Nghệ thuật Bài chòi ở Ninh Hòa từng có những khoảng thời gian phát triển rực rỡ, nhưng đến nay đã mai một rất nhiều. Sở Văn hóa và Thể thao cùng với thị xã Ninh Hòa đã có buổi gặp mặt những nghệ nhân, những người biết Bài chòi trên địa bàn.
Nghệ thuật Bài chòi ở Ninh Hòa từng có những khoảng thời gian phát triển rực rỡ, nhưng đến nay đã mai một rất nhiều. Sở Văn hóa và Thể thao cùng với thị xã Ninh Hòa đã có buổi gặp mặt những nghệ nhân, những người biết Bài chòi trên địa bàn.
Ông Nguyễn Sự - thôn Vân Thạch (xã Ninh Xuân) cho biết, trước đây, làng của ông có câu lạc bộ (CLB) đa thế hệ. Nhiệm vụ của CLB là phục vụ các sinh hoạt văn hóa, văn nghệ trong thôn, trong đó có biểu diễn Bài chòi. Nhưng CLB này cũng chỉ sinh hoạt được một vài buổi, đến nay đã không còn. Vậy nên ông đề nghị thị xã và tỉnh có sự hỗ trợ để khôi phục lại CLB.
Ông Phùng Văn Ái - thôn Bình Thành (xã Ninh Bình) chia sẻ: “Người dân quê chúng tôi trước đây sống chung với Bài chòi. Bây giờ, Bài chòi được UNESCO công nhận di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại thì đã thưa vắng đi nhiều. Sở Văn hóa và Thể thao, thị xã Ninh Hòa nên có sự quan tâm thành lập CLB Bài chòi ở các thôn, làng văn hóa để Bài chòi sống lại trong dân”. Ông Nguyễn Xuân Danh - thôn Quang Đông (xã Ninh Đông) cho biết, trước đây, ngay ở thôn đã có CLB Bài chòi thường tham gia hội thi, hội diễn. Nhưng đến nay, CLB không còn, các nghệ nhân Bài chòi đã thưa đi rất nhiều, những cụ còn sống thì sức khỏe cũng yếu.
Một hội hô Bài chòi dân gian. (Ảnh minh họa) |
Theo ông Nguyễn Ninh Khánh - công chức Văn hóa xã hội xã Ninh Thân, hiện nay, xã vẫn còn lưu giữ được những bản viết tay trích đoạn Bài chòi do các nghệ nhân ghi lại. Năm 2001, xã có tổ chức hội Bài chòi xuân và nhận được sự quan tâm của đông đảo người dân. Từ đó đến nay, Bài chòi đã mai một đi rất nhiều trong nhân dân. “Chúng tôi mong muốn Sở Văn hóa và Thể thao cùng chính quyền thị xã khôi phục Bài chòi để làm sao có thể tập trung các nghệ nhân cùng tham gia. Nên chăng thị xã thường xuyên tổ chức những hội Bài chòi để duy trì phong trào; đồng thời giới thiệu đến du khách gần xa giá trị, cái hay cái đẹp của Bài chòi”, ông Khánh nói.
Ông Lê Văn Hoa - Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao đánh giá, Ninh Hòa là vùng đất có nhiều người biết hát Bài chòi truyền thống lâu đời. Trước đây, từng có rất nhiều gánh Bài chòi hành nghề hô hát được thành lập. Sớm nhất phải kể đến gánh Bài chòi của vợ chồng ông Mười Côn và bà Phùng Thị Lạc. Các nghệ nhân Bài chòi nổi tiếng của thị xã như: ông Phùng Trừ, bà Đặng Ngọc Hạnh, Trần Thị Mắn… Lớp thế hệ nối tiếp nghệ thuật trình diễn Bài chòi truyền thống phải kể đến các diễn viên không chuyên như: Ngọc Phấn, Hồng Yến, Huỳnh Kháng… Tuy từng có một thời gian dài Bài chòi phát triển sâu rộng ở thị xã Ninh Hòa, nhưng đến nay, phong trào đã giảm xuống rất nhiều, nếu không muốn nói là mai một.
Trước những đề xuất, kiến nghị của người dân, ông Nguyễn Thanh Hà - Phó Chủ tịch UBND thị xã Ninh Hòa cho biết, hiện nay, địa phương đang gặp những vướng mắc trong việc khôi phục lại nghệ thuật Bài chòi. Việc tìm được những nghệ nhân có thể hát và truyền dạy được cho người khác rất khó khăn. Dù vậy, thời gian tới, thị xã sẽ xây dựng kế hoạch cụ thể để khôi phục di sản Bài chòi. Những hướng đi nhằm thực hiện vấn đề này đó là, thị xã sẽ tổ chức các hội thi, hội diễn, liên hoan Bài chòi ở các cấp; xây dựng những mô hình CLB Bài chòi điển hình để làm hạt nhân phong trào; chú trọng vào việc truyền dạy cho học sinh, đưa Bài chòi vào trường học để sinh hoạt ngoại khóa. Bên cạnh đó, có kế hoạch tập hợp các nghệ nhân, những người biết hát, biết chơi Bài chòi và có kinh phí hỗ trợ thường xuyên; tổ chức những hội Bài chòi để giới thiệu, quảng bá một cách sâu rộng giá trị di sản…
Giang Đình
