Trong quá trình triển khai chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM), nhiều xã được công nhận đạt chuẩn NTM đã tỏ ra hụt hơi trong việc duy trì mức chuẩn. Điều này đòi hỏi các địa phương cần nỗ lực nhiều hơn nữa.
Trong quá trình triển khai chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM), nhiều xã được công nhận đạt chuẩn NTM đã tỏ ra hụt hơi trong việc duy trì mức chuẩn. Điều này đòi hỏi các địa phương cần nỗ lực nhiều hơn nữa.
Khánh Hòa có tổng cộng 94 xã tham gia chương trình xây dựng NTM. Giai đoạn 2011 - 2016, đã có 28 xã được công nhận đạt chuẩn. Tuy nhiên, bước sang năm 2017, 19 trong số 28 xã này đã bị rớt chuẩn. Nhiều nguyên nhân được đưa ra, trong đó có việc các tiêu chí có những đổi thay, theo hướng cao hơn, sâu hơn. Đơn cử như tiêu chí thu nhập. Tại Khánh Hòa, nếu như năm 2013, thu nhập 19 triệu đồng/người/năm là đã đạt yêu cầu; 2 năm sau, con số đó là 23 triệu đồng. Năm 2017, mỗi cư dân của xã NTM phải có mức thu nhập 31 triệu đồng/năm. Đây là lộ trình đặt ra để đến năm 2020, mỗi người dân trong khu vực nông thôn được xem là NTM phải đạt thu nhập 41 triệu đồng/năm.
Xã Diên Sơn “rớt” tiêu chí thu nhập sau hơn 1 năm được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới |
Không chỉ tiêu chí thu nhập, mà ở hầu hết các yêu cầu để được công nhận xã NTM đều có sự thay đổi, nâng chất theo từng năm với hướng đặt ra là năm sau cao hơn năm trước. Trên hành trình ấy, đến nay, 19 xã này đã không còn đáp ứng được những yêu cầu đặt ra trong năm 2017. Cụ thể, chỉ còn 9 xã trụ lại được khi so sánh với các yêu cầu mà Quyết định 531 của UBND tỉnh quy định cụ thể hóa Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM và mức đạt chuẩn NTM của các xã trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa giai đoạn 2017 - 2020. 3 xã bị “rớt” 1 tiêu chí gồm: Vĩnh Ngọc (chưa có hợp tác xã hoạt động hiệu quả theo Luật Hợp tác xã năm 2012); xã Diên An (mức thu nhập chỉ 27,79 triệu đồng/người/năm, thấp hơn so với chuẩn là 31 triệu đồng/người/năm); xã Diên Lâm (phải giải quyết 28 nhà tạm, dột nát mới có thể xem xét tiếp).
| Theo rà soát, trong số 28 xã đã được công nhận đạt chuẩn NTM, hiện nay, có 2 xã chưa đạt tiêu chí cơ sở vật chất văn hóa, 3 xã chưa đạt tiêu chí nhà ở dân cư, 7 xã chưa đạt tiêu chí thu nhập, 2 xã chưa đạt tiêu chí hộ nghèo, 8 xã chưa đạt tiêu chí tổ chức sản xuất, 2 xã chưa đạt tiêu chí giáo dục và đào tạo, 13 xã chưa đạt tiêu chí y tế, 2 xã chưa đạt tiêu chí văn hóa, 3 xã chưa đạt tiêu chí môi trường, 3 xã chưa đạt tiêu chí tổ chức chính trị và tiếp cận pháp luật. |
Cũng theo chuẩn của năm 2017, có đến 8 xã đang phải tiếp tục tập trung hoàn thành 2 tiêu chí nữa mới đáp ứng được đòi hỏi mới. Đó là các xã: Ninh Phụng, Ninh Thọ, Diên Phú, Diên Phước, Diên Sơn, Diên Điền, Cam Thành Nam, Cam Bình. Ở Ninh Phụng hiện nay chưa có điểm vui chơi, giải trí, thể thao cho trẻ em và người cao tuổi theo quy định, xã này cũng chỉ mới có chưa đầy 70% người dân tham gia bảo hiểm y tế. Tương tự, tỷ lệ người dân sử dụng bảo hiểm y tế ở Ninh Thọ cũng đang thiếu khoảng 10% nữa mới đạt đến con số 85% trở lên theo chuẩn mới. Đặc biệt, xã này vẫn chưa đạt phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi, xóa mù chữ, phổ cập giáo dục tiểu học đúng độ tuổi, phổ cập giáo dục THCS. Với các xã: Diên Phú, Diên Sơn, Diên Điền, tiêu chí thu nhập hiện nay đang nằm ở mức 26 - 28 triệu đồng nên sẽ phải nỗ lực rất lớn mới có thể chạm đến con số 31 triệu đồng theo định mức mới. Tuy vậy, dù sao các xã này cũng đã đạt 17 tiêu chí, quá trình phấn đấu sẽ ít nhiều “dễ thở” hơn so với nhiều xã còn lại, đặc biệt là các xã bị rớt tới 4 tiêu chí như Diên Thọ và Cam Lập. Nếu như xã Cam Lập đang đau đầu tìm kiếm các giải pháp nhằm giảm tỷ lệ hộ nghèo đang ở ngưỡng 8,45% xuống dưới 5%, thì xã Diên Thọ còn khá nhiều việc phải làm. Xã chưa có điểm vui chơi, giải trí và thể thao cho trẻ em và người cao tuổi theo quy định; tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế mới đạt 82%; thu nhập bình quân đầu người theo khảo sát năm 2017 mới đạt 23,11 triệu đồng/người/năm. Ngoài ra, Diên Thọ còn phải giải quyết vấn đề các cơ sở sản xuất - kinh doanh, nuôi trồng thủy sản, làng nghề chưa đảm bảo quy định về bảo vệ môi trường.
Theo thống kê, trong số 28 xã đã được công nhận đạt chuẩn NTM, hiện nay có 7 xã không còn đáp ứng được tiêu chí về thu nhập gồm: Diên An, Diên Phú, Diên Sơn, Diên Điền, Cam Thành Nam, Ninh Quang và Diên Thọ. 8 xã chưa đạt tiêu chí về tổ chức sản xuất gồm: Vĩnh Ngọc, Cam Bình, Cam Hải Tây, Cam Tân, Cam Hiệp Nam, Cam Hải Đông, Cam Thịnh Đông và Cam Lập. Đây là 2 tiêu chí được đánh giá quan trọng trong các tiêu chí xây dựng NTM. Bởi một khi thu nhập của người dân ổn định ở mức cao, các tiêu chí khác có thể hoàn thành một cách dễ dàng hơn. Còn với tiêu chí tổ chức sản xuất, theo quy định của giai đoạn 2017 - 2020, các xã phải đáp ứng được 2 yêu cầu, đó là có hợp tác xã hoạt động theo đúng quy định của Luật Hợp tác xã năm 2012 và có mô hình liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ nông sản chủ lực đảm bảo bền vững. Đây cũng chính là đòi hỏi từ thực tế, nhằm nâng tầm quy mô sản xuất, sản xuất theo quy chuẩn an toàn có sự liên kết với tiêu thụ. Theo ông Trương Hữu Lan - Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn, hợp tác xã bây giờ không đơn thuần chỉ cung ứng các dịch vụ trong sản xuất, thu hoạch, mà còn phải tập trung tìm kiếm cho được đầu ra sản phẩm thông qua các bản hợp đồng, các hình thức ký kết tiêu thụ sản phẩm chặt chẽ, lâu dài với doanh nghiệp.
Có thể thấy, sau những ngày phấn khởi đón nhận bằng công nhận xã đạt chuẩn NTM, đảng bộ, chính quyền và người dân các xã còn phải tiếp tục phấn đấu nhiều hơn nữa mới có thể duy trì được thành quả đã đạt được.
H.Đ
