Phập phồng với cánh mai vàng

Còn 2 tháng nữa mới đến Tết Nguyên đán, nhưng những cành mai vàng đã bắt đầu khoe sắc tại nhiều nhà vườn. Hoa nở sớm khiến người trồng mai đứng ngồi không yên.

 

Hoa mai nở sớm

 

Những ngày này, chúng tôi có mặt ở một số vườn mai tại thôn Võ Dõng, xã Vĩnh Trung (TP. Nha Trang), thôn Trung Nam, xã Diên Toàn và thôn An Ninh, xã Diên An (huyện Diên Khánh)…, những nơi được xem là “thủ phủ” nghề trồng mai của tỉnh Khánh Hòa. Những chậu mai sắp vào vụ Tết đang khoe sắc khiến những người trồng mai thấp thỏm lo âu. Theo ước tính của các nhà vườn, hiện nay, tỷ lệ mai nở bông chiếm từ 20 đến 30%, đặc biệt có những vườn nở đến 50%.

 

 

Tuy chưa đến Tết nhưng nhiều cành mai đã khoe sắc.

 

Đang chăm sóc cho khoảng 200 chậu mai ghép, vẻ mặt ông Phước (thôn Võ Dõng) - người đã có hơn 20 năm trồng mai - nặng trĩu: “Hiện nay, số mai ghép đã nở hoa khoảng 30%; 1.000 chậu mai trồng tự nhiên thì đã nở rộ hơn 50%. Còn 2 tháng nữa mới đến Tết, không biết số phận những chậu mai còn lại sẽ ra sao. Đầu năm, trời không mưa, cuối năm lạnh muộn; đợt không khí lạnh vừa kết thúc, trời bắt đầu nắng ấm đã kích thích cho mai nở sớm. Bao nhiêu vốn liếng đổ dồn vào vườn mai để trông chờ bán vào dịp Tết, nhưng thời tiết khắc nghiệt như năm nay chắc tôi sẽ thất thu”. Để minh chứng cho những điều mình nói, ông Phước vạch lá mai chỉ cho chúng tôi xem những nụ hoa vừa tàn và một số nụ khác sắp nở. Đó là chưa kể hiện tượng mai bị lá vàng đốm đã biểu hiện khắp vườn, đọt non mọc lên khiến việc chăm sóc càng thất bại, làm giảm khả năng phát triển của những nụ mai còn lại.

 

 

Nỗ lực chăm sóc vườn mai với hy vọng hoa nở vào đúng dịp Tết.

 

Ông Lê Văn Toại (thôn Trung Nam) cho biết, 300 chậu mai của gia đình ông cũng nở sớm đến 30%. Bây giờ, ông cố gắng chăm sóc cho những nụ còn lại, nhưng kết quả rất khó nói. So với mọi năm, số nụ mai còn lại của năm nay rất xấu, cây ít nụ và kém chất lượng. Theo tính toán của ông, năm nay, lập xuân muộn, có thể rơi vào dịp Tết nên số nụ mai còn lại sẽ rất khó nở đúng hẹn. Còn ông Nguyễn Ngọc Ánh (thôn An Ninh) - người đã có kinh nghiệm mấy chục năm trong nghề trồng mai cũng bó tay với những cây mai cho hoa sớm. Theo ông Ánh, nếu thời tiết lạnh kéo dài thì có thể nhặt lá sớm, kết hợp dùng thuốc kích thích để hoa nở theo ý mình; còn với thời tiết lạnh muộn, sau đó nắng nóng kéo dài khi nụ hoa đã to thì không có cách nào để kiềm chế cho hoa nở muộn lại được. Trong trường hợp mai đã đến giai đoạn nhặt lá mà thời tiết lạnh kéo dài thì cũng không có cách gì cho hoa nở đúng vào dịp Tết… Khi hỏi nhận định của các nhà vườn về vụ mai Tết năm nay, chúng tôi chỉ nhận được những tiếng thở dài và cái lắc đầu.

 

Thời tiết thất thường khiến cây mai - biểu tượng của mùa xuân ở các tỉnh phía Nam cũng đang nở rộ đón Tết sớm. Ông Thanh Hùng - thương lái đến từ TP. Hồ Chí Minh cho biết: “Hiện nay, mai của các nhà vườn tại TP. Hồ Chí Minh đã nở 60-70%. Dự báo, Tết năm nay, mai đẹp rất hiếm. Do đó, mấy ngày nay, tôi lùng sục một số nhà vườn tại Khánh Hòa để đặt cọc trước một số cây, nhất là những cây mai lớn, dáng đẹp. Năm nay, mai nở sớm là tình trạng chung của hầu hết các nhà vườn”.

 

Ghép mai gặp khó khăn

 

Bên cạnh đó, nhiều nhà vườn cũng đang bận tâm khi công việc ghép mai không được thuận lợi. Thông thường, người ta ghép mai vào mùa khô, từ tháng 10 đến tháng 4 âm lịch năm sau. Sau khi ghép, gặp thời tiết thuận lợi, những mắt ghép lên mầm và bắt đầu phát triển. Tuy nhiên, năm nay, do thời tiết có những diễn biến bất thường nên nhiều cây mai ghép không phát triển.

 

Sau khi nhặt những cành hoa nở sớm, ông Phước cắt những đọt mai non để cho vụ ghép mai mới. Năm nay, ông sẽ ghép gần 100 gốc mai để tăng số lượng gốc mai ghép trong vườn. Thế nhưng, những chậu mai ghép lại không phát triển như mong đợi, mặc dù ông đã bỏ công chăm sóc rất kỹ. Ông Phước cho biết: “Mai là loại cây phụ thuộc hoàn toàn vào thời tiết. Năm nay, nắng mưa thất thường nên có những mắt ghép không lên được, có mắt đã phát mầm nhưng rồi cũng chết. Mỗi gốc mai, tôi mua trung bình khoảng 2-3 triệu đồng. Việc ghép mai không đạt coi như mùa này thất thu”. Đầu năm, trời nắng nhiều; cuối năm, trời vừa mưa vừa lạnh là nguyên nhân khiến cho những mắt ghép trên cây mai khó phát mầm. Tuy đã có thâm niên hơn 20 năm trong nghề trồng và ghép mai nhưng ông Phước cũng chịu thua trước sự thất thường của thời tiết.

 

Thời tiết thất thường đã ảnh hưởng đến sự phát triển của các gốc mai ghép..

 

 

Ông Nguyễn Văn Khánh - Trưởng thôn An Ninh, xã Diên An: Toàn thôn có 5 hộ trồng mai. Năm nay, thời tiết khó lường, nỗ lực chăm sóc cho mai nở đúng dịp Tết đã khiến nhiều người trồng mai mất ăn, mất ngủ, bỏ nhiều tâm trí, công sức. Một số người trồng tìm cách hãm đà nở hoa của cây mai nhưng không hiệu quả. Nhiều cây còn xanh lá nhưng nụ đã nở. Hiện nay, các nhà vườn đang cố gắng chăm sóc cho những nụ mai còn lại.

Chỉ cho chúng tôi xem cây mai lớn ở góc vườn đã được ghép gần 1 năm nay nhưng vẫn trơ trơ, ông Lê Văn Toại kể, đây là gốc mai được mua với giá hơn 4 triệu đồng, là một gốc mai đẹp. Khi đưa về nhà, ông để nguyên bầu đất cũ (nhiều người khác thì bỏ đất cũ, thay bằng đất mới) đưa vào chậu. Được một thời gian, khi gốc phát triển ổn định, ông mới bắt đầu tiến hành ghép. “Dù đã chuẩn bị rất kỹ từ khâu cắt đọt, dùng dao tạo mối ghép, chăm sóc cây sau ghép…các mắt ghép vẫn không phát triển được; một số mắt ghép đã lên mầm nhưng lại bị chết. Tôi thấy nguyên nhân có thể do gốc mai ghép không mạnh, nhưng yếu tố quan trọng nhất vẫn là thời tiết không thuận lợi” - ông Toại cho biết. Ông Toại cũng chỉ cho chúng tôi xem một gốc mai khác, được ghép cách đây gần 3 năm. Gốc mai này phát triển rất tốt, cây đã có tán lá và vừa được một thương lái ở TP. Hồ Chí Minh mua với giá 8 triệu đồng. Ông Toại bày tỏ: “Từ trước đến nay, tôi chỉ sử dụng một phương pháp ghép mai. Thế nhưng, những gốc mai của các năm trước phát triển tốt, còn những gốc mai ghép năm nay thì chết đi sống lại. Như vậy, không phải do ghép sai phương pháp”. Được biết, năm vừa rồi, gia đình ông Toại đã bỏ ra mấy chục triệu đồng để mua mai gốc. Bên cạnh đó, chi phí phân bón, thuốc trừ sâu và công chăm sóc cũng không hề nhỏ. Việc ghép mai không đạt đã cho thấy được một khoản tiền bị thua lỗ trước mắt…

 

Dẫu có nhiều lo toan, thấp thỏm, những người trồng mai vẫn đang cố gắng chăm chút cho mỗi gốc mai với hỵ vọng hoa sẽ khoe sắc đúng dịp Tết.

 

VÂN DUNG