Chiêu trò ép giá của thương lái

Thời gian qua, giá muối ở thị xã Ninh Hòa (Khánh Hòa) liên tục xuống thấp, gây tồn đọng hàng ngàn tấn muối khiến đời sống của diêm dân gặp không ít khó khăn.

Thời gian qua, giá muối ở thị xã Ninh Hòa (Khánh Hòa) liên tục xuống thấp, gây tồn đọng hàng ngàn tấn muối khiến đời sống của diêm dân gặp không ít khó khăn. Một trong những nguyên nhân được thương lái đưa ra là Cảng Hòn Khói không cho tàu muối vào cập cảng. Tuy nhiên, sự thật không phải như vậy...

Gây khó dễ?

Ông Nguyễn Văn T. - người có diện tích sản xuất muối lớn ở xã Ninh Thọ (thị xã Ninh Hòa) cho biết, cách đây khoảng 2 tháng, thương lái đến mua muối và trả giá rất thấp. Lý do họ đưa ra là tàu của họ không vào được Cảng Hòn Khói để chở muối, nên phải cập Cảng Vũng Rô (tỉnh Phú Yên). Chi phí vận chuyển muối ra đó phải mất thêm 100.000 đồng/tấn, do đó giá muối thu mua giảm để bù vào chi phí phát sinh. Còn ông Trương Công Hiến - Giám đốc Hợp tác xã (HTX) Muối 1-5 Ninh Diêm chia sẻ, lâu nay, việc tiêu thụ muối hoàn toàn phụ thuộc vào thương lái. Năm nay, giá bán muối thấp, chỉ từ 250.000 - 300.000 đồng/tấn. Mỗi lần xuất muối, các thương lái đều đưa ra lý do không thể chở muối đi từ Cảng Hòn Khói nên phải giảm giá muối.

Hoạt động bốc xếp hàng hóa ở Cảng Hòn Khói

Không chỉ người làm muối “tố” Cảng Hòn Khói độc quyền trong việc xuất muối qua cảng, lãnh đạo một số địa phương cũng có ý kiến về vấn đề này. Cụ thể, vào đầu tháng 6, tại UBND xã Ninh Thọ, trong cuộc họp bàn về tình hình sản xuất, tiêu thụ muối, đại diện chính quyền xã Ninh Thọ, phường Ninh Hải, Công ty Cổ phần Muối Cam Ranh, HTX Muối 1-5 Ninh Diêm cùng đề xuất tỉnh làm việc với Cảng Hòn Khói tạo điều kiện cho tàu thủy từ các tỉnh phía bắc được vào cảng để vận chuyển muối. Theo những ý kiến này, từ nhiều năm nay, việc các tàu chở muối không vào được Cảng Hòn Khói khiến cho diêm dân không bán được muối trực tiếp, buộc phải bán cho thương lái. Điều này đã ảnh hưởng đến thu nhập của người làm muối khi giá muối giảm đến 30% trên một đơn vị tấn muối.

Không có chuyện Cảng Hòn Khói độc quyền

Bà Hợp - người chuyên thu gom muối ở khu vực Ninh Thọ, Ninh Diêm cho biết: “Các thương lái thu mua muối từ các tỉnh phía bắc thường đặt hàng cho chúng tôi đi gom muối của diêm dân. Sau khi chúng tôi gom đủ số lượng thì báo cho thương lái đến vận chuyển đi. Họ chủ yếu chở muối bằng ô tô đến Ga Hòa Huỳnh, rồi bốc lên tàu lửa để chở ra các tỉnh phía bắc. Chi phí chở muối bằng tàu lửa thấp hơn so với đi đường biển, thời gian vận chuyển nhanh hơn, khối lượng khá linh động nên họ đều chọn hình thức này”. Cũng theo bà này, các thương lái bao giờ cũng nói với những người đi thu mua muối chuyện khó khăn trong việc vận chuyển muối qua Cảng Hòn Khói để tạo cớ giảm giá mua muối của diêm dân.

“Lợp mái” để cất trữ muối tại Ninh Diêm

Còn theo bà Vân - một người thu gom muối ở khu vực phường Ninh Hải, việc vận chuyển muối ở khu vực Ninh Hòa lâu nay bằng 2 đường chính là tàu hỏa và tàu thủy, người dân vẫn quen gọi là muối toa hay muối tàu. Các thương lái thu mua muối nhỏ lẻ thường chọn hình thức vận chuyển muối bằng tàu lửa, còn các công ty muối hoặc khách hàng có khả năng mua lượng muối lớn thường chọn hình thức vận chuyển bằng tàu biển, thông qua Cảng Hòn Khói. “Bản thân tôi nhiều lần chở muối cho bạn hàng lên Ga Hòa Huỳnh, nhưng khi đi mua vẫn nói với người dân là phải đưa muối ra Cảng Vũng Rô vì Cảng Hòn Khói không cho xuất muối”, bà Vân nói.

Được xem là một trong những đầu mối thu mua muối lớn ở thị xã Ninh Hòa, bà Tươi (tổ 1 Đông Hải, phường Ninh Hải) cho biết, nhiều năm qua, bà vẫn xuất muối cho các đối tác khách hàng thông qua Cảng Hòn Khói. Trong năm 2015, bà đã xuất 4.000 tấn muối qua cảng, còn từ đầu năm đến nay xuất được hơn 2.000 tấn. “Mỗi lần xuất muối, tôi chỉ cần đáp ứng được các điều kiện thủ tục của cảng là xong. Trong 7 năm xuất muối qua cảng, tôi chưa gặp một trở ngại nào”, bà Tươi khẳng định.

Thu hoạch muối tại Ninh Diêm

Vậy tại sao các địa phương cũng đề xuất ý kiến về vấn đề này? Trao đổi với chúng tôi, ông Lê Văn Dũng - Chủ tịch UBND xã Ninh Thọ cho biết, diêm dân Ninh Thọ không xuất muối trực tiếp qua Cảng Hòn Khói. Còn thực hư việc Cảng Hòn Khói không cho tàu của các công ty phía bắc vào chở muối như thế nào thì lãnh đạo xã không rõ. Sở dĩ biên bản cuộc họp có nêu ý kiến đề xuất của xã Ninh Thọ là để thể hiện sự thống nhất của các thành viên dự họp đối với những nội dung đề xuất. Tương tự, HTX Muối 1-5 Ninh Diêm dù không có muối xuất trực tiếp qua Cảng Hòn Khói, chỉ nghe phong thanh chuyện Cảng Hòn Khói độc quyền, nhưng cũng nêu ý kiến đề xuất tỉnh tháo gỡ. Còn về phía Công ty Cổ phần Muối Cam Ranh, ông Nguyễn Văn Châu - Phó Giám đốc công ty cho biết, trước đây, công ty có một vài lần xuất muối cho đối tác thông qua Cảng Hòn Khói và đều diễn ra thuận lợi. 2 năm nay, công ty không có nhu cầu xuất muối qua đây nên cũng không liên hệ. “Chúng tôi đề xuất ý kiến trên là nhằm góp thêm tiếng nói để tháo gỡ khó khăn cho diêm dân. Chứ bản thân công ty chúng tôi nếu có nhu cầu xuất muối qua Cảng Hòn Khói chắc cũng không gặp trở ngại gì”, ông Châu cho biết.

Có thể thấy, việc phao tin Cảng Hòn Khói gây khó dễ trong việc xuất muối chỉ là chiêu trò của một bộ phận thương lái. Họ đưa ra các lý do như: đây là cảng thuộc quyền quản lý trực tiếp của Công ty Cổ phần Muối Khánh Hòa; hay những hạn chế của cảng trong việc bốc xếp hàng hóa, giải phóng tàu hàng vào những mùa cao điểm... để vẽ nên câu chuyện độc quyền vận chuyển muối. Mục đích của những thương lái này là hạ giá muối của người dân xuống thấp nhằm trục lợi. Mặt khác, qua câu chuyện này, chính quyền, địa phương cần nắm rõ thông tin, bám sát thực tế trước khi đưa ra những kiến nghị với các cấp có thẩm quyền.

GIANG ĐÌNH

Ông Trương Hữu Lan - Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn (thuộc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn): Chúng tôi đã làm việc với lãnh đạo Cảng Hòn Khói và khẳng định không có chuyện cảng độc quyền trong việc vận chuyển muối. Chúng tôi đã đề nghị cảng thông báo rộng rãi cho khách hàng biết về chủ trương hợp tác của mình, cũng như những điều kiện cần thiết để xuất muối qua cảng, nhằm không để các thương lái lợi dụng thông tin sai sự thật để ép giá muối của diêm dân.

______________________________

Ông Hồ Quang Toản - Phó Giám đốc Cảng Hòn Khói: Năm 2015, đã có 7.000 tấn muối của các công ty, thương lái xuất qua cảng; trong 6 tháng đầu năm cũng có hơn 3.000 tấn muối được vận chuyển từ đây. Điều kiện để được xuất muối qua cảng khá đơn giản, chủ hàng phải có đầy đủ tư cách pháp nhân để có thể làm hợp đồng bốc xếp hàng hóa; phải có đủ năng lực đáp ứng được tiến độ khai thác cầu cảng, nghĩa là việc bốc xếp hàng hóa phải diễn ra trong một thời gian nhất định để các tàu sau có thể cập vào ăn hàng. Chúng tôi là doanh nghiệp, nên càng mở rộng quan hệ kinh doanh thì càng có lợi. Nói chúng tôi độc quyền trong việc xuất muối là hoàn toàn sai sự thật.

______________________________

Ông Trần Ngọc Hưng - Bí thư Đảng ủy phường Ninh Hải khẳng định: Không có chuyện độc quyền trong việc vận chuyển muối ở Cảng Hòn Khói. Địa phương cũng đã trực tiếp làm việc với cảng về vấn đề này. Nguyên nhân dẫn đến việc không có nhiều chủ muối đăng ký xuất muối qua cảng là vì hoạt động thu mua muối của những người đó không đủ năng lực. Ngoài ra, trong một vài thời điểm, lượng hàng hóa thông qua cảng rất nhiều, nên việc bốc dỡ hàng hóa gặp khó khăn, buộc các tàu phải chờ lâu.