Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) nhận định, bệnh đái tháo đường là cơn sóng thần tàn phá sức khỏe toàn cầu. WHO dự báo đến năm 2040, thế giới có khoảng 642 triệu người bị đái tháo đường.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) nhận định, bệnh đái tháo đường (ĐTĐ) là cơn sóng thần tàn phá sức khỏe toàn cầu. WHO dự báo đến năm 2040, thế giới có khoảng 642 triệu người bị ĐTĐ.
Giáo sư Thái Hồng Quang - Chủ tịch Hội Nội tiết và ĐTĐ Việt Nam cho biết, các nghiên cứu gần đây cho thấy tỷ lệ mắc ĐTĐ người trưởng thành tại Việt Nam là 5,42%; có đến 63,6% người mắc bệnh ĐTĐ nhưng không biết mình bị ĐTĐ, do vậy không điều trị bệnh ĐTĐ. Người mắc bệnh ĐTĐ có nguy cơ bị đột quỵ gấp 2 lần so với người bình thường, nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao gấp 4 lần so với người bình thường. Trong khi đó, 70% trường hợp ĐTĐ là dự phòng được; làm chậm xuất hiện bệnh bằng việc người bệnh tuân thủ lối sống lành mạnh, có chế độ dinh dưỡng hợp lý, tăng cường tập luyện thể dục. ĐTĐ hiện đang có xu hướng trẻ hóa.
Khám bàn chân cho người có yếu tố nguy cơ mắc đái tháo đường. |
Trong 2 năm 2016 - 2017, Tiến sĩ Viên Quang Mai - Viện trưởng Viện Pasteur Nha Trang và các cộng sự đã tiến hành nghiên cứu đề tài “Kiểm soát tỷ lệ tiền ĐTĐ và ĐTĐ không được chẩn đoán và các yếu tố liên quan ở người từ 45 tuổi trở lên trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa”. Có 865 người tham gia nghiên cứu; nhóm 45 - 54 tuổi chiếm 50,5%; tỷ lệ đối tượng nghiên cứu ở thành thị là 43,2%, nông thôn 56,8%; làm nông chiếm 32,8%, nội trợ gần 20%, buôn bán 12%, lao động chân tay 87%. Kết quả nghiên cứu cho thấy tỷ lệ mắc ĐTĐ là 7,7%; tỷ lệ tiền ĐTĐ là 50,6%. Nghiên cứu đã đưa ra nhiều nhận xét quan trọng như: những người có tiền sử mắc bệnh tăng huyết áp có nguy cơ mắc bệnh ĐTĐ cao gấp 2 lần so với nhóm điều trị không có tiền sử tăng huyết áp. Những người có mức mỡ nội tạng cao có nguy cơ mắc ĐTĐ cao gấp 2,6 lần so với nhóm có mức mỡ nội tạng bình thường. Nhóm người có tỷ số vòng eo/vòng hông cao (≥ 0,9 đối với nam và ≥ 0,8 đối với nữ) có nguy cơ mắc ĐTĐ cao gấp 3 lần so với tỷ số vòng eo/vòng hông bình thường.
Đối với tiền ĐTĐ, nhóm tuổi từ 55 trở lên có nguy cơ mắc tiền ĐTĐ cao gấp 1,5 lần so với nhóm 45 - 54 tuổi. Những người có thói quen ăn đêm sau 21 giờ có nguy cơ mắc tiền ĐTĐ cao gấp 1,4 lần so với nhóm khác. Nhóm béo phì có nguy cơ mắc tiền ĐTĐ cao gấp 2,2 lần so với nhóm bình thường. Nghiên cứu dự báo tỷ lệ mắc ĐTĐ trong 10 năm tới của tỉnh Khánh Hòa sẽ là 11,22%.
Tiến sĩ Mai khuyến nghị, để hạn chế sự tiến triển tiền ĐTĐ thành ĐTĐ trong tương lai, cần chú ý giám sát nhóm người có chỉ số mỡ nội tạng cao, tức là béo bụng với vòng bụng ≥ 90cm đối với nam và ≥ 80cm đối với nữ và nhóm những người mắc bệnh tăng huyết áp. Tiến sĩ Mai lưu ý những nhóm này cần điều chỉnh chế độ ăn, ngủ, tăng cường vận động, tuân thủ tốt hướng dẫn điều trị của cán bộ y tế; cần hạn chế thói quen ăn đêm sau 21 giờ, nhất là gia đình có người mắc bệnh ĐTĐ, tăng huyết áp, những người có chỉ số khối cơ thể (BMI) > 23; cần xét nghiệm đường máu để phát hiện sớm có bị tiền ĐTĐ hoặc ĐTĐ, qua đó được cán bộ y tế tư vấn, hướng dẫn phòng điều trị bệnh kịp thời.
Theo các chuyên gia ĐTĐ, tiền ĐTĐ được xác định khi glucose máu lúc đói từ 100 đến 125mg/dl; còn đối với ĐTĐ được chẩn đoán khi có glucose máu lúc đói ≥ 126mg/dl.
Bác sĩ Nguyễn Hữu Châu - Giám đốc Trung tâm Nội tiết tỉnh cho biết, trong những năm qua, Trung tâm Nội tiết tỉnh đã triển khai tập huấn cho các huyện, thị xã, thành phố công tác khám chẩn đoán, điều trị bệnh ĐTĐ, quy trình khám sàng lọc ĐTĐ tại cộng đồng, quản lý và tư vấn cho đối tượng tiền ĐTĐ và ĐTĐ; chuyên đề dinh dưỡng cho người mắc bệnh ĐTĐ. Mục tiêu của chương trình nhằm phát hiện sớm người mắc bệnh ĐTĐ, tiền ĐTĐ tại cộng đồng, tập trung vào nhóm tuổi 45 - 69, những người có yếu tố nguy cơ mắc bệnh ĐTĐ. Thông qua công tác quản lý giúp tăng cường công tác tư vấn dinh dưỡng, chế độ tập luyện để hỗ trợ người bệnh điều trị bệnh ĐTĐ, đồng thời dự phòng tốt cho những người tiền ĐTĐ không tiến triển thành bệnh ĐTĐ.
Hiện nay, Trung tâm Nội tiết tỉnh đã phát hiện, quản lý 2.043 người mắc bệnh ĐTĐ (đạt tỷ lệ 86,4%), mắc tiền ĐTĐ là 5.457 người (đạt tỷ lệ 86,2%), số người có yếu tố nguy cơ ĐTĐ gần 12.500 người. Tính đến nay, toàn tỉnh có 41/137 xã, phường, thị trấn đã triển khai hoạt động khám sàng lọc phát hiện sớm tiền ĐTĐ và ĐTĐ tại cộng đồng. Năm 2017, toàn tỉnh có 2.093 người có yếu tố nguy cơ độ tuổi từ 45 đến 69 được tiến hành khám sàng lọc, kết quả phát hiện có 909 người mắc tiền ĐTĐ và 299 người mắc bệnh ĐTĐ.
Bác sĩ Tôn Thất Toàn
(Trung tâm Truyền thông Giáo dục sức khỏe Khánh Hòa)
