Một vụ tranh chấp đất đai tại xã Diên Toàn, huyện Diên Khánh (Khánh Hòa) không đến mức quá phức tạp, đến nay đã qua 4 phiên xét xử nhưng vẫn chưa ngã ngũ.
Một vụ tranh chấp đất đai tại xã Diên Toàn, huyện Diên Khánh (Khánh Hòa) không đến mức quá phức tạp, đến nay đã qua 4 phiên xét xử nhưng vẫn chưa ngã ngũ. Phiên tòa sơ thẩm xử xong, Tòa phúc thẩm xử ngược lại, lên Tòa tối cao thì hủy cả 2 bản án trên để xử lại. Tòa đã xử sơ thẩm lần 2 mà các bên vẫn chưa thông nên tiếp tục kháng cáo. Cả 2 bên giờ cũng quá mệt mỏi vì theo đuổi vụ kiện…
° Khai hoang hay chiếm đất?
Theo đơn khiếu nại của ông Lê Vân (trú thôn Suối Đổ, xã Diên Toàn, huyện Diên Khánh), năm 1975, mẹ ông - bà Võ Thị Hết - và ông đến khu vực Suối Đổ, xã Diên Toàn để khai hoang làm rẫy. Cùng thời điểm này, ông Trương Long (người dân địa phương) cũng khai hoang một thửa đất ở cạnh rẫy nhà ông. Năm 1983, ông Long qua đời, rẫy bị bỏ hoang hóa nên gia đình ông Vân đã thuê người phát dọn để tiếp tục canh tác trên phần đất rẫy ông Long đã khai phá. Năm 1996, vợ chồng ông Lê Vân xây dựng nhà ở trên phần đất này. Đến năm 2003, ông Vân đăng ký toàn bộ diện tích đất rẫy lâu nay gia đình sử dụng là 7.725m2. Ngày 1-10-2004, gia đình ông Vân được Nhà nước cấp Giấy chứng nhân quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) cho toàn bộ diện tích đất đã đăng ký. Trước và sau khi cấp GCNQSDĐ cho gia đình ông Vân, UBND xã Diên Toàn ra thông báo rộng rãi trong nhân dân nhưng không có bất cứ khiếu nại nào về trường hợp này. Bẵng đi một thời gian dài, năm 2009, bà Trương Thị Thành (em gái ông Trương Long) đột nhiên làm đơn khởi kiện ra Tòa để đòi đất.
 |
| Phần đất đang bị tranh chấp |
Tuy nhiên, bà Trương Thị Thành (nguyên đơn) lại có những lời khai khác với ông Vân. Năm 1975, bà Phạm Thị Như (mẹ bà Thành) khai hoang một lô đất rẫy có diện tích khoảng 5.000m2 tại thôn Phước Trạch, xã Diên Toàn. Phía Đông lô đất giáp với đất của bà Võ Thị Hết. Sau khi khai hoang, ông Trương Long (con trai bà Như) trực tiếp canh tác trên đất. Năm 1985, ông Long mất, bà Như và bà Thành không thể canh tác được, đành để đất hoang. Thấy vậy, bà Võ Thị Hết (là bà con cô cậu) xin bà Như cho mượn rẫy để canh tác, khi nào gia đình có nhu cầu thì sẽ trả lại. Do gia đình không có sức làm rẫy nên bà Như đồng ý, coi như nhờ bà Hết giữ rẫy giúp gia đình. Đến năm 1996, bà Như qua đời. Năm 1997, bà Thành đăng ký sử dụng với UBND xã đối với lô đất này và vẫn tiếp tục để bà Hết canh tác. Năm 2002, bà Thành vào thăm rẫy thì thấy bà Hết đang xây dựng nhà trên đất mượn nhưng bà Hết cam đoan sẽ trả đất nên bà Thành cũng không nói gì. Đến năm 2004, bà Hết đã đăng ký với UBND xã và được UBND huyện Diên Khánh cấp sổ đỏ cho con là Lê Vân và Đào Thị Xí. Lúc này, bà Thành đòi trả đất nhưng gia đình bà Hết không trả nên bà kiện ra Tòa.
° Phán quyết của Tòa án
Sau khi bà Thành khởi kiện, Tòa án nhân dân (TAND) huyện Diên Khánh đưa vụ tranh chấp ra xét xử. Tại bản án số 20/2009/DS-ST ngày 19-6-2009, TAND huyện Diên Khánh chấp nhận một phần yêu cầu của nguyên đơn, buộc gia đình ông Lê Vân phải trả lại cho bà Thành 2.423m2 đất.
Không đồng ý với phán quyết này, bà Thành kháng án. Ngày 18-8-2009, TAND tỉnh mở phiên tòa phúc thẩm vụ tranh chấp đất đai giữa bà Thành và gia đình ông Vân. Theo đó, Tòa án đã đình chỉ xét xử phúc thẩm đối với yêu cầu kháng cáo của bà Thành. Đồng thời, Hội đồng xét xử bác yêu cầu của bà Thành về việc tranh chấp đất đai với gia đình ông Vân. Trước những quyết định như vậy của Tòa, bà Thành tiếp tục làm đơn kháng án lên TAND Tối cao để được xem xét thủ tục giám đốc thẩm.
Ngày 20-10-2010, sau khi xem xét vụ việc, TAND Tối cao cho rằng, trong vụ việc này, lẽ ra Tòa án cấp phúc thẩm phải xem xét nguồn gốc đất do gia đình bà Thành khai hoang và thực tế sử dụng từ năm 1975 đến 1996. Đồng thời, cần phải xác minh trong quá trình SDĐ, bà Thành có đăng ký sử dụng hay không để buộc gia đình ông Vân trả lại đất. Trong trường hợp nếu tiếp tục giao đất cho vợ chồng ông Vân, Hội đồng xét xử cần phải xem xét buộc gia đình ông Vân phải bồi thường công khai phá và hoa lợi trên đất cho bà Thành mới đảm bảo quyền lợi của các bên. Từ những phân tích đã nêu, TAND Tối cao quyết định hủy bản án dân sự phúc thẩm và sơ thẩm, giao hồ sơ vụ án cho TAND huyện Diên Khánh xét xử sơ thẩm lại theo quy định của pháp luật. Ngày 15-6-2011, TAND huyện Diên Khánh mở phiên tòa xét xử lại vụ tranh chấp đất đai giữa bà Thành và gia đình ông Vân theo quyết định của TAND Tối cao. Tại phiên tòa, một lần nữa TAND huyện Diên Khánh chấp nhận yêu cầu của nguyên đơn, buộc gia đình ông Vân phải trả lại 2.423m2 đất cho bà Thành. Cũng tại đây, Hội đồng xét xử yêu cầu gia đình ông Vân phải bồi thường công khai phá hoa lợi trên đất cho bà Thành.
Hiện gia đình ông Vân tiếp tục kháng án, song cả phía nguyên đơn và bị đơn đã quá mỏi mệt với việc phải lên, xuống “hầu tòa”. Mong rằng, trong phiên tòa phúc thẩm sắp tới, TAND tỉnh sẽ có những phán quyết thuyết phục nhằm phân xử dứt điểm vụ việc để các bên đương sự ổn định cuộc sống.
LAM ĐIỀN
