Chặng đường 60 năm từ đàm phán Geneva: Một số bài học lớn

Nhân kỷ niệm 60 năm ký Hiệp định Geneva về Đông Dương (20-7-1954 - 20-7-2014), Báo Khánh Hòa trân trọng trích giới thiệu bài viết: "Chặng đường 60 năm từ đàm phán Geneva: Một số bài học lớn" của Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh.

Nhân kỷ niệm 60 năm ký Hiệp định Geneva về Đông Dương (20-7-1954 - 20-7-2014), Báo Khánh Hòa trân trọng trích giới thiệu bài viết: “Chặng đường 60 năm từ đàm phán Geneva: Một số bài học lớn” của Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh.

Đàm phán Geneva 1954 - Cột mốc quan trọng của ngoại giao Việt Nam

Hội nghị Geneva 1954 đánh dấu lần đầu tiên ngoại giao Việt Nam bước lên vũ đài đàm phán đa phương với sự tham gia của các cường quốc, để bàn về các vấn đề liên quan đến quyền cơ bản của chính dân tộc mình.

Hiệp định Geneva khẳng định rõ sự tôn trọng độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam và việc rút hoàn toàn quân đội Pháp ra khỏi Việt Nam; tạo cơ sở pháp lý và nền móng để nhân dân ta tiếp tục đấu tranh bền bỉ đi tới thắng lợi, giành được hoàn toàn độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và thống nhất đất nước 20 năm sau đó.

Một trong những buổi họp của Hội nghị Giơ-ne-vơ năm 1954. (Ảnh tư liệu)

Cùng với chiến thắng Điện Biên Phủ, Hiệp định Geneva còn có ý nghĩa quốc tế to lớn và mang tính thời đại sâu sắc. Trong bối cảnh phong trào giải phóng dân tộc đang phát triển mạnh mẽ, việc một quốc gia nhỏ bé tự giải phóng mình khỏi chế độ thực dân, đấu tranh giành được các quyền dân tộc cơ bản trên bàn hội nghị quốc tế với các cường quốc, đã là nguồn động viên, cổ vũ to lớn đối với các dân tộc thuộc địa, bị áp bức khác trên toàn thế giới.

Những bài học lớn

Cùng với những thành tựu kể trên, hiện nay đất nước và dân tộc ta đang đứng trước những cơ hội lớn để tiếp tục hòa mình vào dòng chảy chung của thế giới, phấn đấu vì mục tiêu một Việt Nam phát triển bền vững, công bằng, dân chủ, văn minh. Đồng thời, những thử thách đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc cũng đang ngày càng phức tạp và đa dạng. Chủ quyền và quyền chủ quyền của đất nước trên biển đang bị xâm phạm; môi trường hòa bình đang phải đối mặt với nhiều nguy cơ, thách thức; quá trình hội nhập quốc tế không phải hoàn toàn thuận lợi mà có nhiều khó khăn, cạnh tranh khốc liệt... Trong bối cảnh nguy cơ, thách thức đan xen với nhiều vận hội mới, những bài học thắng lợi của ngoại giao Việt Nam kể từ Hội nghị Geneva và được khẳng định trong suốt 60 năm qua vẫn còn nguyên giá trị cho thời đại ngày nay.

Bài học “nguyên tắc của ta thì phải vững chắc, nhưng sách lược của ta thì linh hoạt”, hay nói ngắn gọn là bài học “dĩ bất biến, ứng vạn biến” như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã căn dặn, luôn là phương châm cơ bản nhất của ngoại giao Việt Nam. Tại Hội nghị Geneva, ta đã có một số bước đi mang tính sách lược, nhưng luôn kiên định những quyền dân tộc cơ bản độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ.

Cho tới nay, bài học này vẫn còn nguyên tính thời sự, nhất là khi tình hình quốc tế hiện đang có nhiều biến động, xuất hiện những nguy cơ đe dọa đến hòa bình và chủ quyền của đất nước. Lợi ích quốc gia dân tộc là trên hết, chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc là bất khả xâm phạm. Các thế hệ ông cha đã hy sinh để có được giang sơn gấm vóc như ngày hôm nay; các thế hệ cháu con như chúng ta phải bảo vệ bằng được chủ quyền, quyền chủ quyền của đất nước.

Hơn lúc nào hết, ngoại giao Việt Nam cần tiếp tục thấm nhuần và vận dụng linh hoạt, hiệu quả bài học “dĩ bất biến, ứng vạn biến”: Mềm dẻo, uyển chuyển, khôn khéo nhưng phải kiên định, quyết tâm bảo vệ chủ quyền và lợi ích quốc gia, bảo vệ hòa bình, ổn định cho dân tộc, tạo nền tảng thuận lợi cho phát triển đất nước.

Bài học từ đàm phán Geneva về độc lập, tự chủ, xử lý khôn khéo quan hệ giữa các cường quốc vẫn là một bài học đầy giá trị. Hội nghị Geneva vốn được tổ chức theo sáng kiến và chịu nhiều chi phối của các nước lớn, nhưng chúng ta đã luôn cố gắng bảo vệ lợi ích dân tộc và đã đạt được những kết quả tốt nhất phù hợp với thực lực và hoàn cảnh của mình. Bài học này vẫn tiếp tục là định hướng quan trọng hàng đầu cho ngoại giao Việt Nam, được thể hiện rõ qua phương châm đối ngoại của Đảng “thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác và phát triển”.

Đặc biệt, trong tình hình hiện nay, khi khu vực Đông Nam Á đang là một trọng tâm cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, việc hiểu rõ và thực hiện khéo léo, hiệu quả bài học này là rất quan trọng. Ứng xử của chúng ta phải đảm bảo lợi ích quốc gia dân tộc, phù hợp với lợi ích chung, không để bị lệ thuộc, nhưng vẫn thúc đẩy được quan hệ đa dạng, sâu sắc, hiệu quả và thực chất với các đối tác.

Thắng lợi của ngoại giao Việt Nam tại Hội nghị Geneva là dựa trên nền tảng sức mạnh đoàn kết dân tộc và sự phối hợp hiệu quả các mặt trận, tạo nên sức mạnh tổng hợp của cả đất nước. Trong đó, mặt trận quan trọng nhất là mặt trận lòng dân, cụ thể là lòng yêu nước của dân tộc, như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định “nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm khó khăn”.

Trong tình hình mới, yêu cầu phát huy sức mạnh tổng hợp của các mặt trận kinh tế, văn hóa, thông tin, khoa học, công nghệ... càng thể hiện rõ, khi sự vận động của các yếu tố trong quan hệ quốc tế ngày càng đan xen phức tạp, sức mạnh mềm và an ninh mềm ngày càng chiếm phần quan trọng trong tổng hòa sức mạnh và an ninh quốc gia.

Bên cạnh đó, khi hậu quả tiềm tàng của chiến tranh ngày càng thảm khốc, xu thế chung của nhân loại tiến bộ là thương lượng hòa bình trên cơ sở tôn trọng Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế, một mặt trận khác cũng đang ngày càng trở nên quan trọng và cần được hết sức quan tâm, đó là mặt trận pháp lý. Và sức mạnh của sự kết hợp các mặt trận cần được dựa trên sức mạnh đồng thuận, đoàn kết trong nội bộ toàn dân tộc, “toàn Đảng, toàn quân, toàn dân”, “cả nước một lòng”; điều đã giúp chúng ta luôn vượt qua khó khăn và giành thắng lợi từ trước tới nay, nhất là khi phải đối diện với những vấn đề an nguy của đất nước.

Hiện nay, chủ quyền và quyền chủ quyền trên biển của Việt Nam đang bị xâm phạm; luật pháp quốc tế, nhất là UNCLOS 1982 và DOC của ASEAN chưa được tôn trọng đầy đủ; những hoạt động bình thường của ngư dân Việt Nam trên biển bị quấy nhiễu, đe dọa... Thế giới đang phê phán những hành vi kẻ cả, đơn phương dùng sức mạnh chèn ép các nước nhỏ yếu hơn trên Biển Đông.

Trong đấu tranh tuyên truyền thời kỳ đàm phán Geneva và đàm phán Paris, ta đã tranh thủ được sự ủng hộ của dư luận tiến bộ, của các phong trào phản chiến tại Pháp, tại Mỹ và trên toàn thế giới. Trong thời đại ngày nay, yêu cầu đối với thông tin đối ngoại ngày càng cao hơn và đa dạng hơn, với mục tiêu giới thiệu rộng rãi hình ảnh Việt Nam hòa bình, thân thiện, hữu nghị, sẵn sàng là bạn, là đối tác tin cậy và là thành viên có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế, nhiệm vụ xuyên suốt là kiên trì làm rõ được lẽ phải và những quyền lợi chính đáng của ta phù hợp với quan tâm chung của thế giới, luật pháp quốc tế và những nguyên tắc ứng xử chung của nhân loại.

Kể từ đàm phán Geneva, ngoại giao Việt Nam đã vượt qua một chặng đường dài, 60 năm nhiều khó khăn gian khổ nhưng cũng đạt được nhiều thành tích, thắng lợi vẻ vang. Chặng đường phía trước vẫn còn nhiều thử thách phức tạp, khó lường, đòi hỏi ngoại giao một lòng đoàn kết với sự nỗ lực của tất cả các mặt trận, trên nền tảng thống nhất “ý Đảng, lòng dân”, vì lợi ích quốc gia dân tộc, bình tĩnh, sáng suốt vận dụng nhuần nhuyễn và sáng tạo các bài học của đàm phán Geneva để góp phần bảo vệ và xây dựng đất nước Việt Nam giàu mạnh.

K.T (Theo chinhphu.vn)