Để gìn giữ, phát huy giá trị của bài chòi - một loại hình văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại đã được UNESCO công nhận. Nhiều năm nay, tại TP. Nha Trang thường xuyên diễn ra các hoạt động trình diễn, hô bài chòi.
Để gìn giữ, phát huy giá trị của bài chòi - một loại hình văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại đã được UNESCO công nhận. Nhiều năm nay, tại TP. Nha Trang thường xuyên diễn ra các hoạt động trình diễn, hô bài chòi.
Những khán giả nhí xem hội hát bài chòi. |
Hội chơi bài chòi cũng được các nghệ sĩ Nhà hát Nghệ thuật truyền thống tỉnh trình diễn. |
Ở công viên bờ biển Nha Trang, các chòi canh được dựng lên, sáng đèn phục vụ nhu cầu vui chơi, tìm hiểu về bài chòi. Giữa sân, có một ống đựng 27 con bài với những tên gọi khác nhau như: Tứ móc, tám dừng, lục chạng, cửu điều, tám miếng, ba bụng, bảy thưa, tứ tượng, bánh hai, bát bồng, tam quăng, chín cu, ông ầm, bảy liều, nhì nghèo, năm dụm, cửu chùa, nhứt trò… Trên mỗi chòi, đặt sẵn một chiếc mõ tre cùng ống đựng con bài cho người chơi. Chuẩn bị đến giờ hô hát, những làn điệu bài chòi được xướng lên khuấy động bầu không khí thêm phần náo nhiệt. Các chú Hiệu thay nhau cất lên lời ca mùi mẫn, hóm hỉnh để thu hút người chơi. Khi mọi người đã tụ tập đông đủ, Hiệu vừa hát vừa mời người chơi mua thẻ bài để tham gia hội chơi bài chòi.
Mỗi quân bài của người chơi đúng với quân bài Hiệu rút sẽ được nhận một lá cờ. |
Khi 9 chòi đã đủ người, cũng là lúc hội chơi bài chòi bắt đầu. Các Hiệu lần lượt đi đến ống đựng thẻ bài, rút được con nào Hiệu hát một câu về con bài đó rồi hô tên quân bài để người chơi dò trong thẻ bài. Khi thấy có tên con bài trùng với tên trong thẻ bài thì người chơi gõ mõ báo cho Hiệu biết. Chẳng hạn khi rút được con Nhì nghèo, Hiệu sẽ hát “Ngày thường thiếu áo thiếu cơm/Đêm nằm không chiếu, lấy rơm làm giường/Dù dơi, dép bướm, chật đường/Màn loan, gối phượng, ai thương kẻ nghèo”… Cứ như thế, hội hô hát bài chòi trôi qua từ lượt chơi này đến hội chơi khác. Mỗi lượt chơi, người thắng cuộc là người đầu tiên có đủ tên của 3 con bài được ghi trên thẻ bài. Người thắng sẽ được Hiệu và chủ trò đến chòi dâng trầu rượu cùng những lời hát chúc tụng tốt đẹp.
Chú Hiệu hô tên quân bài mình rút được bằng một câu hát. |
Hô hát bài chòi là loại hình trò chơi diễn xướng dân gian đã được ra đời hơn 100 năm trước. Hội chơi phổ biến rộng rãi ở khu vực Trung Trung bộ và thường diễn ra vào lúc nông nhàn hay tết đến xuân về.
Các chú Hiệu dâng trầu rượu và hát chúc mừng người chơi thắng cuộc. |
Giang Đình
