Những rừng mai cổ của ngày xưa

Lùi lại vài chục năm trước ở Nha Trang, khi đó, khu Phước Đồng, Mỹ Gia hay Hòn Rớ không có, tất nhiên là cũng không có con đường Phong Châu và đường Nguyễn Tất Thành hoặc đèo Cù Hin. Cuộc sống như thể là một cuộc hoán đổi và bây giờ đã khác. Tất nhiên, cái Tết cũng khác, dẫu mỗi năm tờ lịch cứ dịu dàng rụng xuống, để đất trời chuyển mùa và ngày rực rỡ bắt đầu cho khởi đầu luôn tươi đẹp. Khi đó, con sống Tắc vắt ngang đường Phong Châu bây giờ nằm giữa hai bên cây cỏ ngút ngàn, một con đường đất nhỏ để tới sông, nơi đây có một con thuyền gỗ nối dây bằng hai cọc gỗ ở hai bờ. Người đi qua bên kia kiếm củi, bắt cá lên chiếc thuyền gỗ níu dây mà qua lại con sông. Khi ấy, Nha Trang có những cánh rừng mai cổ thụ, để khi đất trời chuyển mùa, hoa đang chìm khuất trong xanh lá, tự rụng những chiếc lá vàng và bắt đầu đơm nụ. Khi đó, những người săn mai rừng để đem về phố bán cho người chơi Tết bắt đầu len lỏi vào những cánh rừng đó, chặt những cành mai rừng về bán.

 

 

 

Bây giờ, bạn đi trên Đại lộ Nguyễn Tất Thành, băng qua đèo Cù Hin rất dễ dàng. Về phía biển, nơi các resort đang được xây dựng chính là rừng mai ngày xưa đó mà người đi săn mai gọi là mai động (mai mọc ở triền cát). Những cây mai động sinh sôi từ hạt của cây mai những năm trước, sau khi ra hoa, kết trái, ra hạt, hạt rơi và tìm chỗ để đâm chồi. Mai động sống trong điều kiện cát và nắng, có khi rất cằn cỗi nên tạo dáng đẹp. Hoa mai động chỉ có 4 đến 6 cánh, màu hoa nhạt, mau rụng nhưng khi nở là bung hoa vàng cả đất trời. Để chặt được hoa, những người săn mai đi từ sáng sớm, theo Quốc lộ 1, bỏ xe ở đó rồi mang theo cơm nước đi bộ vào. Gặp mai, chặt thành bó gọn, vận chuyển ra. Để hoa nở đúng dịp Tết khi đem bán, không vội lặt lá mà chỉ lặt trước 4 - 5 ngày và thui gốc cho cây mai sống lâu. Với ý thức bảo về nguồn sống của mình, những người săn hoa mai luôn để lại gốc mai, cây nhỏ và nhánh nhỏ. Chính nhờ cách giữ gìn “nguồn sống” của mình như thế mà đến mùa hoa mai năm sau, những cây mai nhỏ đã kịp phát triển cho người thu hoạch.

 

 

 

 

 

Với mai rừng thì cả một kỳ công. Mai rừng có trên những vách núi, đôi khi men theo bờ suối ở núi Cù Hin, núi Chín Khúc và khu vực rừng men theo hồ Kênh Hạ và len sâu vào. Hoa mai rừng có khi có 8 - 12 cánh, màu vàng đậm và rất lâu tàn. Bên cạnh đó, mai rừng dáng rất đẹp vì phải sống trên vách núi hoặc chen cùng cây to. Vì thế, mai rừng giá cao hơn mai động.

 

Ngày đó, khu vực trồng hoa mai Võ Dõng cũng trồng hoa mai dưới đất, lý do khi trồng như thế cây mai phát triển nhanh hơn, và theo thị hiếu thời đó, người dân thích mai cành, hết Tết thì đem bỏ đi. Những ngày cuối năm, chen cùng các loại hoa Tết là những cành mai trồng từ vườn, hoa mai động và những cành mai rừng bày bán trên khắp mọi nẻo đường. Hoa mai bày ra đó, người mua ngắm nghía chọn, trả giá và đem về nhà như đem cái Tết về. Những cánh mai đẫm những giọt mồ hôi của những người săn mai ấy đem lại cho những ngôi nhà sắc vàng của niềm vui.

 

Bây giờ, trong ngày Tết ở Nha Trang gần như vắng bóng những cành mai động, mai rừng. Thị hiếu chơi hoa mai bây giờ cũng khác, người ta thích những chậu mai tạo dáng, mua đem về chơi Tết, hết Tết lại gởi các vườn mai để năm sau đem về. Cho nên, những ngày giáp Tết, đi vòng qua phố hoa, bất chợt gặp một cánh mai rừng hay mai động như gợi lại những cánh rừng mai thuở ấy. Những cánh rừng hoa mai Nha Trang của ngày xưa xa lắc.