Nếu khi mang thai, người mẹ được chăm sóc, điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con kịp thời hoặc được điều trị sớm bằng 3 loại thuốc kháng HIV (thuốc ARV) thì hơn 95% trẻ sinh ra từ bà mẹ nhiễm HIV sẽ không bị lây truyền HIV.
Nếu khi mang thai, người mẹ được chăm sóc, điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con kịp thời hoặc được điều trị sớm bằng 3 loại thuốc kháng HIV (thuốc ARV) thì hơn 95% trẻ sinh ra từ bà mẹ nhiễm HIV sẽ không bị lây truyền HIV.
Hiệu quả bước đầu
Nhìn ánh mắt rạng ngời hạnh phúc của chị N.N.T (đường Nguyễn Trãi, TP. Nha Trang) khi đút cho con từng muỗng sữa, ít người biết rằng, trước đây 1 năm, chị đã từng có ý định quyên sinh khi biết mình nhiễm HIV. “Tôi phát hiện nhiễm HIV khi vừa biết mình mang thai. Lúc đó, tôi vô cùng hoang mang, chỉ muốn chết vì sợ sinh con bị dị tật và mang trong mình căn bệnh chết người này. Tôi đến Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS tỉnh và được tư vấn, hướng dẫn, điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con bằng thuốc ARV. Nhờ vậy, con tôi sinh ra âm tính với HIV” - chị T. nói.
 |
| Dự phòng lây nhiễm HIV từ mẹ sang con sớm sẽ giúp trẻ sinh ra âm tính với HIV (ảnh minh họa). |
Cũng nhờ được tư vấn và điều trị dự phòng kịp thời bằng thuốc ARV, đứa con của vợ chồng anh N.V.P (phường Phước Tân, TP. Nha Trang, cả hai đều nhiễm HIV) sinh ra âm tính với HIV. “Cháu đã hơn 1 tuổi. Hiện nay, sức khỏe của cháu phát triển bình thường. Để tránh lây nhiễm HIV cho con trong quá trình chăm sóc, vợ chồng tôi tích cực tham gia điều trị ARV, tuân thủ nghiêm các biện pháp phòng tránh theo hướng dẫn” - anh P. kể...
Tại Khánh Hòa, Chương trình phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con bắt đầu triển khai vào năm 2008. Từ đó đến nay, chương trình đã giúp nhiều phụ nữ mang thai tiếp cận sớm với các dịch vụ như: chăm sóc sức khỏe sinh sản, chăm sóc y tế lồng ghép với tư vấn xét nghiệm HIV; tư vấn về các vấn đề liên quan sức khỏe của mẹ, tình dục, dinh dưỡng cho mẹ và con sau sinh; cung cấp kiến thức cơ bản về HIV/AIDS, dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con; hướng dẫn về chăm sóc, điều trị ARV sớm cho bà mẹ và phát hiện sớm nhiễm HIV cho trẻ sau sinh... Kết quả, hàng năm, toàn tỉnh có khoảng 16.000 lượt phụ nữ mang thai được tư vấn, xét nghiệm HIV; 100% phụ nữ mang thai nhiễm HIV được điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con...
Nâng cao nhận thức
Bác sĩ Trương Thị Hồ Thôn - Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS tỉnh cho biết, để loại trừ lây truyền HIV từ mẹ sang con, tiến tới không còn trẻ em sinh ra nhiễm HIV, trong khuôn khổ chăm sóc sức khỏe sinh sản, các đơn vị y tế cơ sở đều lồng ghép gói dịch vụ chăm sóc HIV toàn diện cho phụ nữ tuổi sinh đẻ và phụ nữ có thai dự phòng lây nhiễm HIV từ mẹ sang con. Theo đó, để dự phòng sớm, phụ nữ tuổi sinh đẻ được trang bị kiến thức cơ bản về HIV/AIDS, thực hành xét nghiệm HIV; phụ nữ có thai được khuyến cáo tư vấn xét nghiệm HIV trong quá trình chăm sóc thai kỳ. Phụ nữ có thai nhiễm HIV được giới thiệu gói dịch vụ toàn diện, gồm: tư vấn điều trị sớm bằng thuốc ARV để nâng cao sức khỏe trong thai kỳ, giảm được nguy cơ mắc các bệnh có liên quan, nhất là các bệnh nhiễm khuẩn và giữ được lượng vi rút ở mức không lây nhiễm HIV cho thai nhi. Đồng thời hỗ trợ tâm lý cho người bị nhiễm và những người bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS. Đối với dự phòng muộn: nếu khi chuyển dạ vẫn chưa biết tình trạng nhiễm HIV, phụ nữ mang thai vẫn nên xét nghiệm, nhất là người từng có nguy cơ cao hay có chồng hoặc bạn tình nghiện chích ma túy, nhiễm HIV. Tốt nhất, các bà mẹ nên đến sinh tại các cơ sở có cung cấp thuốc ARV và các dịch vụ dự phòng lây truyền từ mẹ sang con để được điều trị bằng ARV; sau khi sinh tiếp tục đến cơ sở y tế để được điều trị ARV và theo dõi sức khỏe. Trẻ sau khi sinh cần được tiêm chủng đầy đủ như trẻ em khác; đưa trẻ đến cơ sở chăm sóc và điều trị HIV/AIDS khi trẻ được 4 - 6 tuần tuổi.
| Quý I/2015, số lượt phụ nữ mang thai được tư vấn trước xét nghiệm HIV hơn 4.360 người, trong đó số lượt được xét nghiệm HIV hơn 3.440 (chiếm 79%); 5 trường hợp phụ nữ mang thai có kết quả dương tính với HIV; 6 trường hợp phụ nữ mang thai nhiễm HIV đã sinh con được điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con. |
Được sự hỗ trợ từ dự án của Quỹ toàn cầu, năm 2015, Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS tỉnh đã triển khai thí điểm Chương trình phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con theo 2 cách: Điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con khi bà mẹ nhiễm HIV mang thai được 14 tuần, hoặc theo phương án phụ nữ mang thai nhiễm HIV được điều trị sớm bằng thuốc ARV mà không chờ kết quả đếm tế bào CD4 hoặc giai đoạn lâm sàng và tuổi thai (phương án B+). Đồng thời, chương trình thực hiện xét nghiệm chẩn đoán sớm nhiễm HIV ở trẻ sinh ra từ bà mẹ nhiễm HIV; từng bước thực hiện xã hội hóa điều trị bệnh nhân HIV/AIDS, khuyến khích bệnh nhân HIV/AIDS nói chung, phụ nữ mang thai nói riêng mua bảo hiểm y tế và tự chi trả một phần phí sử dụng dịch vụ tại các cơ sở khám, chữa bệnh.
Bác sĩ Trần Văn Tin - Giám đốc Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS tỉnh cho biết: “Việc điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con có ý nghĩa rất quan trọng, góp phần giảm thiểu số trẻ sinh ra bị nhiễm HIV; các bà mẹ mang thai nhiễm HIV được chăm sóc, điều trị tốt hơn, kiến thức và nhận thức liên quan HIV được nâng lên. Bên cạnh đó, giúp cộng đồng giảm kỳ thị, phân biệt đối xử đối với người nhiễm HIV”.
T.L
