Cùng với 61 nghệ nhân khác trong cả nước, nghệ nhân Trần Rí (thôn Bình Trung 1, xã Vạn Bình, huyện Vạn Ninh) vừa được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Nhân dân...
Cùng với 61 nghệ nhân khác trong cả nước, nghệ nhân Trần Rí (thôn Bình Trung 1, xã Vạn Bình, huyện Vạn Ninh) vừa được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Nhân dân (NNND). Sau hơn 60 năm gắn bó với nghiệp tổ, ông Năm Rí bài chòi đã được vinh danh xứng đáng.
|
Sau khi có quyết định về việc phong tặng danh hiệu vinh dự Nhà nước NNND, Sở Văn hóa và Thể thao đã xây dựng kế hoạch tổ chức lễ trao tặng danh hiệu cao quý này đối với nghệ nhân Trần Rí. Theo nghiệp bài chòi từ những ngày chập chững lên 5, ông chưa bao giờ nghĩ sẽ có ngày bản thân được tôn vinh như vậy. Với ông, bài chòi đơn giản là di sản của ông cha truyền lại nên phải gìn giữ và tìm cách lan truyền để nhiều người cùng biết. Nên khi biết được tin, dù sức khỏe không tốt, ông vẫn mong muốn vào TP. Nha Trang nhận danh hiệu.
Hiện nay, toàn tỉnh có 36 nghệ nhân bài chòi và 220 người biết đàn, hát bài chòi. Trong đó, nghệ nhân Trần Rí được giới chuyên môn đánh giá là người xuất sắc nhất. Ông có thể đảm nhận vai chú hiệu để hô thai tại các hội chơi bài chòi, đồng thời là người trình diễn bài chòi đầy tài năng. Trong nghệ thuật hô thai, ông có giọng hát hay, thuộc nhiều làn điệu dân ca và tích truyện dân gian, có tài kể chuyện, ứng tác thơ linh hoạt và khiếu pha trò diễn xuất sinh động. Trong nghệ thuật diễn xướng bài chòi, ông là kép chính độc diễn được nhiều vai với kỹ năng diễn xuất điêu luyện.
Năm nay, nghệ nhân Trần Rí đã 73 tuổi và có 63 năm theo đuổi bộ môn nghệ thuật bài chòi dân gian. Ông đã đạt nhiều giải cao tại các liên hoan, hội thi nghệ thuật quần chúng trong và ngoài tỉnh. Năm 2015, ông vinh dự được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú. Sau khi được phong tặng danh hiệu trên, ông vẫn tiếp tục có nhiều hoạt động trao truyền kỹ năng trình diễn nghệ thuật bài chòi dân gian Khánh Hòa cho người dân ở địa phương. Một số người theo học ông đã có thể thực hiện tốt các màn hô hát bài chòi dân gian một cách thuần thục. Ông cũng tham gia tích cực vào các hoạt động bảo tồn, phát huy giá trị di sản nghệ thuật bài chòi do các cơ quan chuyên môn của tỉnh, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch thực hiện. Trong hồ sơ quốc gia về di sản văn hóa phi vật thể nghệ thuật bài chòi Trung bộ Việt Nam trình UNESCO, nghệ nhân Trần Rí là nhân vật chính trong nhiều thước phim tư liệu, đoạn phỏng vấn về các kịch bản, trích đoạn, lớp diễn… Ông thực sự là hạt nhân quan trọng trong quá trình thực hiện công ước bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể bài chòi đã cam kết với UNESCO.
|
Cùng với 10 tỉnh, thành khác ở khu vực Trung bộ, Khánh Hòa là địa phương sở hữu nghệ thuật bài chòi dân gian đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Thời gian qua, tỉnh đã có nhiều hoạt động cụ thể, thiết thực nhằm bảo tồn, phát huy giá trị của bộ môn nghệ thuật này trong đời sống. Nhiều hội thảo, đề tài nghiên cứu về bài chòi đã được thực hiện; nhiều lớp tập huấn, truyền dạy nghệ thuật bài chòi dân gian được mở ở các địa phương; nhiều hội thi, liên hoan trình diễn bài chòi dân gian được tổ chức… Đặc biệt, ở TP. Nha Trang, hội chơi bài chòi được mở đều đặn vào mỗi tối cuối tuần để phục vụ nhu cầu của người dân và du khách.
|
Theo ông Lê Văn Hoa - Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao, để nghệ thuật bài chòi dân gian thực sự có sức sống bền vững trong cộng đồng dân cư, bên cạnh nỗ lực của các cơ quan chức năng, chính quyền địa phương thì còn có sự tham gia tích cực của những nghệ nhân dân gian trong việc gìn giữ, truyền dạy. Ở Khánh Hòa may mắn vẫn còn có những nghệ nhân nắm giữ bài bản làn điệu, cách thức hô hát bài chòi. Hơn thế, họ còn có tâm huyết để truyền đạt những hiểu biết của mình cho lớp trẻ. Nghệ nhân Trần Rí là người đi đầu trong việc giữ gìn, phát huy giá trị của di sản bài chòi. Nhằm vinh danh NNND Trần Rí, được sự chỉ đạo của UBND tỉnh, Sở Văn hóa và Thể thao đã xây dựng kế hoạch tổ chức lễ trao tặng danh hiệu cao quý đối với ông. Buổi lễ sẽ diễn ra vào ngày 14-6, tại Quảng trường 2-4 (TP. Nha Trang) nhân dịp Liên hoan trình diễn di sản văn hóa phi vật thể đại diện nhân loại được tổ chức. Tại buổi lễ, lãnh đạo Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch thừa ủy quyền của Chủ tịch nước sẽ trao quyết định, bằng chứng nhận, huy hiệu… phong tặng NNND cho nghệ nhân Trần Rí. Đây không chỉ là niềm vui đối với bản thân ông, đó còn là động lực để bảo tồn, phát huy nghệ thuật bài chòi dân gian trên vùng đất Khánh Hòa.
Giang Đình
