Hồ Suối Trầu cạn kiệt nước

Hồ Suối Trầu ở xã Ninh Xuân, thị xã Ninh Hòa (Khánh Hòa) hiện nay đã cạn kiệt. Một số người cho rằng, công tác vận hành, quản lý hồ có vấn đề. Tuy nhiên, sự thể không hẳn như vậy.

Cách đây ít ngày, chúng tôi có mặt tại hồ chứa nước Suối Trầu và chứng kiến một khung cảnh khá yên bình trong lòng hồ. Những mảng cỏ xanh ngút tầm mắt, điểm tô thêm đàn bò nhởn nhơ gặm cỏ. Việc nguồn nước cạn kiệt đã để lại một vùng rộng lớn, nhiều khu vực còn tương đối ẩm ướt tạo nên những mảng cỏ xanh rờn.

Ông Mười Nên chăn bò ở khu vực này cho biết: “Mọi năm, cứ đến mùa này là hồ có mực nước thấp hơn so với đầu năm. Nhưng không hiểu sao năm nay hồ cạn nhanh hơn so với những năm trước. Hiện nay, hồ chỉ còn sót lại một ít nước ở phía đập tràn. Cứ đà này, nếu thời tiết không mưa, vài tháng nữa chắc chẳng còn giọt nước nào”.

Theo lãnh đạo Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Khánh Hòa (cơ quan quản lý hồ Suối Trầu), hồ được xây dựng và đưa vào khai thác từ năm 1977, có dung tích 9,81 triệu m3. Theo thiết kế, hồ đủ tưới cho 870ha, nhưng trên thực tế, hồ phục vụ tưới cho 947ha diện tích sản xuất nông nghiệp của các xã: Ninh Xuân, Ninh Bình, Ninh Quang, Ninh Tân, Ninh Hưng. Ngoài ra, hồ còn tưới hỗ trợ cho 260ha (vụ đông xuân) thuộc hệ thống thủy lợi đập dâng Đồng Tròn.

Lòng hồ Suối Trầu đang trở thành nơi chăn thả gia súc.

Tính đến ngày 29-8, hồ chỉ còn 1,24 triệu m3 nước, nếu trừ đi dung tích chết của hồ (0,5 triệu m3), hồ chỉ còn lại 0,74 triệu m3 nước dung tích hữu ích. Đây là mực nước thấp hơn khá nhiều so với cùng kỳ nhiều năm, khiến cho hàng trăm héc-ta lúa hè thu đã phải ngưng sản xuất. Với tình hình đó, trong buổi làm việc của đồng chí Trần Sơn Hải - Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh tại xã Ninh Quang mới đây, lãnh đạo xã đã đề nghị các cơ quan chức năng xem xét đánh giá nguyên nhân gây cạn kiệt nguồn nước hồ Suối Trầu. Bởi một số dư luận cho rằng, do công trình đập ngăn bị thấm nước nên hồ cạn nhanh. Ý kiến khác cho là công tác vận hành, quản lý hồ chưa tốt, dùng nước không tiết kiệm nên mới dẫn đến tình trạng cạn kiệt như hiện nay. Đồng chí Trần Sơn Hải đã chỉ đạo UBND thị xã Ninh Hòa và các cơ quan chức năng khẩn trương tiến hành kiểm tra, tìm ra nguyên nhân và hướng khắc phục.

Trao đổi với chúng tôi, ông Đinh Văn Mỹ - Phó Giám đốc Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Khánh Hòa cho biết, hàng năm, vào trước mùa mưa lũ, đoàn kiểm tra của Chi cục Thủy lợi phối hợp với công ty đi kiểm tra cụ thể các hạng mục công trình đầu mối. Qua kiểm tra cho thấy, về cơ bản các hạng mục công trình của hồ Suối Trầu vẫn ổn định, đảm bảo vận hành an toàn, không xảy ra tình trạng thấm nước như một số lời đồn đoán. Còn thông tin cho rằng xả điều tiết không hợp lý là không có cơ sở. Vì tại thời điểm kết thúc tưới vụ đông xuân, ngày 28-4, cao trình mực nước hồ còn lại là 17,76m tương ứng với dung tích 1,92 triệu m3. Trong khi đây là hồ có hệ thống tràn xả lũ là tràn tự do, cao trình ngưỡng tràn 22,5m.

Theo tính toán cụ thể hơn từ đơn vị quản lý, thời điểm mở nước tưới vụ đông xuân là ngày 10-12-2017. Lúc này, hồ còn 9,57m3 nước. Hoạt động tưới vụ đông xuân kéo dài đến tháng 4-2018 do các địa phương bố trí sản xuất 3 trà lúa, nên tổng lượng nước phục vụ cho hơn 473ha lúa đông xuân là 4,28 triệu m3. Thời gian này, hồ còn phục vụ nước sinh hoạt 2 triệu m3, hỗ trợ tưới cho đập dâng Đồng Tròn 1,17 triệu m3. Cùng với hao hụt do lượng nước bốc hơi bề mặt do từ đầu năm 2018 đến nay khu vực hồ Suối Trầu không có mưa, nên đến cuối tháng 4, hồ chỉ còn 1,92 triệu m3. Lượng nước này chỉ đủ cung cấp nước sinh hoạt từ tháng 5 đến cuối tháng 8 cho người dân các xã: Ninh Xuân, Ninh Bình, Ninh Quang, Ninh Tân và Ninh Hưng, nên không đủ nước để bố trí sản xuất tưới vụ hè thu năm 2018. Vì vậy, diện tích không đủ nước sản xuất vụ hè thu năm 2018 của các địa phương, đơn vị là hơn 473,5ha.

Được biết, nguồn sinh thủy của hồ Suối Trầu chỉ là một con suối rất nhỏ và thường khô cạn chỉ sau khoảng 1 tháng không có mưa. Lượng nước trong hồ hầu hết được tích tạo từ mưa bề mặt. Trong khi đó, từ đầu năm đến nay, khu vực hồ không xảy ra mưa, ngược lại thời tiết nóng bức kéo dài, lượng bốc hơi bề mặt lớn. Trong khi đó, do điều kiện thời tiết nắng nóng, nhu cầu sử dụng nước trong sinh hoạt, sản xuất nông nghiệp lại tăng lên. Đó là những nguyên nhân khiến cho hồ Suối Trầu bị cạn kiệt hơn so với mọi năm. Theo cơ quan chuyên môn, nếu tình trạng nắng hạn tiếp tục diễn biến như hiện nay, trong thời gian ngắn sắp tới, nguy cơ thiếu nước sinh hoạt đối với các địa phương hưởng lợi từ công trình thủy lợi này là điều khó tránh khỏi. Vì vậy, ngay từ bây giờ, song hành với việc tiết kiệm nước tối đa, cơ quan chức năng cũng đang tính toán đến các giải pháp khi thiếu nước sinh hoạt. Trong đó có việc điều dẫn nước từ sông Cái Ninh Hòa qua khu vực này.

Hồng Đăng