Biến đất trồng rừng thành... nghĩa trang

Xung quanh Nghĩa trang Hòn Rọ (xã Ninh An, thị xã Ninh Hòa, Khánh Hòa), người dân đang âm thầm chuyển nhượng đất trồng rừng để làm nơi chôn cất người chết. Điều này sẽ dẫn tới nhiều hệ lụy trong việc quản lý đất đai.

Âm thầm chuyển nhượng đất

Trong vai người đi mua đất cho tộc họ làm mồ mả, chúng tôi tìm về thôn Ninh Ích (xã Ninh An). Anh K., người dân địa phương dẫn đường giúp tôi đến khu vực này. Theo anh K., thời gian qua, nơi đây có nhiều người tự ý sang nhượng đất trồng rừng bán cho những ai có nhu cầu chôn cất người quá cố. Anh K. điểm tên: “đại gia” T., M. có trong tay hàng chục hecta, sau đó là ông Tr., ông Đ... Thực tế, người dân có đất xung quanh Nghĩa trang Hòn Rọ đang sẵn sàng sang nhượng để làm mồ mả.

 

Đất trồng rừng bị đào bới, san phẳng để bán cho người dân xây mồ mả

Băng qua con đường đất, chúng tôi đến nơi đang diễn ra tình trạng này. Tiếp giáp với Nghĩa trang Hòn Rọ là khu vực rừng thưa, rải rác có những đám bạch đàn đã khai thác. Anh K. chỉ vào nơi có dấu máy cạp còn dở dang nói: “Đó là nơi chủ đất cải tạo mặt bằng chuẩn bị bán”. Bên đường đi vào khu rừng này, chúng tôi thấy hai thanh niên đang loay hoay chuyển vật liệu xây mộ. Qua trao đổi, một thanh niên cho biết, họ đang xây mộ cho người thân. Gia đình vừa mua đất tại đây với giá 200.000 đồng/m2, giá đất cao là do gần đường và vị trí đẹp...

Chúng tôi đi sâu vào trong khu rừng thì phát hiện có rất nhiều mộ xây; nhiều khu vực được người mua khoanh lại. Khu vực tiếp giáp với Nghĩa trang Hòn Rọ có số lượng mộ dày đặc. Điều này cho thấy, tình hình sang nhượng đất làm mồ mả ở đây xảy ra đã lâu và diễn biến phức tạp.

Ngại va chạm với người dân trong thôn, anh K. đề nghị ra về. Chúng tôi đánh bạo tìm đến nhà ông Tr. để hỏi mua đất. Sau khi giới thiệu, vợ ông Tr. nói: “Tôi có đến vài hecta đất nhưng ngại bán. Vừa qua, có người hỏi mua, tôi đã nhượng lại 255m2 với giá 200.000 đồng/m2, nếu anh có nhu cầu thì chúng tôi chỉ cho xem...”. Thấy chúng tôi e dè về giấy tờ mua bán, vợ ông Tr. trấn an: “Đất của tôi là đất trồng rừng PAM trước đây, Nhà nước đã cấp sổ vàng. Nếu anh thấy bất tiện, tôi sẽ viết giấy tay làm tin, vì mua đất rừng thế này rất ngại ra xã ký xác nhận; hơn nữa, diện tích cũng không bao nhiêu...”. Vợ ông Tr. bảo con trai dẫn tôi đến khu vực đất của gia đình. Băng qua cổng Nghĩa trang Hòn Rọ, đi một đoạn là đến khu đất của ông Tr. Chúng tôi thấy một khu vực rộng chừng 250m2, người mua đã xây tường đá bao quanh. Con trai ông Tr. cho biết, nếu muốn mua gần chỗ này thì giá tương đương, xa một chút thì giá thấp hơn...

 

Nhiều ngôi mộ được xây cất trong rừng

Trong lúc đang tìm nhà ông T. để hỏi mua đất thì một phụ nữ bán nước ven đường giới thiệu cho chúng tôi có người em tên H. cũng đang bán đất. Người phụ nữ nhanh nhảu gọi cậu em ra. H. dẫn tôi đến khu vực rừng trồng nói trên. Nghe nói có nhu cầu mua đất để làm mộ chí cho tộc họ, H. sốt sắng “tiếp thị” đất của các “đại gia”, bởi đất của H. đã bán hết. H. bảo: “Các anh thích chỗ nào thì nói, tuy đất em không còn nhưng người khác có đất, em quen rất nhiều, bao nhiêu cũng có, tiền nào của nấy. Nên mua sớm kẻo một thời gian nữa sẽ không còn đất, có trả giá cao cũng không có mà mua...”. Thấy chúng tôi có vẻ quyết tâm, H. gợi ý: “Em chỉ cho anh thì anh phải cho em chút đỉnh đó nghen, đầu tiên là chi phí xăng xe...”.

Sau đó, H. đưa chúng tôi đến nhà “đại gia” M. Thật tình cờ, “đại gia” T. cũng có mặt ở đây. Sau phút xã giao, biết chúng tôi có nhu cầu mua diện tích đất lớn, hai người tỏ ra niềm nở. Chúng tôi tranh thủ hỏi thăm về đất đai, giấy tờ, giá cả..., họ ra giá: đất chỗ cao, gò phải cải tạo, làm đường giá rẻ hơn, 80.000 đồng/m2; đất bằng phẳng, không cần cải tạo giá 100.000 đồng/m2... Sau vài phút trò chuyện, lấy lý do còn xin ý kiến tộc họ, chúng tôi xin phép ra về, hẹn sẽ liên lạc sau...

Bất cập đất quy hoạch nghĩa trang

Tuy tình hình mua bán, sang nhượng đất trồng rừng xây mồ mả xảy ra đã lâu nhưng đơn vị quản lý cũng như chính quyền địa phương không quan tâm. Ông Nguyễn Văn Thanh - Đội phó Đội Vệ sinh môi trường Công ty Cổ phần Đô thị Ninh Hòa cho biết, do khu vực nằm ngoài nghĩa trang nên Đội không để ý tới. Còn theo ông Nguyễn Quốc Chí - Chủ tịch UBND xã Ninh An, trước đây, một số hộ trong khu vực có chuyển nhượng đất trồng rừng để làm mồ mả. Xã đã thông báo đến người dân làm như vậy là sai, đồng thời báo cáo UBND thị xã. Tuy nhiên, sau thời gian tạm lắng, xã không theo sát nên tình trạng này tiếp diễn. Ông Chí thừa nhận thiếu sót của xã trong việc quản lý đất đai trên địa bàn đã làm ảnh hưởng đến môi trường, quy hoạch. Sắp tới, xã sẽ phối hợp kiểm tra, xử lý triệt để.

 

Ông Dương Văn Lúc - Giám đốc Công ty Cổ phần Đô thị Ninh Hòa: Việc chuyển nhượng đất tràn lan rất khó quản lý, nhất là sau này khi giao nghĩa trang đã mở rộng về cho công ty. Đất đã có mồ mả sẽ không thể chia lô, gây khó khăn cho bố trí quy hoạch mồ mả trong nghĩa trang. Đó là chưa kể tác động xấu về môi trường và công tác quản lý xây dựng...

Được biết, Nghĩa trang Hòn Rọ được thị xã giao giải quyết nhu cầu chôn cất người chết trên địa bàn 7 phường và 2 xã (Ninh An, Ninh Thọ) của thị xã. Diện tích chôn cất tại nghĩa trang đã gần kín; hiện chỉ còn khoảng 1ha, tương đương 1.500 mộ. Lượng chôn cất bình quân tại nghĩa trang này là 150 mộ/năm. Ông Dương Văn Lúc - Giám đốc Công ty Cổ phần Đô thị Ninh Hòa (đơn vị quản lý Nghĩa trang Hòn Rọ) cho biết: “Trước đây, Nghĩa trang Hòn Rọ được tỉnh giao 1,7ha, sau đó bổ sung thêm quy hoạch 15ha trong khu vực nhưng không bàn giao cụ thể. Thời gian qua, đơn vị đã làm hàng rào tạm xung quanh khu vực 15ha để quản lý...”. Còn theo ông Phan Thanh Hóa - Trưởng phòng Quản lý đô thị thị xã Ninh Hòa, UBND tỉnh đã có quyết định phê duyệt quy hoạch Nghĩa trang Hòn Rọ với tổng diện tích gần 85ha (cả khu cũ và mới). Tuy nhiên, đến nay, không biết lý do gì mà  vẫn chưa triển khai lập dự án chi tiết, trong khi thị xã đã nhiều lần kiến nghị tỉnh về vấn đề này.

Về những vấn đề nêu trên, ông Trần Văn Minh - Chủ tịch UBND thị xã thừa nhận, việc sang nhượng đất trồng rừng trái phép làm mồ mả là có thật. Thị xã đã giao Phòng Quản lý đô thị và xã Ninh An xử lý. Thị xã cũng đang trình tỉnh cho phép lập quy hoạch chi tiết 1/500 Nghĩa trang Hòn Rọ để có cơ sở đầu tư. Tuy nhiên, hiện nay, tỉnh vẫn chưa có ý kiến về vấn đề này. Sắp tới, UBND thị xã sẽ quyết liệt chấn chỉnh tình trạng sang nhượng đất trồng rừng trái phép, gây hệ lụy về quản lý đất đai, môi trường... Về lâu dài, Công ty Cổ phần Đô thị Ninh Hòa sẽ chuyển đổi khu vực này theo hướng nghĩa trang công viên.

P.L