Truyện buồn chẳng có thật đâu (thật đấy)

Đó là tên cuốn tiểu thuyết nổi tiếng viết cho lứa tuổi mới lớn của nhà văn người Iran đang sống tại Mỹ - Daniel Nayeri (do tác giả Nguyễn Thảo Nhi dịch, được Nhà Xuất bản Kim Đồng phát hành vào tháng 4-2023), một cuốn sách có cái tên nhẹ nhàng nhưng trong đó chứa thông điệp rất lớn đầy nhân văn và mang tính thời đại. Đây là một tác phẩm văn học độc đáo trong kho tàng văn học thiếu nhi thế giới, từng được nhận nhiều giải thưởng danh giá ở Mỹ và được bạn đọc ở nhiều nước đánh giá cao.

Là tác phẩm đậm màu tự truyện, “Truyện buồn chẳng có thật đâu (thật đấy)” kể về hành trình của cậu bé Daniel 12 tuổi người Iran nhập cư vào Mỹ và luôn mang tâm trạng cô đơn khi bị bạn bè cô lập, phân biệt. Mỗi đêm, cậu bé đều cố thức thật nhiều để có thể ngủ qua giờ chuông báo thức của ngày hôm sau chỉ vì để tránh phải lên chuyến xe buýt đến trường cùng đám học trò đầy bạo lực. Thiếu đồ ăn nên vào giờ trưa, Daniel thường vào thư viện, rồi la cà một mình sau khi tan học. Cậu chỉ có một người bạn học khác lớp. Thi thoảng, cha của Daniel gọi điện thoại từ Iran bằng tiếng Farsi, kể cho con trai nghe những truyền thuyết của người Ba Tư, về dòng dõi hoàng tộc của gia đình và gọi cậu là Khosrou theo tên một vị vua vĩ đại của quê hương mình. Chị gái Daniel làm mọi cách để giống một người Mỹ bình thường, nói tiếng Anh như mọi người, học Toán thật giỏi và mơ ước vào học ở Harvard. Còn mẹ Daniel vốn là bác sĩ nhưng giờ chỉ được làm lao công trong bệnh viện. Bà đã đi bước nữa, nhưng lấy phải người chồng rất vũ phu.

Giữa hoàn cảnh đầy cô đơn, Daniel không còn cách nào khác đành chấp nhận và đương đầu với thực tế. Thế rồi một lần, cô giáo Miller giao cho Daniel bài tập bằng cách phải đứng trước lớp kể về bản thân và gia đình mình. Daniel không giấu giếm, cậu đã kể lại tất cả những mảnh ký ức mà mình giữ được từ khi còn là đứa bé Khosrou sống tại Isfaran (Iran) đến lúc trở thành dân tị nạn ở Dubai, qua Italy rồi đặt chân đến nước Mỹ. Daniel kể ngẫu nhiên, lộn xộn, không theo trình tự thời gian, nhưng tất cả vừa đẹp đẽ vừa bi thương. Không mặc cảm, không tự ti, dũng cảm đối diện và đối thoại với chính mình, Daniel đã làm cho mọi người chung quanh hiểu được giá trị cốt lõi của mỗi cá nhân trong cuộc sống đa dạng về văn hóa của thế giới, qua đó cảm thông và quý trọng cậu bé.

“Truyện buồn chẳng có thật đâu (thật đấy)” của Daniel Nayeri nói về bi kịch của con người trong xã hội hiện đại nhưng đó là con người kiên cường, biết tìm về và khẳng định giá trị cơ bản của gia đình, văn hóa, ngôn ngữ thuộc dân tộc mình trước thế giới đầy biến động. Bên cạnh đó, cuốn sách còn mở ra cánh cửa để người đọc đến với nền văn hóa Ba Tư đầy bí ẩn và giàu màu sắc. Không chỉ giúp các bạn trẻ vượt qua những khó khăn khi còn ngồi trên ghế nhà trường, “Truyện buồn chẳng có thật đâu (thật đấy)” cũng là tác phẩm rất có ích đối với người lớn trước thông điệp để làm lành những nỗi đau: “Nếu bạn lắng nghe, tôi sẽ kể cho bạn một câu chuyện. Chúng ta sẽ biết nhau, hiểu nhau và rồi không còn là kẻ thù nữa”.

Hoàng Anh