Triển khai Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá: Còn nhiều khó khăn

Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá chính thức có hiệu lực từ ngày 1-5, nhưng ở các điểm được quy định cấm hút thuốc lá, nhiều người vẫn thản nhiên hút thuốc, trong khi các cơ quan chức năng vẫn chưa thực hiện được việc xử phạt vì còn nhiều khó khăn.

Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá (PCTHTL) chính thức có hiệu lực từ ngày 1-5, nhưng ở các điểm được quy định cấm hút thuốc lá, nhiều người vẫn thản nhiên hút thuốc, trong khi các cơ quan chức năng vẫn chưa thực hiện được việc xử phạt vì còn nhiều khó khăn.

Cấm vẫn hút

Điều 11, Chương 2, Luật PCTHTL quy định rõ về địa điểm cấm hút thuốc lá hoàn toàn. Trong đó, cơ sở y tế là nơi đầu tiên được nhắc tới trong điều luật này và khu vực cấm hút thuốc lá hoàn toàn ở các cơ sở y tế bao gồm: trong nhà và trong phạm vi khuôn viên của cơ sở. Tuy nhiên, ngày 30-5, có mặt tại khu vực bên ngoài căn tin, Bệnh viện Đa khoa (BVĐK) tỉnh, chúng tôi thấy vẫn có nhiều người đi thăm nuôi bệnh nhân lẫn người bệnh vô tư hút thuốc lá bên cạnh 2 biển báo cấm hút thuốc, trong lúc loa phát thanh của BV đang phát thông tin về tác hại của thuốc lá. Dọc hành lang của khối nhà 8 tầng, trong khuôn viên BV, tình trạng hút thuốc lá diễn ra công khai, dù những nơi này đều có gắn biển cấm hút thuốc. Người hút thuốc phần lớn là đàn ông trung niên và thanh niên. Khi được hỏi, tại sao có biển báo cấm hút thuốc lá nhưng vẫn hút, ông Cao Văn Dư (huyện Khánh Vĩnh, đang điều trị tại BVĐK tỉnh) cho biết: “Mấy lần tôi hút thuốc cũng bị bảo vệ BV nhắc nhở, nhưng hút quen rồi nên không bỏ được. Tôi đâu biết hút thuốc cũng bị phạt”.

Nhiều người hút thuốc lá trong khuôn viên Bệnh viện Đa khoa tỉnh.

Theo Điều 11, Chương 2, cơ sở giải trí dành riêng cho trẻ em cũng là nơi bị cấm hút thuốc lá hoàn toàn. Nhưng buổi tối, tại khu vực vui chơi dành cho trẻ em ở Nhà Thiếu nhi tỉnh, nhiều bậc phụ huynh vẫn hút thuốc trong lúc ngồi chờ con chơi các trò chơi. Ông Nguyễn Hải Thành (phường Phước Hòa, TP. Nha Trang) nói: “Tôi có nghe nói về Luật PCTHTL và sẽ xử phạt ở những nơi cấm hút, nhưng tôi không bỏ được thói quen này, với lại cũng chưa thấy ai bị xử phạt vì việc này”.

Trong Luật PCTHTL, tại Chương 1, Điều 9, “các hành vi bị nghiêm cấm” quy định rõ tại điểm 4, 5, 6: Người chưa đủ 18 tuổi sử dụng, mua, bán thuốc lá; sử dụng người chưa đủ 18 tuổi mua, bán thuốc lá; bán, cung cấp thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi nếu vi phạm quy định này, mức xử phạt hành chính sẽ từ 500.000 đồng đến 2 triệu đồng. Chương 3, Điều 25 quy định, người chịu trách nhiệm tại điểm bán của đại lý bán buôn, đại lý bán lẻ thuốc lá phải treo biển thông báo không bán thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi. Tuy nhiên, theo quan sát của chúng tôi, hầu hết cơ sở bán lẻ thuốc lá trên các tuyến đường của TP. Nha Trang vẫn chưa thấy treo bảng thông báo. Chủ của nhiều cơ sở cho biết, họ không biết quy định này và có biết cũng khó thực hiện vì người mua đa dạng, không thể biết ai dưới 18 tuổi. Bà Thu Vân - chủ cửa hàng bán tạp hóa trên đường Trần Nhật Duật, TP. Nha Trang nói: “Chẳng lẽ khách đến mua lại hỏi tuổi hoặc bắt người ta đưa giấy chứng minh nhân dân để xem. Xung quanh đây, nhiều người lớn sai trẻ con đi mua thuốc, mình không bán thì họ cũng qua chỗ khác để mua”.

Tuyên truyền là chủ yếu

Theo bác sĩ Nguyễn Văn Xáng - Phó Giám đốc BVĐK tỉnh: “Ngay khi Luật PCTHTL ra đời, BV đã cho gắn các biển cấm hút thuốc ở nhiều nơi trong BV; loa phóng thanh phát liên tục các thông tin về tác hại của thuốc lá; đội bảo vệ và Đoàn Thanh niên thường xuyên tổ chức các đợt đi nhắc nhở bệnh nhân và những người vào BV không được hút thuốc lá. Đối với những người cố ý vi phạm, theo Luật, chúng tôi mời ra khỏi BV và từ chối cung cấp các dịch vụ. Tuy nhiên, do lực lượng mỏng và ý thức của người dân chưa cao nên tình trạng hút thuốc ở BV vẫn diễn ra”. Ông Lê Văn Thành - Phó Chánh Thanh tra Sở Y tế cho hay: “Từ khi Luật PCTHTL có hiệu lực, ngành Y tế chưa tiến hành xử phạt trường hợp nào. Việc xử phạt bệnh nhân và người vào thăm nuôi ở các cơ sở y tế rất khó, vì lực lượng thanh tra của ngành mỏng, muốn xử phạt phải  “bắt tận tay”, nếu không, người hút thuốc sẽ chối ngay về hành vi vi phạm của mình. Chính vì thế, tuyên truyền, nhắc nhở vẫn được ngành xem là hoạt động chính”.

Bà Đặng Thị Nhã - Phó Chủ tịch UBND phường Phước Hòa (TP. Nha Trang) chia sẻ: “Đối với cán bộ, viên chức, đảng viên, việc cấm hút thuốc lá hay xử phạt khi vi phạm sẽ không khó. Nhưng để quản lý trong nhân dân, đặc biệt là đối với người dưới 18 tuổi thì hoàn toàn không dễ, bởi chỉ có thể dựa vào lực lượng trật tự đô thị; tuy nhiên, lực lượng này rất mỏng, phải gánh nhiều hoạt động trong khi địa bàn rộng, dân đông. Chính vì thế, từ khi Luật PCTHTL có hiệu lực đến nay, phường chưa tiến hành phạt một trường hợp nào, chủ yếu tuyên truyền và nhắc nhở”.

Với những khó khăn trên, xem ra, việc đưa các quy định của Luật PCTHTL đi vào cuộc sống không thể một sớm, một chiều.

BÁ NGHĨA