Khi thời tiết chuyển lạnh, số bệnh nhân tử vong do đột quỵ tăng lên khoảng 30%. Đáng báo động là gần đây, Khoa Tim mạch lão học, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Khánh Hòa tiếp nhận nhiều bệnh nhân đột quỵ não ở độ tuổi khá trẻ, tiền sử khỏe mạnh…
Khi thời tiết chuyển lạnh, số bệnh nhân (BN) tử vong do đột quỵ tăng lên khoảng 30%. Đáng báo động là gần đây, Khoa Tim mạch lão học (TMLH), Bệnh viện Đa khoa (BVĐK) tỉnh Khánh Hòa tiếp nhận nhiều BN đột quỵ não ở độ tuổi khá trẻ, tiền sử khỏe mạnh…
Trước đây, đột quỵ não (còn gọi tai biến mạch máu não) thường xảy ra ở những người lớn tuổi kèm theo bệnh lý mãn tính. Còn hiện nay, đột quỵ não đang có xu hướng trẻ hóa, xảy ra cả trên những BN khỏe mạnh, không có các yếu tố nguy cơ như: tăng huyết áp, tiểu đường, rối loạn lipit máu…
 |
| Bác sĩ kiểm tra chức năng vận động của một bệnh nhân nhồi máu não |
Mới đây, một BN 42 tuổi ở Cam Ranh được đưa vào Khoa TMLH trong tình trạng yếu liệt nửa người, nói khó. Trên hình ảnh CT, các bác sĩ chẩn đoán BN bị nhồi máu não dẫn đến đột quỵ. BN Nguyễn Thị H. (36 tuổi, ở Nha Trang) cũng vào cấp cứu tại BVĐK tỉnh với các triệu chứng, liệt nửa người, không nói được, ý thức lơ mơ… nhưng huyết áp và nhịp tim vẫn bình thường. Sau khi chụp CT, chị H. được chẩn đoán đột quỵ do nhồi máu não. Theo người nhà của các BN, từ trước đến nay, các BN này đều khỏe mạnh, không có dấu hiệu mắc bệnh lý mãn tính nào.
Theo bác sĩ Trương Thị Mỹ Hiền - Khoa TMLH, tai biến mạch máu não có 2 hình thức là nhồi máu não và xuất huyết não. Những trường hợp bị tai biến mạch máu não rất trẻ tuổi mà không có các yếu tố nguy cơ nói trên là điều rất đáng lo ngại. Những ngày gần đây, số BN điều trị tại Khoa TMLH dao động trên dưới 200 ca, tăng khoảng 10% so với thời điểm trước. Riêng đột quỵ, mỗi ngày, khoa tiếp nhận từ 4 - 5 BN mới, trong khi thời điểm trước chỉ từ 2 đến 3 ca mỗi ngày. Tỷ lệ tử vong do đột quỵ cũng tăng khoảng 30%. Nguyên nhân của tình trạng này được xác định là do thời tiết chuyển lạnh, nhóm bệnh làm tăng nguy cơ đột quỵ như: mạch vành, huyết áp, biến chứng tiểu đường thường nặng lên. Đặc biệt, cuối năm, công việc nhiều gây căng thẳng cũng dễ đưa đến tình trạng nhồi máu não.
PGS-TS Trần Văn Huy, Phó Chủ tịch Hội Tăng huyết áp Việt Nam, Trưởng khoa TMLH cho biết: “Thời tiết lạnh dễ làm co mạch, trên cơ địa xơ vữa động mạch khi bị co mạch, máu tắc nghẽn gây vón cục không lưu thông đến não làm não thiếu ô xy đưa đến tình trạng đột quỵ. Yếu tố căng thẳng, stress cũng tạo ra áp lực lên mạch máu của hệ thần kinh trung ương dễ làm vỡ màng bọc lớp xơ vữa tiềm tàng đưa đến tắc mạch gây nhồi máu não”.
Xơ vữa động mạch được xem là tác nhân chính gây nên đột quỵ não. Quá trình xơ vữa thường diễn ra trong thời gian dài, khoảng từ 25 tuổi là đã bắt đầu hình thành mảng xơ vữa, mức độ xơ vữa nhiều hay ít, nhanh hay chậm còn tùy thuộc vào lối sống, chế độ ăn uống và thói quen trong sinh hoạt của mỗi người. Đối với người trẻ tuổi, hiện nay, do làm việc căng thẳng, chế độ ăn nhiều mỡ và đạm động vật, uống nhiều rượu bia, hút thuốc lá nhưng lại ít vận động tiêu hao năng lượng càng thúc đẩy nhanh quá trình xơ vữa động mạch. Lớp vỏ bọc mảng xơ vữa mỏng, khi gặp yếu tố co mạch hoặc stress tác động dễ gây vỡ dẫn đến tai biến.
PGS-TS Trần Văn Huy cảnh báo: Thời gian gần đây, khoa tiếp nhận những ca bệnh đột quỵ não ở độ tuổi trên dưới 40 mà trước đây hầu như không gặp. Do vậy, thời điểm này, mọi người cần chú ý phòng ngừa đột quỵ, cố gắng sắp xếp làm việc điều độ, dành thời gian nghỉ ngơi, ăn uống hợp lý, hạn chế rượu bia. Buổi sáng khi thức dậy gặp thời tiết lạnh phải mặc áo ấm, tránh để thay đổi thân nhiệt đột ngột dễ gây co mạch, khi ra ngoài cần giữ ấm cơ thể. Khi bất ngờ có dấu hiệu đau đầu, choáng váng cần ngồi xuống nghỉ ngơi, tránh té ngã. Gặp trường hợp bất ngờ ngất xỉu ngã xuống, miệng méo, khó nói hoặc không nói được, yếu liệt chi, những người xung quanh cần lập tức đưa BN đến cơ sở y tế, tránh tình trạng tự điều trị bằng cách cắt lễ, vừa không có tác dụng, vừa mất thời gian cứu chữa sớm. Đột quỵ não cấp cứu kịp thời từ 1 đến 3 giờ đầu mới có khả năng hồi phục cao, hạn chế nguy cơ để lại di chứng về sau.
DUY ANH THƯ
