Ngổn ngang cồn Nhất Trí

Thiên tai, hỏa hoạn, dịch bệnh… người dân cồn Nhất Trí (phường Vĩnh Phước, TP. Nha Trang) đều đã từng nếm trải. Bao năm nay, những phận người nơi cửa biển vẫn gắng gượng sống với ngổn ngang nỗi lo...

 

Ám ảnh sóng “nuốt nhà”

Mới đầu tháng 10 âm lịch, những cơn gió chướng đã thông thốc thổi. Gặp triều cường, sóng phủ qua mái nhà, sóng vỗ thẳng vào chân ghềnh, kéo theo đất đá ra biển. Chỉ mấy ngày gần đây, sóng dữ đã đánh sập 2 căn nhà và làm sụt nhiều móng, phá toang nhiều đoạn bờ kè bằng đá chẻ. Ngồi bên ngổn ngang gạch đá của căn nhà vừa đổ sập cạnh mép nước, ông Nguyễn Văn Trung (tổ 6 Hà Ra) vẫn chưa hết bàng hoàng bởi tai họa từ sóng lớn. Thả ánh mắt vô hồn nhìn ra phía cửa biển, ông Trung than thở: “Chỉ một đêm, sóng nuốt trọn căn nhà của con gái và một phần căn nhà của vợ chồng tôi. Cả đời gom góp xây được chỗ ở, giờ sóng cuốn đi mất, nay chỉ còn lại một phần nhà phía trong để tá túc nhưng với sóng gió kiểu này không biết có trụ qua tuần này không”.

 

Với những người dân xóm Cồn, chuyện chạy sóng thì năm nào cũng vậy. Cứ mỗi độ cuối năm, sóng gió bời bời, nhà cửa, đồ đạc hư hại không biết bao nhiêu mà tính. Nhưng năm nay, mức độ tàn phá đã khác hẳn và hiện chưa có dấu hiệu dừng lại. Tất bật khuân đá chẻ phụ cho thợ xây, bà Nguyễn Thị Bạn phân trần: “Dãy hàng rào lưới B40 bao năm qua không sao, năm nay sóng lớn đánh bay cả hàng rào, nước biển xộc thẳng vào nhà, tôi phải nâng cao bức tường chắn sóng thêm 1m nữa. Dù biết xây tường cao che được nước nhưng lại dễ bị sóng đánh sập, gây nguy hiểm, nhưng tôi cũng không biết phải làm sao…”. Đang lo xúc cát bỏ vào bao tải để chèn bên ngoài móng nhà, bà Đỗ Thị Cảnh cũng nói chen vào: “Mấy bữa nay, từ 21 giờ tối đến 2-3 giờ sáng hôm sau, sóng lùa vào nhà liên tục làm bà con chạy sóng cả đêm, mệt không thể nào chịu nổi”.

Người dân cồn Nhất Trí lúc nào cũng nơm nớp chuyện sóng “nuốt nhà”. Có 40 hộ ở cạnh mép nước, nhà thiệt hại nhiều, nhà thiệt hại ít nhưng gần như gia đình nào cũng đều bị sóng xâm thực. Các đoạn bờ kè bằng đá chẻ mới làm hôm trước, hôm sau đã bị sóng đánh bay. Nhà phía ngoài bị sập, nhà phía trong phải hối hả đổ đá, chất bao cát vây quanh. Sóng năm nay lớn, những kè tạm như vậy không thể trụ được vài đêm. “Sóng kéo ra, dân lại be kè, biết là như dã tràng nhưng trụ được lúc nào hay lúc đó. Mong mấy ngày tới ổn xíu chứ cứ đà này không có cách gì chống đỡ được”, ông Khổng Anh lo lắng.

 

Bí bách khu dân cư

Chiều xuống, vệt nắng hiếm hoi rơi rớt nơi xóm Cồn. Nhìn từ trên cao, nhà cửa ở khu vực tổ 6 Hà Ra (một phần cồn Nhất Trí) quay mặt bốn phương, tám hướng. Càng nhìn càng rối rắm, tựa như bàn đồ chơi xếp hình của trẻ con, chẳng theo hình thái, quy luật nào. Những con đường vừa một người đi hình zích zắc phủ cả khu dân cư. Sau “ma trận” đường đi ngoằn ngoèo là những ngôi nhà cũ kỹ, chật chội nằm san sát các con hẻm nhỏ xíu. Bà Ngô Thị Bửu (73 tuổi) mở lời: “Dân trong xóm Cồn nhà nào cũng vậy. Ngày xưa mạnh ai nấy ở nên không có quy cũ, lộn xộn. Đường thì chút xíu, phân nhánh loạn xạ. Cái cồn Nhất Trí xưa chỉ là mom đất nhỏ nơi cửa biển mà giờ này đến gần một ngàn rưỡi hộ dân thì chật chội và bí bách khủng khiếp”.

Cả TP. Nha Trang, có lẽ không có khu dân cư nào chật chội như ở nơi này. Với diện tích không quá lớn, nhưng chen chúc cả ngàn căn nhà mà mọi người vẫn hay nói với nhau là nhà “hết đát”. Cũng vì không gian quá bí bách nên mỗi lần hỏa hoạn xảy ra, thiệt hại thường rất lớn. Đường nhỏ, nhà san sát nên khi xe cứu hỏa dẫn được vòi nước vào thì cả chục căn đã bén lửa. Còn nhớ vụ hỏa hoạn xảy ra năm 2017, chỉ từ một đám cháy nhỏ mà mấy chục căn nhà ở xóm Cồn bị xóa sổ hoàn toàn. Ai dám chắc sự cố trên sẽ không tái diễn?

Ông Huỳnh Kim Vân, nhà ở cạnh gia đình bà Bửu lại đau đáu một nỗi niềm khác. Do ở trong khu vực quá đông đúc nên trong đợt dịch Covid-19 năm trước, gia đình ông mất đi những người thân thiết nhất. Khu dân cư của cồn Nhất Trí là nơi bị dịch bệnh chà đi, xát lại nhiều lần. Nơi bùng dịch sớm nhất của thành phố nhưng đồng thời cũng là nơi hết phong tỏa cuối cùng.  “Trận dịch năm trước, gia đình tôi đã mất đi người thân, nghĩ lại vẫn còn ám ảnh, muốn thoát khỏi khu này, nhưng tiền đâu mà đi chỗ khác…”, ông Vân than vãn.

Khát vọng an cư

Với người dân cồn Nhất Trí, mong muốn lớn nhất lúc này của họ chính là an cư. Trước đây, khi liên danh Công ty TNHH Đầu tư Phạm Trần - Công ty Cổ phần Him Lam nghiên cứu lập dự án Chỉnh trang đô thị, cải tạo môi trường khu vực cồn Nhất Trí, nhiều người dân đã khấp khởi mừng thầm, hy vọng dự án được triển khai, khu dân cư sẽ được chỉnh trang, cải tạo và bảo vệ cảnh quan môi trường, tạo điều kiện ổn định cuộc sống của các hộ trong khu vực, góp phần phát triển kinh tế - xã hội. Thế nhưng, nhiều năm sau đó, việc thực hiện dự án đã không thành hiện thực, buộc tỉnh phải chấm dứt hoạt động và thu hồi giấy chứng nhận đăng ký đầu tư.

Ông Lê Văn Em (sinh năm 1964), nhà ở cạnh mép sông Cái tâm sự: “Chưa bao giờ tôi mong mỏi Nhà nước xây bờ kè cho xóm Cồn này như hiện nay. Ngoài sóng biển, hiện tượng xâm thực, ô nhiễm môi trường, dịch bệnh ngày càng khó lường khiến cuộc sống người dân cồn Nhất Trí vô cùng vất vả, làm được bao nhiêu tiền cũng chỉ để chắp vá nhà cửa, lo cho sức khỏe. Chỉ có quy hoạch lại hoặc di dời dân đi nơi khác mới mong có cuộc sống ổn định hơn”.

Ông Ngũ Quốc Việt - Chủ tịch UBND phường Vĩnh Phước cho biết, mới đây, Đảng ủy, UBND phường đã đến thăm hỏi, tặng quà và động viên các hộ dân bị thiệt hại tài sản do bị sóng biển đánh, đồng thời vận động người dân đến nhà người thân ở để đảm bảo an toàn. Phường cũng sẽ tổng hợp và báo cáo UBND TP.Nha Trang để có hướng xử lý tiếp theo. “Tuy nhiên, đây cũng chỉ là giải pháp tình thế. Để giải quyết căn cơ và lâu dài thì tỉnh cần phải quy hoạch lại hoặc xây dựng bờ kè cho khu vực này. Chúng tôi mong tỉnh sớm xem xét, triển khai dự án cho cồn Nhất Trí”, ông Việt đề nghị.

Mùa gió chướng mới chỉ bắt đầu. Hằng đêm, người dân cồn Nhất Trí luôn bồn chồn ngay dưới mái nhà của mình. Dẫu đã được an ủi bằng sự thăm hỏi của chính quyền địa phương, nhưng câu chuyện an cư vẫn là cái cần, cái thiết thực nhất bởi chẳng ai muốn treo phận mình lơ lửng trước thiên tai, dịch họa..

 

Ông Nguyễn Sỹ Khánh - Chủ tịch UBND TP. Nha Trang: “Trước mắt, UBND thành phố đã giao cho UBND phường Vĩnh Phước tổng hợp lại danh sách các hộ có nguy cơ bị sạt lở. Những trường hợp không thể khắc phục được sẽ xem xét tái định cư. Tuy nhiên, đây cũng chỉ là giải quyết tình thế. Về lâu dài, toàn bộ khu vực cồn Nhất Trí sẽ quy hoạch lại, nếu được thông qua sẽ kêu gọi đầu tư để xây dựng khu vực này cho xứng tầm, chứ không thể tồn tại một khu vực nhếch nhác ở giữa thành phố được”.

ĐÌNH LÂM - CÔNG ĐỊNH