Tuy đang vào độ thu hoạch rộ nhưng hầu hết diện tích xoài Canh Nông (xoài tây) ở huyện Cam Lâm (Khánh Hòa) lại đang chín, trái rụng đầy gốc. Giá xoài lao dốc đúng vào dịp mưa nhiều khiến người trồng xoài nơi đây thiệt đơn thiệt kép.
Tuy đang vào độ thu hoạch rộ nhưng hầu hết diện tích xoài Canh Nông (xoài tây) ở huyện Cam Lâm (Khánh Hòa) lại đang chín, trái rụng đầy gốc. Giá xoài lao dốc đúng vào dịp mưa nhiều khiến người trồng xoài nơi đây thiệt đơn thiệt kép.
Giá xoài lao dốc
Tại một vựa thu mua xoài, đồng thời cũng là quán nước nằm ngay dưới tán vườn xoài tây ở xã Cam Hải Tây, lâu lâu, chúng tôi lại giật mình vì tiếng xoài rụng ầm ầm trên mái tôn. Chị chủ quán cho biết, bây giờ, hầu hết người dân coi như bỏ xoài tây vì giá rớt xuống quá nhanh, mới cách đây mươi ngày còn bán được hơn 10.000 đồng/kg, hiện nay chỉ còn 2.000 - 3.000 đồng/kg.
Đến vườn xoài rộng gần 2ha của ông Lai ở thôn Trung Hiệp 2, xã Cam Hiệp Bắc, ông ngán ngẩm: “Mùa trước, giá cũng thất thường, khi tăng khi giảm với khoảng cách rất xa. Mùa này cũng vậy, có khi bán được 12.000 đồng/kg, hiện nay rớt xuống còn 3.000 đồng/kg. Đã vậy, xoài lại chín rớt đúng vào dịp mưa. Nếu trời nắng to, chúng tôi còn làm bánh xoài được. Còn mưa thế này, đành phải để chín rụng thôi”.
Tìm hiểu tại một số vựa xoài tập trung chủ yếu trên đường Bãi Giếng - Trung Hiệp và Quốc lộ 1 đoạn qua xã Cam Hải Tây - nơi được coi là thủ phủ của vựa thu mua xoài, các hộ thu mua cũng không mặn mà việc nhập xoài tây. “Đây là loại xoài ăn chín, bảo quản không được lâu, lại chỉ tiêu thụ trong nước nên nhu cầu không lớn. Thị trường cũng tiêu thụ cầm chừng nên các vựa thu mua không dám nhập nhiều”, một người thu mua xoài ở vựa Phu Thuê nằm trên Quốc lộ 1 cho biết.
Theo bà Phan Thanh Hằng - cán bộ nông nghiệp xã Cam Hiệp Bắc, toàn xã có khoảng 350ha xoài, trong đó có 250ha đang cho thu hoạch. Thời gian gần đây, giá xoài hết sức bấp bênh, nhất là loại xoài tây bây giờ không còn mang lại giá trị kinh tế như mong đợi. Vì thế, hoạt động chuyển đổi sang các giống xoài mới bằng cách trồng mới hoặc lai ghép diễn ra ngày một nhiều hơn. Trong đó, diện tích xoài Canh Nông dần nhường chỗ cho xoài Úc, Đài Loan, Cát Hòa Lộc… có giá trị kinh tế cao hơn.
Theo lãnh đạo Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Cam Lâm, toàn huyện chỉ còn khoảng 1.000ha xoài Canh Nông và diện tích này tiếp tục giảm. Trong khi đó, xoài Úc đã lên tới 2.000ha, xoài Cát Hòa Lộc trên 800ha…
Cần thay đổi cách thức canh tác
Ông Nguyễn Văn Lần - Trưởng thôn Trung Hiệp 2, xã Cam Hiệp Nam, người trồng xoài lâu năm cho biết: “Bây giờ khó có thể tính toán hiệu quả cây xoài. Có vườn may mắn thì đậu được trái, có vườn dính đợt gió mạnh, hay sâu bệnh thì chẳng đậu trái nào. Đến khi có trái rồi, việc bán được đúng thời điểm cũng quyết định hiệu quả mùa vụ. Như cây xoài tây, những vườn thu hoạch cách đây nửa tháng bán được 15.000 đồng/kg, còn hiện nay thu hoạch chỉ được 2.000 - 3.000 đồng/kg. Giá xoài giảm sâu và giảm quá nhanh khiến cho người trồng xoài không kịp trở tay. Ngay cả với những người chuyên trồng xoài, những người thuê vườn xoài để đầu tư, may mắn thì có thu nhập, còn không thì nắm chắc phần thua lỗ”.
Qua tìm hiểu, hầu hết các loại xoài đều giảm giá mạnh trong hơn nửa tháng qua. Hiện nay, giá xoài Úc loại 1 chỉ còn 20.000 đồng/kg, loại 2 là 10.000 đồng/kg. Các loại xoài khác như: xoài Đài Loan, Cát Hòa Lộc thấp hơn 2 - 3 giá so với xoài Úc.
Để kiểm soát tốt hơn hiệu quả của cây xoài, một trong những nhiệm vụ quan trọng mà các cơ quan chức năng huyện Cam Lâm đang triển khai là hình thành nên chuỗi giá trị từ cây xoài. Ông Lê Đình Cường - Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Cam Lâm cho biết, hiện nay, đã có 30ha xoài được đưa vào sản xuất theo chuỗi giá trị theo hướng VietGAP. Trong đó, Hội Những người trồng xoài Cam Lâm với vai trò phát triển thương hiệu xoài Cam Lâm đã ký kết hợp đồng tiêu thụ sản phẩm với Công ty TNHH Vạn Hương chuyên xuất khẩu xoài sang một số thị trường châu Âu, Nhật Bản… Để có được chỗ đứng vững chắc trên thị trường, không chịu biến động quá lớn của giá cả, nông dân cần phải dần thay đổi cách thức canh tác, chuyển sang trồng xoài an toàn, truy xuất được nguồn gốc và có liên kết tiêu thụ bền vững. Đây cũng là mục tiêu mà Cam Lâm đang phát triển trong quá trình tìm kiếm giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả cây xoài, loại cây đang chiếm hơn 4.000ha ở địa phương này.
Hồng Đăng
