Làng giáo viên ở Quảng Đức

Cứ 10 người dân lại có một người làm nghề dạy học, thôn Quảng Đức (xã Cam Hiệp Nam, huyện Cam Lâm, Khánh Hòa) được người dân gắn với các tên gọi "thung lũng sư phạm", "làng giáo viên".

Cứ 10 người dân lại có một người làm nghề dạy học, thôn Quảng Đức (xã Cam Hiệp Nam, huyện Cam Lâm, Khánh Hòa) được người dân gắn với các tên gọi “thung lũng sư phạm”, “làng giáo viên”.

Những gia đình nhà giáo

Chúng tôi đến nhà thầy Trần Minh Hải (81 tuổi) khi bóng chiều đã ngả. Căn nhà khá đơn sơ từng là nơi trú ngụ của cả gia đình 9 người, bây giờ chỉ còn vợ chồng thầy. Trong nhà, tấm bảng đen và vài chiếc bàn cũ năm nào vẫn được thầy gìn giữ trang trọng. Thầy Hải có 7 người con gái thì cả 7 người đều học ngành sư phạm. Với thầy, trang giáo án ngày ấy đã nhòe mực cùng với thời gian, nhưng bảng đen, phấn trắng... với sự hồn nhiên của tuổi học trò mãi là những ký ức không thể nào quên. “Ngày xưa, những kỷ vật này dùng dạy chữ cho trò; bây giờ dạy “đức dục” cho con, cháu. Được đi dạy học là niềm hạnh phúc lớn nhất của đời tôi”, thầy Hải cười hiền.

Thôn Quảng Đức được công nhận là Làng văn hóa cấp tỉnh

Suốt 38 năm gieo chữ nơi vùng đất còn khó khăn, thầy Hải đã dành trọn tình yêu cho sự nghiệp “trồng người”. Gạt đi những lo toan thường ngày, thầy vẫn miệt mài, hăng say bên những trang giáo án, nỗ lực đưa con chữ đến với học sinh. Thầy Hải chia sẻ: “Làm nghề giáo tuy không giàu nhưng rất cao quý vì có thể đem phần nào hiểu biết của mình giúp ích cho người. Hồi đó, ngoài thời gian lên lớp, rảnh tay được giờ nào tôi lại làm đủ nghề để nuôi con ăn học. Điều đáng mừng, các con của tôi cũng rất yêu nghề giáo”.   

Gia đình cô Trịnh Thị Kim Lâu (giáo viên lớp 2 Trường Tiểu học Cam Hiệp Nam) có 5 chị em thì đã có 3 người theo nghề giáo. Tốt nghiệp Trường Cao đẳng Sư phạm Nha Trang, năm 1992, cô về nhận công tác tại Trường Tiểu học Tân Sinh (xã Cam Thành Bắc). Năm 2000, cô về dạy tại Trường Tiểu học Cam Hiệp Nam. Hoàn cảnh gia đình khá khó khăn, bố mất sớm, một mình mẹ cô nuôi 5 chị em ăn học nên người. Qua bao gian khó, cũng có những lúc nản chí, nhưng với tình yêu nghề, yêu trò, ngọn lửa đam mê vẫn mãi cháy trong cô. Cô Lâu bộc bạch: “Học trò vốn hồn nhiên, tinh nghịch nên mỗi ngày qua đi trong cuộc đời dạy học của tôi là một trải nghiệm mới mẻ, đầy ắp những kỷ niệm. Mình vừa phải là người thầy, người mẹ nhưng nhiều khi là người bạn. Khi dạy, mình phải vận dụng hết mọi phương pháp, bởi mỗi học sinh có những cách tiếp cận khác nhau. Tôi yêu mảnh đất và con người nơi đây. Điểm trường này có thể sẽ là nơi tôi gắn bó cho đến lúc kết thúc sự nghiệp...”.

Cô giáo Kim Lâu nhiệt huyết trong mỗi giờ lên lớp

Gia đình thầy Đỗ Hoằng cũng có 6 người làm nghề dạy học. Năm nay đã 39 tuổi đời, cô Đỗ Ái Hằng - con gái thầy Hoằng (hiện là Hiệu trưởng Trường Tiểu học Cam Hiệp Bắc) có 19 năm tuổi nghề. Với cô, giây phút được đứng trên bục giảng đã mang lại cho mình nhiều niềm vui. “Tôi luôn tâm niệm dạy học không chỉ truyền đạt cho các em kiến thức, để sau này có nghề nghiệp vững vàng mà còn giúp các em trở thành những người sống nhân nghĩa...”, cô Hằng nói.

Tiếp bước truyền thống đẹp

Chúng tôi gặp em Nguyễn Thị Kiều Nhi (học sinh lớp 8, Trường THCS Nguyễn Công Trứ) trên đường đi học về. Khi được hỏi lớn lên em thích làm nghề gì, Nhi nhanh nhảu: “Em mong được đi dạy như cô ruột và nhiều thầy cô giáo khác trong làng”. Không riêng Kiều Nhi, khi được hỏi, nhiều người con của làng cũng mong muốn lớn lên tiếp tục chọn nghề giáo, làm hành trang lập thân cho mình. Điều gì đã làm nên một làng Quảng Đức với truyền thống đáng trân trọng như thế? Phải chăng “tinh thần sư phạm” đã ảnh hưởng sâu rộng đến nếp nghĩ của những người dân nơi đây.

Học sinh thôn Quảng Đức - thế hệ tiếp nối truyền thống hiếu học

Theo tìm hiểu của chúng tôi, làng Quảng Đức được hình thành từ năm 1973 khi nhiều người dân ở tỉnh Quảng Trị di cư vào đây sinh sống. Hồi trước, cùng làm nghề dạy học như thầy Trần Minh Hải có 16 người. Bây giờ, tất cả đều đã về hưu, nhưng đa số đều truyền nghề và ươm mầm cho con, cháu... tiếp bước sự nghiệp “trồng người”. Hiện làng Quảng Đức có trên 2.000 người dân thì có hơn 200 người làm nghề dạy học. Đa số các trường học ở Cam Lâm và các nơi khác đều có giáo viên là người của làng...

Đáng chú ý, những giai đoạn khó khăn, ở nhiều nơi xảy ra tình trạng giáo viên bỏ nghề nhưng ở Quảng Đức thì khác. Dù còn vất vả, các nhà giáo ở đây vẫn giữ vững phong thái người thầy, kiên trì bám trường, bám lớp... Theo cô Nguyễn Thị Hoàng Nguyên, Phó Hiệu trưởng Trường Tiểu học Cam Hiệp Nam, trường có 25 giáo viên, trong đó có 15 giáo viên người thôn Quảng Đức. Người ở lâu đã có hơn 20 năm, người ít cũng vài năm, nhưng chưa một ai xin chuyển đi vùng khác. Thầy Trịnh Quốc Nha - Hiệu trưởng Trường THCS Nguyễn Công Trứ cho hay: “Trong số 32 giáo viên của trường thì có 10 giáo viên ở thôn Quảng Đức. Trong đó, có 1 giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh”.

Những nhà giáo của làng không chỉ vun đắp sự nghiệp “trồng người” mà còn có ý thức bảo vệ môi trường. Đi khắp các đường trong làng, hầu như không thấy rác xả ra đường như những làng quê khác. Người đi ngoài đường thấy rác thì nhặt ngay cho vào giỏ rác. Các em nhỏ ăn kẹo xong bỏ giấy gói kẹo vào túi áo mang về nhà. Đặc biệt, làng còn có tục “nhặt rác đầu năm”. Theo đó, thanh thiếu niên trong làng tổ chức đi lượm rác trên đoạn đường sắt chạy qua xã... Tuy làng là nơi cư ngụ của những người dân nhập cư, nhưng họ vẫn sống gắn bó, đoàn kết, chia ngọt sẻ bùi...

Thắp lên truyền thống hiếu học

Những giáo viên như thầy Hải, thầy Lộc, thầy Hoằng... được xem là những người tạo nên “thương hiệu làng giáo viên”, góp phần thắp lên truyền thống hiếu học ở địa phương này. “Những ngày đầu chúng tôi vào đây lập nghiệp, đời sống người dân hết sức khó khăn nên rất ít gia đình có điều kiện cho con cái học hành. Nghĩ rằng chỉ có cái chữ mới có thể giúp họ vươn lên nên tôi cùng các thầy, cô giáo trong làng đến từng nhà vận động con em họ đi học. Lúc bấy giờ, nhà của chúng tôi như ngôi trường dạy miễn phí cho con em người dân trong làng không có điều kiện đến trường học”, thầy Trần Minh Hải kể lại.

Đến nay, thôn Quảng Đức nói riêng và xã Cam Hiệp Nam nói chung vẫn là địa phương thuần nông, người nông dân chủ yếu trồng mì, mía..., đời sống còn nhiều khó khăn. Nhưng, “nghèo cũng cố gắng cho con ăn học” là câu trả lời của rất nhiều người dân nơi đây khi được hỏi về chuyện học hành của con em họ. Bà Trần Minh Nguyệt, người dân trong thôn tâm sự: “Gia đình tôi làm nông nghiệp, lúc nông nhàn thì vợ chồng đi làm thợ hồ. Tôi rất phấn khởi vì cả 3 đứa con đều được đi học. Đứa đầu giờ đã là thầy giáo, đứa con gái giữa học năm cuối Trường Cao đẳng Sư phạm Nha Trang, còn con trai út học lớp 11”.

Ông Nguyễn Văn Hoành - Phó Bí thư Đảng ủy xã cho biết, người dân nơi đây tuy kinh tế còn nhiều khó khăn nhưng đều ý thức được và không ngừng vun đắp truyền thống hiếu học. Đó vừa là nét đẹp, vừa là sức mạnh của thôn Quảng Đức. Để duy trì và phát huy truyền thống này, những năm qua, chính quyền và các đoàn thể địa phương luôn quan tâm, hỗ trợ về tinh thần và vật chất cho con em thôn Quảng Đức nói riêng và toàn xã nói chung. Điều này được thể hiện thông qua các hoạt động thiết thực của Hội Khuyến học xã, hay các mô hình “tiếng kẻng học bài”, câu lạc bộ “ông, bà, cháu”, “dòng họ khuyến học”; vận động giáo viên dạy kèm cho các cháu học yếu, bồi dưỡng các cháu học sinh giỏi tại nhà sinh hoạt cộng đồng thôn. Chính truyền thống hiếu học là một nhân tố quan trọng để thôn Quảng Đức nhiều năm liền được công nhận Làng văn hóa cấp tỉnh.

Rời Quảng Đức về phố thị, chúng tôi vẫn nghe đâu đây vang vọng câu hát: Một thời tuổi thơ trôi theo cánh phượng, lời thầy cô vọng mãi. Con nhớ cô thầy dìu dắt con nên người, nâng con bay khắp phương trời... Giữa bộn bề cuộc sống, chúng tôi thầm cảm phục những thầy, cô giáo nơi đây vẫn nhẫn nại, âm thầm làm công việc gieo chữ cho đời.

KIM THAO - NAM ANH