Tuy không được phép triển khai nhưng hàng nghìn tấm pin mặt trời vẫn được lắp tại xã Cam Thịnh Đông (TP. Cam Ranh) dưới hình thức "điện mặt trời trên mái trang trại". UBND TP. Cam Ranh đã ban hành các quyết định xử phạt nhưng cánh đồng pin mặt trời này vẫn ngang nhiên tồn tại.
Tuy không được phép triển khai nhưng hàng nghìn tấm pin mặt trời vẫn được lắp tại xã Cam Thịnh Đông (TP. Cam Ranh) dưới hình thức “điện mặt trời trên mái trang trại”. UBND TP. Cam Ranh đã ban hành các quyết định xử phạt nhưng cánh đồng pin mặt trời này vẫn ngang nhiên tồn tại.
Ồ ạt xây dựng trang trại kết hợp điện mặt trời áp mái
Từ Quốc lộ 1, rẽ lên phía đồi núi thuộc thôn Hòa Sơn, xã Cam Thịnh Đông, đi chừng 3km, hiện ra trước mắt chúng tôi là cánh đồng pin mặt trời khổng lồ. Với mô hình trang trại, những dự án này mọc san sát nhau, hầu hết đã hoàn thành xây dựng và đóng điện. Người dẫn đường cho biết, khu vực này trước đây là đất trồng cây, chăn nuôi dê, nhưng từ giữa năm 2020 bắt đầu được san ủi, xây dựng, hình thành cánh đồng pin năng lượng mặt trời. “Chúng tôi nghe nói người ở địa phương khác đến đây mua đất để làm trang trại, nhưng có thấy họ trồng trọt, chăn nuôi gì đâu, mục đích là lắp pin năng lượng mặt trời”, một người dân cho biết.
|
Chúng tôi vào một trang trại đã hoàn thiện việc xây dựng thì thấy có gia đình đang ở trong căn nhà xây tạm bợ. Chủ gia đình này cho biết được ông chủ là người Hà Nội thuê trông coi trang trại với mức lương 9 triệu đồng/tháng. Hàng ngày, họ chỉ việc đóng điện, mở điện theo giờ và trồng ít cây đinh lăng, nuôi đàn gà. Các trang trại xung quanh cũng đều thuê người dân địa phương trông coi hoặc khóa cửa bỏ đó. Mỗi trang trại rộng từ vài nghìn đến vài chục nghìn mét vuông. Phía trên đã được lợp kín mái bằng những tấm pin năng lượng mặt trời, phía dưới trồng lèo tèo ít cây, nuôi lác đác vài con gà…
Trang trại nhưng chỉ trồng vài cây lèo tèo. |
Một cán bộ xã Cam Thịnh Đông cho biết, để khuyến khích làm điện mặt trời áp mái nhà xưởng, nhằm tận dụng sản xuất điện mà không tốn đất đai, ngày 6-4-2020, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định về cơ chế khuyến khích phát triển điện mặt trời tại Việt Nam. Theo quyết định này, giá điện mặt trời mái nhà được mua với mức 1.943 đồng/kWh. Các chủ trang trại ở xã Cam Thịnh Đông cũng vội vàng xây dựng để kịp thời gian hưởng chính sách ưu đãi này, nhưng bị vướng bởi quy hoạch sử dụng đất. Theo quy định, đất nông nghiệp khác mới được làm trang trại kết hợp điện mặt trời, nhưng các trang trại ở đây hầu hết xây dựng trên đất trồng cây lâu năm, cây hàng năm và rừng sản xuất. Tháng 9-2020, UBND xã Cam Thịnh Đông phát hiện việc xây dựng trái phép, yêu cầu ngừng thi công và đã báo cáo UBND TP. Cam Ranh.
Xử phạt 8 trường hợp
Tháng 12-2020, UBND TP. Cam Ranh tổ chức kiểm tra tình hình quản lý, sử dụng đất tại xã Cam Thịnh Đông. Qua kiểm tra, phát hiện có 10 trường hợp xây dựng trang trại kết hợp làm điện năng lượng mặt trời áp mái; trong đó 8 trường hợp xây dựng trái phép tại thôn Hòa Sơn với tổng diện tích hơn 120.000m2.
|
Cụ thể, từ thời điểm tháng 11-2020, ông Dương Lục Thái (thường trú phường Cam Phú, TP. Cam Ranh) đã tự ý xây dựng trang trại trên 2 thửa đất với tổng diện tích khoảng 21.500m2, tổng diện tích mái lợp pin năng lượng mặt trời khoảng 13.500m2. Hiện nay, công trình xây dựng dở dang, chưa đóng điện. Gần đó là trang trại của ông Hoàng Thăng Long (quận Tây Hồ, TP. Hà Nội) được xây dựng trên diện tích 10.000m2, với tổng diện tích mái đã lắp pin hơn 3.600m2. Trang trại đã đóng điện đi vào hoạt động. Mới đây, ông Phạm Tiến Lam (phường Vĩnh Hòa, TP. Nha Trang) cũng xây dựng trang trại trên diện tích gần 9.000m2 kết hợp làm điện mặt trời áp mái tại khu vực gần nghĩa trang ở thôn Hòa Sơn.
Ông Lê Ngọc Thạch - Phó Chủ tịch UBND TP. Cam Ranh cho biết, trong 8 trường hợp xây dựng trang trại kết hợp điện áp mái trái phép có 7 trường hợp đã đóng điện đi vào hoạt động. Để việc xử lý vi phạm đúng quy định, ngày 25-12-2020, UBND TP. Cam Ranh đã có văn bản đề nghị Sở Xây dựng hướng dẫn công tác xử phạt vi phạm hành chính đối với mô hình trang trại nông nghiệp kết hợp điện mặt trời nhưng Sở Xây dựng chậm phản hồi. Để kịp thời ngăn chặn hành vi vi phạm, trên cơ sở hồ sơ UBND xã Cam Thịnh Đông xác lập, UBND TP. Cam Ranh đã ban hành 8 quyết định xử phạt vi phạm hành chính lĩnh vực đất đai. Đến ngày 18-1, Sở Xây dựng mới có văn bản phản hồi, nhưng chỉ hướng dẫn chung việc áp dụng quy hoạch trong công tác xử lý vi phạm hành chính, không hướng dẫn cụ thể việc xử lý các công trình xây dựng mô hình trang trại kết hợp làm điện mặt trời.
Xử lý hậu quả như thế nào?
Trao đổi với phóng viên, lãnh đạo UBND TP. Cam Ranh cho rằng, thời gian qua, việc phát triển mô hình trang trại kết hợp điện năng lượng mặt trời áp mái tại xã Cam Thịnh Đông là hành vi vi phạm pháp luật về đất đai. Các công trình điện áp mái tự phát được xây dựng trên đất trồng cây lâu năm, cây hàng năm là vi phạm pháp luật về đất đai quy định tại Điều 10, Điều 11 Nghị định 91/2019 của Chính phủ. Tuy không phù hợp quy hoạch nhưng thực tế tại khu vực này, đất đai khô cằn, không có khả năng trồng trọt, phần lớn bỏ trống, chỉ sử dụng chăn nuôi bò, dê…
Ông Huỳnh Văn Quang - Chủ tịch UBND xã Cam Thịnh Đông cho rằng, hàng trăm nghìn mét vuông đất ở thôn Hòa Sơn nhiều năm nay không phát huy hiệu quả của đất nông nghiệp, đến mùa nắng là bỏ hoang. Chính vì vậy, UBND TP. Cam Ranh đã đưa diện tích đất của các trang trại nông nghiệp kết hợp điện mặt trời áp mái này vào kế hoạch sử dụng đất năm 2021 để chuyển mục đích sử dụng đất sang “đất nông nghiệp khác”. Nếu được HĐND tỉnh thông qua, các trang trại điện mặt trời này sẽ phù hợp với quy hoạch, không phải cưỡng chế tháo dỡ công trình.
Về vấn đề nhiều chủ đầu tư tạo vỏ bọc trang trại nhưng không trồng trọt, chăn nuôi, ông Quang cho biết, hiện nay, các trang trại tại thôn Hòa Sơn trồng cây đinh lăng, kết hợp nuôi gà và heo. Sau này, nếu được chuyển đổi mục đích sử dụng đất, xã sẽ thường xuyên kiểm tra, căn cứ thực tế để xác nhận vào bản đăng ký kinh tế trang trại theo Thông tư 02 quy định tiêu chí trang trại của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. “Trước đây, khi các chủ đất triển khai làm trang trại nông nghiệp kết hợp điện mặt trời, UBND xã không xác nhận do không phù hợp với quy hoạch sử dụng đất. Tuy nhiên, nếu hợp thức hóa để các trang trại này tồn tại thì điều lo ngại nhất là tuổi thọ của những tấm pin chỉ 5 năm, sau đó không biết các chủ đầu tư sẽ thu hồi, xử lý như thế nào để bảo đảm môi trường”, ông Quang lo lắng.
VĂN KỲ
