Nhớ thời tái thiết Stung Treng

Trong 10 năm (1979 - 1989), lực lượng chuyên gia tỉnh Phú Khánh (nay là tỉnh Khánh Hòa và Phú Yên) đã sang giúp nhân dân tỉnh Stung Treng (Campuchia) tái thiết sau khi thoát khỏi chế độ diệt chủng Khmer Đỏ. Đến hôm nay, ký ức về những ngày ấy vẫn còn vẹn nguyên trong tâm trí mỗi người.

Trong 10 năm (1979 - 1989), lực lượng chuyên gia tỉnh Phú Khánh (nay là tỉnh Khánh Hòa và Phú Yên) đã sang giúp nhân dân tỉnh Stung Treng (Campuchia) tái thiết sau khi thoát khỏi chế độ diệt chủng Khmer Đỏ. Đến hôm nay, ký ức về những ngày ấy vẫn còn vẹn nguyên trong tâm trí mỗi người.

Tiếp chúng tôi tại căn nhà ở tổ dân phố 3 Ba Làng (phường Vĩnh Hòa, TP. Nha Trang), ông Lê Thanh Xuân năm nay đã 87 tuổi, vẫn còn nhớ rõ những kỷ niệm 3 năm ở đất nước Campuchia. Khi nhận nhiệm vụ, ông Xuân đang công tác tại Công an tỉnh Phú Khánh. Vì vậy, khi sang nước bạn, ông có nhiệm vụ đào tạo, bồi dưỡng lực lượng an ninh tỉnh Stung Treng; sát cánh cùng lực lượng an ninh địa phương tiếp tục truy quét tàn quân Khmer Đỏ và đấu tranh với lực lượng địch ngầm do Pol Pot cài lại. “Từ năm 1983 đến 1986, tôi có nhiệm vụ hướng dẫn cho lực lượng an ninh bên bạn nghiệp vụ điều tra, cách phát hiện địch ngầm trong lòng chính quyền, cách thức xây dựng hệ thống cơ sở quần chúng, việc xây dựng và lập hồ sơ lưu trữ… Tuy chế độ Khmer Đỏ đã bị đánh đổ nhưng tàn dư vẫn còn nên chúng tôi phải ngày đêm đối diện với những âm mưu chống phá, ám sát của chúng”, ông Lê Thanh Xuân chia sẻ.

Ông Nguyễn Văn Chinh - Phó Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt Nam - Campuchia tỉnh nhận nhiệm vụ sang Campuchia làm phiên dịch cho các đoàn chuyên gia Việt Nam khi ông mới 20 tuổi. Trong những năm 1981 - 1989, ông đã trực tiếp làm phiên dịch cho nhiều đồng chí lãnh đạo sang nhận nhiệm vụ giúp đỡ nhân dân Campuchia tái thiết. Chính vì thế, ông được đi nhiều nơi, tiếp cận nhiều ngành, lĩnh vực cần sự giúp đỡ của chuyên gia Việt Nam. “Khi ấy, đất nước Campuchia vừa thoát khỏi nạn diệt chủng nên mọi thứ đều rất khó khăn. Những chuyên gia của Việt Nam nói chung và của tỉnh Phú Khánh nói riêng khi đó sang Campuchia đều là những người nắm giữ các cương vị lãnh đạo tại đơn vị mình công tác. Nhưng với trách nhiệm, tình cảm đối với nhân dân nước bạn, họ đã làm tốt trọng trách được giao”, ông Nguyễn Văn Chinh cho biết.

Giai đoạn 1979 - 1989, Việt Nam đã cử 3,5 vạn chuyên gia là những cán bộ ở các bộ, ban, ngành, đoàn thể Trung ương và lãnh đạo một số địa phương. Tỉnh Phú Khánh là địa phương được Trung ương giao nhiệm vụ cử các đoàn công tác sang giúp đỡ tỉnh Stung Treng. Thực hiện nhiệm vụ đó, tỉnh đã cử nhiều đoàn chuyên gia, chuẩn bị hàng trăm tấn lương thực, muối, nhu yếu phẩm, thuốc men sang giúp đỡ nhân dân nước bạn. Đến năm 1982, việc giúp đỡ nhân dân tỉnh Stung Treng trở nên sâu rộng hơn. Nhiều đồng chí trong Ban Thường vụ Tỉnh ủy, lãnh đạo các sở, ngành được cử sang để giúp đỡ nhân dân tỉnh Stung Treng. Các đoàn chuyên gia tỉnh Phú Khánh đã giúp bạn xây dựng lại hệ thống chính quyền từ tỉnh đến cơ sở và các thiết chế xã hội đã bị Khmer Đỏ xóa bỏ. Các đoàn chuyên gia đã giúp tỉnh Stung Treng xây dựng 1 trường tiểu học và 1 trường trung học và hỗ trợ hàng trăm thiết bị, dụng cụ học tập. Đồng thời, giúp bạn khôi phục bệnh viện tỉnh, tuyển chọn người để đào tạo bác sĩ, y sĩ, dược sĩ; khôi phục các nhà máy điện, sửa chữa hệ thống điện chiếu sáng, cùng nhiều công trình giao thông, thủy lợi, trụ sở làm việc. Bên cạnh đó, hệ thống thông tin báo chí của tỉnh Stung Treng cũng được hỗ trợ khôi phục giúp cải thiện đời sống tinh thần cho người dân...

Hiện nay, Ban Liên lạc cựu chuyên gia tỉnh Phú Khánh giúp tỉnh Stung Treng có 103 hội viên, trong đó 93 người sinh sống tại Khánh Hòa. Tuổi đời của các hội viên đa số đều đã 70, 80 tuổi. Chính vì thế, việc sinh hoạt, gặp mặt giữa các hội viên không được thường xuyên. Mới đây, nhân dịp Nhà nước tặng Huân chương Sao Vàng cho lực lượng chuyên gia giúp cách mạng Campuchia, phía Hội Hữu nghị Việt Nam - Campuchia tỉnh và Ban Liên lạc cựu chuyên gia tỉnh Phú Khánh giúp tỉnh Stung Treng có kế hoạch tổ chức buổi gặp mặt song vẫn chưa tổ chức được do dịch Covid-19.

Sau khi hoàn thành nhiệm vụ giúp đỡ nhân dân tỉnh Stung Treng, mỗi người trong các đoàn chuyên gia tỉnh Phú Khánh lại tiếp tục công việc, sự nghiệp của mình. Trong đó, có nhiều người giữ những vị trí quan trọng ở hai tỉnh Khánh Hòa và Phú Yên. Và trong mỗi người, những ngày tháng giúp đỡ nước bạn vẫn mãi là ký ức đẹp.

Giang Đình