Chớm đông

Thời khắc chớm đông không hiện hữu một cách rõ rệt, vì mỗi năm một khác. Với tôi, hoài niệm về chớm đông là khi chiếc radio cũ sờn, kêu xoèn xoẹt phát đi bản tin gió lạnh đầu mùa. Ấy là chớm đông, ta có thể cảm nhận rõ mồn một sự đổi thay khi chiều buông xuống, những cơn gió lạnh se sắt kéo cả bầu trời mây trĩu nặng, dịch chuyển dần từ Bắc xuống Nam cho đến lúc trời - mây không còn ranh giới, cùng khoác lên một màu xám trầm mặc, in bóng cả dòng sông. Những chú cá nhỏ hàng ngày tung tăng đớp hoa cỏ ven bờ, nay cũng trốn biệt trong làn rêu dưới đáy sông, chẳng buồn xuất hiện. Vòm trời hình như thấp hơn, những cơn gió mùa lang thang khắp nẻo, gợi trong lòng mỗi người nỗi nhớ chơi vơi, cái lạnh đầu đông bắt đầu hiện hữu trong từng ngõ xóm. Chỉ có cây gạo già nua nơi cổng làng, bao năm nay đã quen với mùa đông, bắt đầu mùa lá rụng, phủ đầy mái tranh mấy quán nhỏ ven đường. Thời gian như trôi chậm lại, cảnh vật, con người hình như cũ hơn.

Ảnh: G.C

Đông về, đó là khoảng thời gian đầy ắp kỷ niệm tuổi thơ, khiến ai trong chúng ta cũng muốn được trở lại thời chăn trâu, cắt cỏ, đốt bùi nhùi rơm sưởi ấm trên những cánh đồng làng mênh mông, chạy thỏa thích giữa đàn bò con nào con nấy gầy guộc vì đồng cỏ mùa thu xanh mướt nay cũng úa màu xám ngoét. Chớm đông, đó là lúc lũ trẻ chăn bò đi tìm bắt những con cua đồng nấp trong hang sâu ven bờ ruộng xâm xấp nước, chỉ còn trơ gốc rạ. Bàn tay đứa nào đứa nấy dính đầy bùn, nhăn nheo vì lạnh, thỉnh thoảng, có đứa hét toáng lên vì bị cua kẹp hay đột ngột nhảy dựng lên, vứt ra xa một chú rắn nước vừa cầm nhầm trong lúc bắt cua. Phải khó khăn lắm, bọn trẻ mới nhóm được bếp lửa từ bùi nhùi rơm và những thanh củi bờ rào ẩm ướt. Thế nhưng khi củi đã bén, than đã hồng, những con cua đồng được thảy vào lửa, hàng chục đôi bàn tay bé xíu hơ trên than hồng, đón lấy làn hơi ấm tỏa ra từ bếp lửa. Mùi cua đồng nướng bốc lên thơm lừng, những con cua đồng chín vàng, giòn tan trong miệng, khỏi phải nói cảm giác vui sướng đến cỡ nào. Khi con cua cuối cùng đã hết, lửa đã tàn, chúng lại bày ra đủ thứ trò chơi cho đến khi trời tối hẳn, đàn bò đưa nhau về chuồng. Trên con đường đất mỡ gà, mưa bắt đầu lắc rắc, mặc dù ngón chân trần bấm chặt xuống mặt đường nhưng thỉnh thoảng có đứa lại ngã oạch, vồ ếch khiến đám trẻ cười vang. Làng xóm đã lác đác lên đèn, không khí ấm áp, yên bình của đêm đông bắt đầu hiện hữu trong những ngôi nhà lá đơn sơ.

Đông về, với những người lính sống xa quê ở phố biển Nha Trang, cả một trời tuổi thơ chân đất đầu trần bỗng hiện lên trong trí nhớ. Nhớ những bông cỏ may xơ xác, bạc đầu, phất phơ trong gió mùa trên bờ đê làng uốn lượn. Nhớ cánh hoa khoai lang mong manh, tím biếc giữa cánh đồng chiều man mác. Nhớ bếp lửa bập bùng mỗi tối. Nhớ mâm cơm trắng, đĩa cà muối đơn sơ mà ấm nồng, cả gia đình quây quần bên nhau vừa ăn, vừa nghe bà kể chuyện ngày xưa… Có lẽ, những ai từng lớn lên, trải qua ngày đầu đông lạnh giá, cơ hàn mới biết vươn lên trước những khó khăn, thử thách. Và khi cuộc sống đong đầy hạnh phúc, lại nhớ đến nao lòng thời khắc chớm đông nơi quê nhà.

HỒ ANH MÃO