện ở phố biển vài năm rồi. Thêu tranh chữ thập với những nét thêu hình chữ X theo nguyên tắc nét sắc trước, nét huyền sau. Nhờ mẫu thêu với đường nét định sẵn, bảng phối màu sẵn nên người thêu không mất thời gian thiết kế, phối màu mà chỉ việc thực hiện các động tác theo đúng mẫu. Dù vậy, để có được bức tranh đẹp, khi thêu sợi chỉ phải kéo vừa tay, không chặt, không lỏng. Nói về thú chơi này, chị Trinh kể: “Cách đây 2 năm, tình cờ thấy người bạn thêu tranh chữ thập đẹp quá, tôi tập tành học. Thoạt nhìn bản hướng dẫn chi chít, tôi nghĩ không biết bao giờ mới làm được. Thế nhưng, những đường thêu cứ hiện dần ra nối tiếp nhau. Đến nay, tôi thêu được hơn chục bức tranh để trang trí cho ngôi nhà hoặc tặng bạn bè, người thân...”.

 

Khách ngắm bức tranh thêu chữ thập đã được đóng khung hoàn chỉnh.

Bao năm đứng trên bục giảng, khi về hưu, bà Trần Thị Vân (Mê Linh, Nha Trang) đã tìm thấy niềm vui với thú thêu tranh chữ thập. Cứ mỗi trưa, bà lại lụi cụi ra hiên nhà thêu tranh. Bà Vân cười hiền: “Da thêm nếp nhăn, tóc thêm sợi bạc, nhưng tâm hồn tôi vẫn trẻ. Tất cả là nhờ thêu tranh chữ thập. Khi thêu, những ưu tư trong cuộc sống vơi đi, thay vào đó là niềm vui khi thấy “đứa con tinh thần” từng bước hoàn thiện. Nhiều người nói thêu lâu mắt yếu nhưng vì đam mê nên tôi không dứt được”. Vừa thêu xong bức tranh hoa lan, bà Vân lại háo hức thêu tiếp bức tranh hoa lys để kịp treo Tết. Nghe tôi nhận xét, bà Vân đồng tình: “Giống như nghệ nhân chơi cây cảnh, thú chơi tranh thêu chữ thập cũng đòi hỏi sự tỉ mỉ đến từng chi tiết. Phải thực sự đam mê, biết cách chăm chút thì tranh mới trở nên sống động, có hồn”.

Đi chợ Xóm Mới, thi thoảng, tôi ghé vào quầy hàng của chị Thanh Nguyệt (bán đồ khô) không hẳn để mua đồ mà là để xem chị thêu tranh chữ thập. Bên sạp hàng, chị lặng lẽ ngồi hàng giờ thêu tranh chỉ để thỏa niềm đam mê. Đến nay, chị đã thêu được vài bức tranh, chủ yếu là hoa. Nghe tôi nói thích tranh thêu chữ thập, chị Nguyệt tủm tỉm: “Thêu tranh chữ thập không khó, học khoảng 30 phút là có thể thêu thành thạo. Thêu tranh là cách để rèn đức kiên trì, cẩn thận với mọi việc mình làm”.

Ở Nha Trang, thú chơi này đã thu hút được nhiều người đam mê, nhất là nữ nhân viên văn phòng hay các bà nội trợ. Mỗi người có một ý niệm riêng khi tìm đến loại hình thêu tranh này. Có người vì tò mò, thấy lạ, muốn thư giãn hay đơn giản là muốn tự tay tạo bức tranh thêu để treo trong nhà...

Tết này treo tranh gì?  

 

Giá 1 bộ phụ liệu thêu (gồm vải thêu, bản mẫu hướng dẫn cách thêu, kim, chỉ) dao động từ 50.000 đồng đến hơn 1 triệu đồng tùy loại. Kích thước tranh thêu đủ cỡ: 1,2m, 1,5m, 1,8m, 2m... Tại Nha Trang, có thể mua phụ liệu thêu tranh chữ thập tại một số đường như: Yersin, Mê Linh, Lê Hồng Phong, Nguyễn Thị Minh Khai, Thống Nhất... Có shop còn nhận ký gửi tranh thêu hoàn chỉnh để bán với giá từ 500.000 đồng đến hơn 12 triệu đồng/bức; đóng khung tranh từ 90.000 đến 1,2 triệu đồng/bức.

Đến các cửa hàng bán phụ liệu thêu ở Nha Trang, không khó phát hiện những bức tranh thêu chữ thập với chủ đề khác nhau. Từ các mẫu về thiên nhiên đến con người, động vật, tĩnh vật, hoạt hình, thư pháp... Những bông sen rực rỡ giữa hồ, thấp thoáng phía sau mái chùa cong cong. Bức “đào khai phú quý” nổi bật với màu đỏ hoa đào, mọc giữa núi đồi xanh ngát, gợi sức sống mãnh liệt vào xuân. Bức “mai khai phú quý” với những cành mai khoe sắc như báo hiệu mùa xuân đang về... Mỗi bức tranh một vẻ đẹp khiến người xem mê mẩn. Tuy là sản phẩm thủ công nhưng do được phối màu sẵn khá tinh tế nên khi lên khung, tranh thêu chữ thập chẳng kém so với tranh vẽ.

Tư vấn cho tôi chọn tranh treo ngày Tết, chị Lê Thị Tú Quỳnh (chủ shop tranh thêu trên đường Mê Linh, Nha Trang) nói: “Tùy theo sở thích, độ tuổi mà chọn tranh. Người trẻ thường chọn tranh về hoa, cảnh sắc mùa xuân, tình yêu đôi lứa. Người đứng tuổi chọn tranh về câu đối, tranh thể hiện sự phát đạt như: Mã đáo thành công (nổi bật với những chú ngựa), cá chép hóa rồng. Người cao tuổi thì chọn các câu chúc như: Thọ tỷ Nam sơn, bách lão Tùng...”. Thấy tôi còn đang phân vân, một bạn gái góp thêm chuyện bằng mấy câu hát: “Mùa xuân mơn mởn chồi non/Thêu đôi chim biếc, thêu con rồng vàng/...”. Còn theo một chủ cửa hàng bán phụ liệu thêu trên đường Nguyễn Thị Minh Khai, TP. Nha Trang, ngày Tết, có gia đình còn chọn bức tranh 2 con công tượng trưng cho hạnh phúc hoặc tranh Phật Di lặc ngồi giữa 6 hoa mẫu đơn với quan niệm đem lại sự may mắn, tài lộc.

Càng về cuối năm, không khí tại các cửa hàng bán phụ liệu thêu tranh chữ thập càng thêm chộn rộn. Người đến hỏi mua phụ liệu, người đóng khung cho tranh... Nhưng sôi động nhất có lẽ là từ ngày 15 đến 25 tháng Chạp. Mỗi ngày, các cửa hàng nhận đóng chừng 20 đến 30 khung tranh. Thế mới biết, loại tranh này có sức hút đến lạ!

KIM THAO