Sự hết thời của bóng đá thực dụng kiểu cũ?

Mùa giải 2023 - 2024 đã dần đi tới kết thúc, đi kèm với những chức vô địch quan trọng đã có chủ, thì đáng chú ý có khẳng định của một lớp huấn luyện viên tuổi nghề chưa cao nhưng rất tài năng, đồng thời còn có sự suy tàn của những huấn luyện viên theo hướng bóng đá thực dụng kiểu cũ.

Có vẻ như những Mourinho, Diego Simeone… đang không theo kịp sự thay đổi của bóng đá hiện đại.

Ở thời điểm hiện tại, khi mùa giải đã dần đến kết thúc, chức vô địch đã được định đoạt ở một số giải đấu lớn, thì cũng là thời điểm vinh danh của một thế hệ huấn luyện viên tuổi nghề không quá lớn những tài năng đã được khẳng định. Có thể nói đây sẽ là những huấn luyện viên kế cận cho thế hệ huấn luyện viên hàng đầu thế giới, đã được xem là “lão làng” như Pep Guardiola, Jurgen Klopp, Carlo Ancelotti…, khi đa phần trong số đó có thể xem là học trò của lớp huấn luyện viên hàng đầu này.

Đầu tiên chắc chắn không thể không nhắc tới Xabi Alonso, huấn luyện viên đã dẫn dắt Bayer Leverkusen lật đổ Bayern Munich để lên ngôi vô địch tại Bundesliga sớm 5 vòng đấu ở mùa giải này, với thành tích bất bại từ đầu mùa giải cho tới thời điểm hiện tại, dù chỉ mới bước vào nghề từ năm 2019 và nắm Bayer Leverkusen từ năm 2022. Hoặc Simone Inzaghi cũng đã dẫn dắt Inter Milan lên ngôi vô địch Serie A sớm 5 vòng đấu ở mùa giải này, dù chỉ mới dẫn dắt Lazio trước khi đến với Inter Milan.

Ngoài ra còn phải kể tới hàng loạt huấn luyện viên đã thể hiện được tài năng nhưng tuổi nghề còn khá ít khác như Xavi của Barcelona, Mikel Arteta của Arsenal, Julian Nagelsmann của đội tuyển Đức, hoặc Roberto De Zerbi của Brighton, Eddie Howe của Newcastle… Lớp huấn luyện viên này đã mang đến một làn gió mới cho bóng đá thế giới, mang đến nhiều sự cạnh tranh hơn, giúp cho các giải đấu đỡ nhàm chán hơn khi cứ mãi bị thống trị bởi những huấn luyện viên gạo cội.

Bên cạnh việc các huấn luyện viên tuổi nghề còn ít thể hiện được tài năng, thì ở mùa giải này người ta cũng thấy được sự xuống dốc của một số huấn luyện viên lão làng, và song song đó người ta cũng có thể cảm nhận được sự “hết thời” của bóng đá thực dụng kiểu cũ, khi xuất hiện những thất bại hàng loạt trước phong cách bóng đá hiện đại, phong phú đầy màu sắc, đầy tốc độ và biến hóa đang rất thinh thành ở các giải đấu.

Có thể kể ra những ví dụ tiêu biểu như trường hợp của huấn luyện viên Mourinho vừa bị AS Roma sa thải, Massimiliano Allegri đang chật vật cùng Juventus, Diego Simeone lại tiếp tục có mùa giải trắng tay cùng Atletico Madrid, và phần nào đó là Antonio Conte vẫn đang ở trong trạng thái… thất nghiệp. Những huấn luyện viên này đều có điểm chung từng thuộc lớp huấn luyện viên hàng đầu thế giới, gặp hái được vô số thành tích, đều sở trường phong cách bóng đá thực dụng… nhưng dường như đã không thể theo kịp được dòng chảy của bóng đá thế giới nên đang đứng ở bờ vực đào thải.

Không nói tới phương pháp huấn luyện thì mẫu số chung của những huấn luyện viên này là lối chơi thực dụng phòng ngự phản công tạm gọi là “kiểu cũ”. Không phải nói là bóng đá hiện đại không sử dụng lối chơi phòng ngự phản công nữa, mà phải nói là tư duy chơi phòng ngự phản công trong bóng đá hiện đại đã có rất nhiều sự thay đổi, đặc biệt là khi các câu lạc bộ lớn thi đấu ở những đấu trường đỉnh cao. Thay vì lối chơi tử thủ dựng hệ thống phòng ngự nhiều tầng ở sân nhà, cố gắng phá lối chơi của đối phương, chờ đợi rình rập đối phương lộ ra sơ hở mà kết liễu bằng những pha phản công nhanh, thì phòng ngự phản công trong bóng đá hiện đại đã chủ động hơn rất nhiều.

Cũng không phải nói những Mourinho, Massimiliano Allegri hay Diego Simeone… đã lỗi thời tới mức không thể cầm quân ở bóng đá đỉnh cao nữa, nhưng vấn đề là những huấn luyện viên này phải tự đưa ra những thay đổi cho phù hợp với xu thế thời đại. Lối chơi mà những huấn luyện viên này áp dụng đòi hỏi rất cao về tính kỷ luật, kiên nhẫn, tuyệt đối chấp hành các chỉ thị của huấn luyện viên. Nhưng không phải lúc nào và thời điểm nào thì những yêu cầu như vậy cũng được đáp ứng, đặc biệt trong thời đại đặt nặng kim tiền trong bóng đá như hiện tại.

Việc thiếu khả năng ứng biến xoay chuyển với những gì có trong tay hơn là đòi hỏi những cầu thủ phù hợp, quản trị tốt phòng thay đồ hơn là đòi hỏi sự trung thành tuyệt đối đến từ các cầu thủ… đang khiến cho những huấn luyện viên này ngày càng “out meta”. Với sự thay đổi liên tục trong bóng đá hiện đại, nếu không kịp “update bản thân” thì chắc chắn sẽ bị bỏ rơi lại phía sau. Thay đổi hay bị lớp huấn luyện viên tuổi nghề tuy chưa nhiều nhưng tài năng đã được khẳng định đào thải, tất cả phải xem chính bản thân họ mà thôi.

CAO DUY