Nhận thức pháp luật chưa đúng

Người dân bức xúc vì bản án phúc thẩm đã tuyên hủy quyết định thu hồi đất nhưng chính quyền vẫn cưỡng chế thu hồi. Xác minh cho thấy, khiếu nại này do nhận thức pháp luật của người dân còn hạn chế.

Người dân bức xúc vì bản án phúc thẩm đã tuyên hủy quyết định (QĐ) thu hồi đất nhưng chính quyền vẫn cưỡng chế thu hồi. Xác minh cho thấy, khiếu nại này do nhận thức pháp luật của người dân còn hạn chế.

Nhiều lần khiếu nại

Theo đơn của bà Lê Thị Mỗi (65 tuổi, trú 85 Hùng Vương, tổ dân phố Phú Lộc Đông 1, thị trấn Diên Khánh), thửa đất số 179, tờ bản đồ số 7 tại tổ dân phố trên do cha bà (ông Lê Đỡ, mất năm 2007) khai phá từ năm 1960. Năm 1976, ông Đỡ hiến một phần đất cho Nhà nước làm trường mẫu giáo, sau là trụ sở tổ dân phố. Phần đất còn lại (264m2) là thửa 179 hiện nay. Năm 1978, ông Đỡ dựng nhà tạm ở. Ngày 20-12-1992, ông Đỡ đã sang nhượng cho bà đất này với giá 3 chỉ vàng. Từ đó, bà Mỗi quản lý, sử dụng đất mà không bị cơ quan nhà nước nào xử phạt hành chính về đất đai và được nhiều người khai hoang cùng thời điểm xác nhận. Sau năm 2000, ông Vương Hồng Hải đến xin ở nhờ. Năm 2009, bà Mỗi và ông Hải tranh chấp nhưng cuối cùng, ông Hải đã trả lại và bà tiếp tục sinh sống ổn định tại đây. Ngày 22-5-2013, UBND huyện Diên Khánh ra QĐ số 356 thu hồi thửa đất này. Bà Mỗi khởi kiện và bị Tòa án nhân dân (TAND) huyện Diên Khánh tuyên bác yêu cầu. Ngày 27-8-2014, TAND tỉnh xử phúc thẩm, tuyên sửa bản án sơ thẩm, hủy QĐ số 356. Mặc dù vậy, ngày 26-3-2018, UBND huyện vẫn tiếp tục cưỡng chế thu hồi trái pháp luật thửa đất trên của bà.

Được biết, năm 2010, khi bà Mỗi và ông Hải tranh chấp đất, bà Mỗi cũng khiếu nại và bị UBND huyện giải quyết bác đơn vào năm 2012. Không đồng ý, bà Mỗi tiếp khiếu nại lên tỉnh. Chủ tịch UBND tỉnh đã giải quyết theo hướng công nhận QĐ của UBND huyện, xác nhận thửa đất trên là đất công do Nhà nước quản lý.  

Do nhận thức pháp luật chưa đúng

Theo thông tin từ Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Diên Khánh, thửa đất 179 thuộc khu vực đất nghĩa địa Gò Ông Thậm, là đất công do Nhà nước quản lý. Nhà nước đã cho bốc mộ để xây dựng Trường THCS Trịnh Phong, hiện nay tiếp tục quy hoạch để xây trường mẫu giáo. Khoảng năm 1991, ông Lê Đỡ đến đây cất nhà sống với vợ kế. Sau khi vợ qua đời 2 năm, ông Đỡ không sống ở đây nữa; các con ông đã dỡ nhà, để đất trống. Quá trình quản lý, chính quyền đã để ông Hải đến đây xây nhà tạm từ năm 1998. Năm 2011, bà Mỗi đến thửa đất này xây nhà tạm và tranh chấp với ông Hải. Ngày 2-8-2012, Chủ tịch UBND tỉnh đã có QĐ số 1849 bác đơn bà Mỗi, công nhận thửa đất trên là đất công do Nhà nước quản lý. Từ năm 1993 đến nay, ông Hải, bà Mỗi đều không đóng thuế.

QĐ 1849 xác định, ông Hải và bà Mỗi không có bất cứ giấy tờ hợp pháp nào chứng minh quyền sử dụng đất. Tại phiên tòa sơ thẩm, bà Mỗi cũng thừa nhận, năm 1991, cha bà xin được nộp thuế sử dụng đất hàng năm; sau này, bà cũng liên hệ làm thủ tục kê khai đăng ký quyền sử dụng đất nhưng cả ông Đỡ và bà đều không được chấp nhận vì đất thuộc Nhà nước quản lý, được quy hoạch xây trường THCS. Trong giấy sang nhượng cho bà, ông Đỡ cũng xác nhận “nếu đất này nằm trong vùng quy hoạch của Nhà nước thì tôi trả lại số vàng trên cho con tôi”.

Sau khi có bản án phúc thẩm, UBND huyện đã giao UBND thị trấn Diên Khánh quản lý, sử dụng thửa 179. Nhưng thực tế, bà Mỗi có nhà ở và không trực tiếp sử dụng thửa đất này, nên UBND thị trấn không ban hành QĐ xử lý vi phạm. Việc bà Mỗi cho rằng tháng 3-2018 bị UBND huyện cưỡng chế thu hồi thửa đất trên, thực ra là UBND thị trấn tiến hành đổ bê tông nền thửa đất 179 liền kề với trụ sở tổ dân phố để phục vụ mục đích công cộng. Đây chỉ là một hoạt động của chính quyền đối với đất công. Trước đó, Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện đã phối hợp UBND thị trấn nhiều lần gặp bà Mỗi cũng như gửi công văn trả lời về bản án phúc thẩm, tuy nhiên, bà Mỗi vẫn tiếp tục khiếu nại mà không cung cấp được tài liệu hợp pháp chứng minh.  

Theo ông Nguyễn Công Đường - Phó Chánh án TAND tỉnh, bản án phúc thẩm tuyên hủy QĐ 356 do UBND huyện ban hành không đúng trình tự. Bản án nhận định, QĐ của Chủ tịch UBND tỉnh xác định thửa 179 là đất quy hoạch để xây dựng trường học. Việc bà Mỗi sử dụng đất trên không được phép của cơ quan có thẩm quyền là hành vi chiếm đất. Tuy nhiên, việc thu hồi phải được thực hiện theo trình tự xử lý vi phạm hành chính. UBND huyện lại ban hành QĐ theo trình tự quản lý hành chính là không đúng, nên cần hủy QĐ này. Có nghĩa là, thay vì ra QĐ xử phạt vi phạm hành chính, trong đó xác định biện pháp xử lý vi phạm, thì UBND huyện lại ra QĐ thu hồi đất. “Tòa cấp phúc thẩm tuyên hủy QĐ 356 không đồng nghĩa xác định quyền sử dụng đất hợp pháp của bà Mỗi đối với thửa đất 179”, ông Đường khẳng định.

NGUYỄN VŨ