Nhiều trường hợp dù đã được cơ cấu nợ nhiều lần nhưng không trả được nợ, dẫn đến nợ xấu cho vay vốn theo Nghị định 67 của Chính phủ về một số chính sách phát triển thủy sản (nay là Nghị định 17) tăng nhanh.
Nhiều trường hợp dù đã được cơ cấu nợ nhiều lần nhưng không trả được nợ, dẫn đến nợ xấu cho vay vốn theo Nghị định 67 của Chính phủ về một số chính sách phát triển thủy sản (nay là Nghị định 17) tăng nhanh.
Khó thu hồi nợ
Theo lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước Chi nhánh Khánh Hòa, các chi nhánh ngân hàng thương mại trên địa bàn tỉnh đã ký hợp đồng tín dụng cho vay 31 tàu, gồm 28 tàu đóng mới và 3 tàu nâng cấp với số tiền cam kết cho vay hơn 292 tỷ đồng. Đến ngày 30-9, đã giải ngân hơn 288 tỷ đồng, thu nợ gốc hơn 32 tỷ đồng, dư nợ hơn 256 tỷ đồng; nợ xấu các khoản vay lên tới hơn 201 tỷ đồng, tỷ lệ 78,67% (21 tàu). Trong đó, Vietcombank Chi nhánh Nha Trang nợ xấu gần 3,4 tỷ đồng, tỷ lệ 100% (1 tàu). BIDV Chi nhánh Khánh Hòa nợ xấu gần 45,2 tỷ đồng, tỷ lệ 67,4% (6 tàu), cơ cấu nợ cho 2 tàu đóng mới, với số tiền cơ cấu 568 triệu đồng do ảnh hưởng của dịch Covid-19. Agribank Chi nhánh Khánh Hòa nợ xấu gần 153 tỷ đồng, tỷ lệ 82,34% (14 tàu); cơ cấu nợ cho 1 tàu đóng mới, với dư nợ hơn 11,3 tỷ đồng do khách hàng khai thác không hiệu quả, đã được ngân hàng cơ cấu nhiều kỳ và không có khả năng trả nợ. Nhiều chủ tàu đã được cơ cấu nợ nhiều lần nhưng vẫn không trả được nợ.
Về lý do không trả được nợ, ngoài các nguyên nhân khách quan như: nguồn lợi hải sản suy giảm, thời tiết diễn biến bất thường ảnh hưởng đến doanh thu của ngư dân thì nguyên nhân chủ quan dẫn đến nợ xấu tăng cao là do một số con tàu đóng mới không đảm bảo chất lượng, thường xuyên phải nằm bờ để sửa chữa dẫn đến ngư dân không có nguồn thu để trả nợ ngân hàng; nhiều ngư dân không đủ khả năng trang trải chi phí cho các chuyến khai thác, thiếu nhân công đi biển, hoặc khai thác không hiệu quả. Việc ngư dân không thường xuyên cập nhật các thông tin liên quan đến tình hình khai thác vào sổ nhật ký khai thác hoặc bán hải sản khai thác trên biển làm cho ngân hàng gặp khó khăn trong quản lý dòng tiền và thu hồi nợ vay. Bên cạnh một số tàu cá hoạt động có hiệu quả, chủ tàu có ý thức trả nợ vay, một số chủ tàu nhận thức không đầy đủ, cho rằng đây là chính sách hỗ trợ vốn của Nhà nước nên cố tình không mua bảo hiểm thân tàu, ngư lưới cụ, không trả nợ (mặc dù tình hình tài chính tốt, có nguồn thu từ hoạt động khai thác, đánh bắt), lôi kéo những chủ tàu khác không trả nợ theo... để chờ chính sách xóa nợ của Nhà nước. Theo đại diện Agribank Chi nhánh Khánh Hòa, tình trạng ngư dân ra khơi nhưng không mua đầy đủ bảo hiểm thân tàu, ngư lưới cụ vẫn tiếp tục diễn ra, tiềm ẩn rủi ro lớn cho ngân hàng (95% trị giá con tàu là vốn ngân hàng). Trong khi đó, thời gian qua, khá nhiều tàu cá gặp nạn (bị cháy, chìm tàu, tàu cá bị nước ngoài bắt giữ). Mặt khác, mùa mưa bão đã đến nên đơn vị bảo hiểm rất hạn chế bán bảo hiểm tàu cá, hoặc khi bán bảo hiểm cho các tàu cá vay vốn theo Nghị định 67 thì phạm vi bảo hiểm tối đa chỉ 70% trị giá thực tế con tàu nên phạm vi bảo hiểm sẽ thấp hơn dư nợ…
Tàu cá ngư dân neo đậu tại cảng cá Hòn Rớ chiều 26-10. |
Kiến nghị các giải pháp
Theo ông Nguyễn Hoài Chiểu - Giám đốc Ngân hàng Nhà nước Chi nhánh Khánh Hòa, với thực trạng nợ xấu các khoản vay vốn đóng mới, nâng cấp tàu cá theo Nghị định 67 có xu hướng ngày càng tăng, thời gian qua, ngành Ngân hàng Khánh Hòa đã triển khai nhiều giải pháp như: Tuyên truyền cho các chủ tàu hiểu rõ về ý nghĩa, những ưu đãi mà chủ tàu vay vốn được hưởng theo Nghị định 67, đề nghị chủ tàu thực hiện nghĩa vụ trả nợ theo đúng hợp đồng tín dụng đã ký kết; phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức đối thoại với ngư dân vay vốn bàn hướng xử lý các khoản nợ vay theo Nghị định 67; thực hiện cơ chế chuyển đổi chủ tàu; khởi kiện chủ tàu không trả nợ ngân hàng. Hiện nay, các ngân hàng đã khởi kiện 11 chủ tàu, tòa án đã thụ lý hồ sơ và chuyển cơ quan thi hành án 3 hồ sơ.
Tuy nhiên, kết quả thực hiện các giải pháp trên còn hạn chế, thể hiện số nợ xấu vẫn ngày càng tăng. Nhằm hạn chế nợ xấu các khoản vay vốn đóng mới, nâng cấp tàu cá tiếp tục phát sinh và tăng cường công tác quản lý tài sản đảm bảo, Ngân hàng Nhà nước Chi nhánh Khánh Hòa kiến nghị UBND các huyện, thị xã, thành phố có biển, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tiếp tục tuyên truyền cho các chủ tàu nâng cao ý thức thực hiện nghĩa vụ trả nợ vay theo hợp đồng tín dụng đã cam kết; thực hiện nghiêm túc việc ghi chép sổ nhật ký khai thác thủy sản, báo cáo khai thác; nâng cao ý thức mua bảo hiểm tàu cá của ngư dân; hỗ trợ các ngân hàng nắm bắt tình hình hoạt động của các chủ tàu cá để thu hồi nợ đối với các chủ tàu có khả năng trả nợ nhưng có biểu hiện chây ì; hỗ trợ việc chuyển đổi chủ tàu theo Nghị định số 17. Bên cạnh đó, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tiếp tục tham mưu UBND tỉnh xem xét hỗ trợ một phần kinh phí mua bảo hiểm thân tàu theo từng năm cho chủ tàu theo kết luận của Bí thư Tỉnh ủy tại Thông báo số 523 ngày 23-7-2019. Đồng thời, kiến nghị Tòa án nhân dân TP. Nha Trang nhanh chóng thụ lý các hồ sơ khởi kiện các chủ tàu cá vay vốn theo Nghị định 67 của các ngân hàng. Các ngân hàng và Hội Nghề cá Khánh Hòa tiếp tục tuyên truyền, vận động ngư dân trả nợ theo quy định.
Nam Du
