Mãi mãi là nhà nước của dân, do dân, vì dân

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, gần 70 năm trôi qua, Nhà nước ta đã để lại dấu ấn đậm nét trong tiến trình thực thi quyền lực của nhân dân để xây dựng đất nước theo thể chế kinh tế thị trường, có sự quản lý của Nhà nước, định hướng XHCN. Với những ai có lương tri đã từng sống trước và sau thời khắc năm 1945 mới cảm nhận tự hào về giá trị của nước Việt Nam độc lập - một đất nước có chủ quyền, đưa người dân từ địa vị nô lệ trở thành người chủ xây dựng xã hội mới.

Có thể nói, lịch sử hình thành và phát triển của Nhà nước ta cũng là lịch sử không ngừng hoàn thiện, phát triển của các cơ quan lập pháp, hành pháp và tư pháp có sự phân công, phối hợp chặt chẽ; là sự phát triển hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách, luật pháp để quản lý xã hội. Tổ chức bộ máy nhà nước được xác định rõ hơn về chức năng, nhiệm vụ. Chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức (CB, CC) từng bước được nâng lên. Năng lực thực thi nhiệm vụ, phục vụ nhân dân của bộ máy công quyền, CB, CC có chuyển biến rõ nét. Định hướng và giải pháp xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN phải đảm bảo nguyên tắc tất cả quyền lực nhà nước đều thuộc về nhân dân. Cải cách hành chính, nâng cao đạo đức công vụ cho CB, CC được quan tâm hơn. Tuy nhiên so với yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền thì vẫn còn bộc lộ những hạn chế, đó là hệ thống luật pháp còn thiếu, có điểm chưa đồng bộ, nhất là các văn bản dưới luật. Bộ máy nhà nước, chính quyền các cấp tuy có đổi mới nhưng còn chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ và năng lực hoạt động. Một bộ phận không nhỏ CB, CC suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, chưa thực sự là những “công bộc” của nhân dân. Để Nhà nước ta luôn mang bản chất cách mạng, trong sạch, vững mạnh, thực sự là nhà nước của dân, cần thực hiện tốt các biện pháp sau:

- Nâng cao nhận thức trách nhiệm của các cấp ủy đảng, CB, CC, đảng viên đối với việc xây dựng nhà nước. Xây dựng nhà nước trong sạch, vững mạnh là trách nhiệm của cả HTCT, nhưng trước hết là trách nhiệm của Đảng, các cấp ủy đảng, cán bộ chủ chốt, đảng viên hoạt động trong bộ máy nhà nước. Đảng lãnh đạo nhà nước hướng vào cải cách thể chế, bởi đây là cái gốc tạo ra hiệu ứng tích cực về phát triển kinh tế- xã hội. “Nhà nước chăm lo phục vụ nhân dân, bảo đảm quyền, lợi ích chính đáng của mọi người dân” (1). Tập trung đổi mới, củng cố kiện toàn tổ chức bộ máy, nâng cao chất lượng chính trị, xây dựng đội ngũ CB, CC có phẩm chất, năng lực đáp ứng yêu cầu cải cách nền hành chính, công vụ. Quyết tâm chính trị của các tổ chức, CB, CC, đảng viên phải được thể hiện ở các chương trình hành động, năng lực vận hành của bộ máy theo chức năng, nhiệm vụ được giao, thể hiện tính trách nhiệm, năng động sáng tạo khi thực hiện nhiệm vụ được giao.

- Tích cực đấu tranh phòng ngừa quan liêu, tham nhũng có hiệu quả. Đẩy mạnh cải cách hành chính theo hướng thông thoáng, công khai, một cửa, minh bạch các quy định liên quan đến quyền lợi, trách nhiệm của công dân. Khắc phục quan liêu, gây phiền hà, sách nhiễu ở một bộ phận CB, CC khi thực hiện nhiệm vụ; đồng thời coi trọng xây dựng môi trường văn hóa ở nơi công sở; tôn trọng, lễ phép khi phục vụ nhân dân. Chủ động đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí - đây được coi là một trong những nhiệm vụ cấp bách của Nhà nước ta hiện nay. Không phải ngẫu nhiên mà nghị quyết Trung ương 3 khóa X lại ra nghị quyết chuyên đề “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí”, bởi nó liên quan đến vận mệnh của Đảng, của Nhà nước, vận mệnh của CNXH. Thực tế thời gian qua cho thấy tham nhũng vẫn diễn ra rất nghiêm trọng, tinh vi, phức tạp, liên quan đến các cấp, ngành, các lĩnh vực, nhất là các lĩnh vực đầu tư, xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước, trong quản lý và sử dụng đất đai...Hậu quả của tham nhũng không chỉ làm thất thoát tài sản của đất nước mà còn làm tha hóa nhân cách của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, làm suy giảm lòng tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước. Để đẩy lùi tham nhũng, lãng phí có hiệu quả cần kết hợp chặt chẽ các biện pháp giáo dục, chính trị, kinh tế, pháp luật, “Xử lý kiên quyết, kịp thời, công khai những người tham nhũng, bất kể ở chức vụ nào, đương chức hay đã nghỉ hưu, tịch thu, sung công tài sản có nguồn gốc từ tham nhũng” (2) . Nghiêm chỉnh thực hiện luật Phòng chống tham nhũng, luật thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Đồng thời bổ sung hoàn chỉnh các cơ chế, quy định trước hết về quản lý kinh tế, tài chính, quản lý tài sản công, ngân sách nhà nước, các quỹ do nhân dân đóng góp...

- Xây dựng đội ngũ CB, CC có phẩm chất năng lực, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ mới. Trước thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH, yêu cầu xây dựng Nhà nước trong sạch, vững mạnh thì việc nâng cao chất lượng đội ngũ CB, CC càng trở nên cấp bách. Coi trọng việc bồi dưỡng phẩm chất chính trị, đạo đức cách mạng, sự tận tụy phục vụ nhân dân; khắc phục sự vô cảm trước đời sống các mặt của nhân dân. Theo Bác Hồ “Các cơ quan của Chính phủ từ toàn quốc cho đến các làng, đều là công bộc của dân, nghĩa là để gánh việc chung cho dân, chứ không phải để đè đầu dân như trong thời kỳ dưới quyền thống trị của Pháp, Nhật”; rằng “Người đảng viên - dù công tác to hay nhỏ, địa vị cao hay thấp - ở đâu cũng phải làm gương mẫu cho quần chúng”. Tích cực, chủ động làm tốt công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ, kiến thức, nhất là cập nhật kiến thức mới, hiện đại cho CB, CC nhằm nâng cao kỹ năng, tính chuyên nghiệp, khả năng giao tiếp để thực thi nhiệm vụ có hiệu quả nhất, phục vụ nhân dân tốt nhất.

- Tăng cường kiểm tra của Đảng, thanh tra của Nhà nước và sự giám sát của nhân dân. Kiểm tra, thanh tra là một trong những chức năng lãnh đạo, quản lý của Đảng và Nhà nước. Thông qua các tổ chức đảng trong bộ máy nhà nước để kiểm tra việc thực hiện các quan điểm, nghị quyết của Đảng được tổ chức thực hiện như thế nào; kiểm tra đảng viên chấp hành các chủ trương, nghị quyết của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Tăng cường bộ máy thanh tra, giám sát như giám sát của Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp, Thanh tra chính phủ và Thanh tra các ngành với tư cách là công cụ của bộ máy nhà nước nhằm tự giám sát, kiểm soát quyền lực một cách hợp lý, phát hiện ngăn chặn những hành vi của CB, CC làm trái đạo đức công vụ. Nhân dân với tư cách là chủ thể quyền lực có vai trò rất lớn trong việc giám sát hoạt động của bộ máy nhà nước, CB, CC thực thi công vụ. Bác Hồ chỉ rõ “Dân là chủ thì chính phủ phải là đày tớ... Nếu Chính phủ làm hại dân thì dân có quyền đuổi Chính phủ” (3) . Coi trọng việc giáo dục nâng cao lòng tự hào, trách nhiệm công dân của nhân dân tham gia vào quản lý nhà nước, quản lý xã hội. Tiến hành xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN, đấu tranh với các loại quốc nạn trong cơ chế thị trường hiện nay đòi hỏi không thể thiếu tiếng nói của nhân dân thông qua dư luận và công luận xã hội.

Nguyễn Thế Tư

-------------------------------------------

1 Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, tr.247.
2 Nghị quyết Đại hội X, tr.129.
3 Hồ Chí Minh toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, t.5, tr.60.