Cần giúp người nghèo sử dụng vốn vay có hiệu quả

Không thể phủ nhận giá trị đồng vốn cho hộ nghèo vay đã tác động đến chương trình xóa đói giảm nghèo tại huyện Khánh Vĩnh. Đến thời điểm này, tỷ lệ hộ nghèo đã giảm từ 34,68% (năm 2011) xuống còn hơn 26%...

Với đồng bào dân tộc thiểu số ở huyện Khánh Vĩnh, việc tiếp cận nguồn vốn không khó nhưng đồng vốn đó sẽ được người dân tổ chức sản xuất thế nào cho có hiệu quả, góp phần giảm nghèo bền vững là vấn đề cần được quan tâm.

Vay dễ nhưng khó trả 

Chúng tôi theo cán bộ ngân hàng đến gia đình anh Chà Kha (người T’Rin, thôn Gia Lố, xã Giang Ly). Căn nhà định canh định cư của anh chỉ có 35m2, nhưng xem ra không chật chội vì trong nhà trống trải, chẳng có tài sản gì đáng giá. Anh Trà Kha cho biết, gia đình anh có 5 khẩu, thu nhập chỉ trông vào 1ha đất rẫy trồng bắp, mì. Qua bao năm trồng trọt không đầu tư, thâm canh nên đất rẫy trôi rửa, bạc màu dẫn đến năng suất thấp. Vụ bắp này lại bị mất mùa, mì bị sâu bệnh không có củ nên vợ chồng anh phải làm thuê, làm mướn để kiếm sống qua ngày. Những ngày không có việc, vợ chồng anh vào rừng bẻ măng tươi về luộc bán để có tiền mua gạo nuôi con. Thấy cán bộ ngân hàng đến nhà, tưởng là cán bộ đến đòi nợ nên anh Kha tỏ vẻ lo lắng, phân trần: “Nhà mình vay 15 triệu đồng để làm vốn sản xuất. 2 năm đầu, mì bị bệnh không có củ. Mùa vừa rồi, mình đi xin giống mì tốt của người dân trong xã về trồng, nhưng vẫn tiếp tục bị thối đọt, không có củ. Còn ít vốn, mình trồng bắp, nhưng mấy năm nay, chuột nhiều quá nên lúc mới trỉa bắp xuống chuột đã ăn giống, phải trỉa dặm nhiều lần. Đến khi bắp ra hạt, chuột tiếp tục cắn phá nên chẳng còn được bao nhiêu. Vay vốn đã 5 năm, nhưng bây giờ vẫn còn nợ vì không có tiền trả...”.

Anh Chà Kha phơi bắp mới thu hoạch.

3 năm trước, hộ anh Hà Biên (thôn Giang Biên, xã Sơn Thái) vay ngân hàng 30 triệu đồng để mua 1 con bò và đầu tư trồng keo. Tuy nhiên, do không có kinh nghiệm chăm sóc nên bò của nhà anh đã bị bệnh chết. Số vốn còn lại anh đầu tư trồng keo, nhưng phải 3 năm nữa mới có thể bán được. Anh Hà Biên chia sẻ: “Nhà tôi cũng có 2 sào bắp, nhưng thu hoạch ăn chẳng đủ. Vì vậy, tôi phải làm thuê, ai kêu thì làm, không có việc thì vào rừng bẻ măng bán để có tiền chi phí cho gia đình. 3 năm nữa, tôi bán keo mới có tiền trả cho ngân hàng”.

Tình cảnh như anh Trà Kha, Hà Biên rất nhiều ở huyện Khánh Vĩnh. Theo báo cáo của Ngân hàng Chính sách xã hội Khánh Vĩnh, từ năm 2003 đến nay, Ngân hàng đã cho hơn 3.000 lượt hộ nghèo vay vốn (dư nợ đến tháng 9-2013 hơn 29 tỷ đồng) để phát triển sản xuất. Đến hết tháng 9, nợ quá hạn vốn vay hộ nghèo còn 714 triệu đồng, chiếm 50% tổng số nợ quá hạn tại Ngân hàng Chính sách xã hội Khánh Vĩnh.

Cần có giải pháp giúp hộ nghèo  

Không thể phủ nhận giá trị đồng vốn cho hộ nghèo vay đã tác động đến chương trình xóa đói giảm nghèo tại huyện Khánh Vĩnh. Đến thời điểm này, tỷ lệ hộ nghèo đã giảm từ 34,68% (năm 2011) xuống còn hơn 26% (hiện nay). Tuy nhiên, đa số đồng bào dân tộc thiểu số vẫn chưa có kinh nghiệm trong việc quản lý nguồn vốn, sử dụng đồng vốn vay chưa hiệu quả. Theo các cán bộ Ngân hàng Chính sách xã hội Khánh Vĩnh, nguyên nhân khiến các hộ đồng bào dân tộc thiểu số đã được vay vốn vẫn không thoát nghèo là do trình độ canh tác hạn chế, đầu ra nông sản bấp bênh. Vì vậy, rất nhiều hộ không có đủ tiền trả nợ, lâm vào diện nợ khó đòi. Cá biệt có hộ vay vốn về không đầu tư sản xuất mà mua các phương tiện sinh hoạt giải trí như: Ti vi, đầu đĩa... Khi cần tiền, họ đến tiểu thương để “ứng vốn” mua giống, mua lương thực để ăn, đến mùa thu hoạch phải bán lại cho tiểu thương với giá rẻ, thu nhập chẳng còn bao nhiêu. Gặp lúc nông sản rớt giá, những trường hợp này bán sản phẩm cũng không đủ trả nợ cho tiểu thương. Đây là những nguyên nhân khiến cho đồng vốn vay bị co lại, không phát triển; hộ nghèo tuy đã tiếp cận vốn nhưng mãi vẫn không thoát nghèo. Chị Cà Điên - tổ trưởng vay vốn Hội Phụ nữ xã Giang Ly chia sẻ: “Đồng bào dân tộc thiểu số cũng chịu khó vay vốn để làm ăn, nhưng phần lớn trồng mì, trồng bắp nên năng suất thấp, thu nhập rất bấp bênh. Vì vậy, vốn vay dễ nhưng để trả được lại khó”.

Muốn người dân thoát nghèo, ngoài việc cho vay vốn, chính quyền địa phương cần hướng dẫn nông dân tổ chức sản xuất, làm cho đồng vốn sinh lời, tái quay vòng vốn. Đặc biệt, cán bộ địa phương phải hướng dẫn để người dân quản lý vốn chặt chẽ...

Kim Oanh