Ngày 2-8-1964, tàu khu trục Ma-đốc của Mỹ đã ngang nhiên vào sát bờ biển để trinh sát và khiêu khích các lực lượng của ta. Kiên quyết trừng trị những hành động thách thức ngang ngược của địch, Phân đội 3 tàu phóng lôi của Hải quân Việt Nam đã dũng cảm, mưu trí tấn công tàu khu trục Ma-đốc, buộc địch phải tháo chạy ra khỏi vùng biển miền Bắc nước ta.
Ngày 2-8-1964, tàu khu trục Ma-đốc của Mỹ đã ngang nhiên vào sát bờ biển để trinh sát và khiêu khích các lực lượng của ta. Kiên quyết trừng trị những hành động thách thức ngang ngược của địch, Phân đội 3 tàu phóng lôi của Hải quân Việt Nam (HQVN) đã dũng cảm, mưu trí tấn công tàu khu trục Ma-đốc, buộc địch phải tháo chạy ra khỏi vùng biển miền Bắc nước ta. Bị đánh đuổi, Mỹ đã dựng lên “Sự kiện Vịnh Bắc Bộ” để lấy cớ cho ngày 5-8-1964, đem máy bay đánh phá nhiều địa phương ven biển, mở đầu cho hành động leo thang chiến tranh phá hoại đối với miền Bắc nước ta. Cùng với quân và dân miền Bắc, nhất là các địa phương ven biển, HQVN đã giáng trả bọn xâm lược những đòn đích đáng, đập tan chiến dịch “Mũi tên xuyên”.
Đây là chiến dịch mà Mỹ huy động tối đa lực lượng không quân thuộc Hạm đội 7 hòng tiêu diệt toàn bộ lực lượng HQVN trong một ngày. Mỹ đã sử dụng lực lượng của 2 biên đội, cho xuất kích trên 100 lượt máy bay với 3 đợt tấn công dữ dội, bất ngờ tiến đánh hầu hết các căn cứ, kho tàng, khu trú đậu và các tàu HQVN đang hoạt động trên suốt dải bờ biển từ sông Gianh (Quảng Bình), Cửa Hội (Nghệ An) đến Lạch Trường (Thanh Hóa) và Bãi Cháy (Quảng Ninh). Tuy nhiên, nhờ sự chỉ đạo, phối hợp, hiệp đồng tác chiến chặt chẽ của các lực lượng quân binh chủng, chúng ta giáng cho không quân Mỹ những đòn nặng nề, trong đó bắn rơi 8 máy bay, bắn bị thương nhiều chiếc khác, tiêu diệt và bắt sống nhiều phi công.
 |
| Tàu Lý Thái Tổ - một trong những tàu hiện đại của Hải quân Việt Nam hiện nay. |
Với thành tích này, ngày 7-8-1964, Quân chủng Hải quân vinh dự được Đảng, Nhà nước tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng Nhì, 5 Huân chương Quân công hạng Ba và 142 Huân chương Chiến công các loại cho các tập thể, cá nhân tiêu biểu; tuổi trẻ Quân chủng Hải Quân được Trung ương Đoàn tặng 20 lá cờ danh dự: “Chiến công oanh liệt - Truyền thống vẻ vang”. Cán bộ, chiến sĩ Hải quân tự hào, phấn khởi khi được Bác Hồ khen ngợi: “Tuy còn non trẻ, nhưng Hải quân đã chiến đấu rất dũng cảm, bắn rơi 8 máy bay Mỹ, bắn hỏng 3 chiếc, bắt sống phi công và đánh đuổi tàu chiến Mỹ ra khỏi vùng biển nước ta. Như vậy là rất tốt!”.
Chiến thắng trận đầu để lại nhiều bài học quý báu, nổi bật nhất là công tác giáo dục chính trị - tư tưởng, quán triệt sâu sắc tình hình, nhiệm vụ, mài sắc tinh thần cảnh giác, ý chí quyết tâm, sẵn sàng chiến đấu, dám đánh và quyết đánh thắng mọi kẻ thù dù chúng được trang bị vũ khí, kỹ thuật hiện đại.
Hiện nay, tình hình an ninh, trật tự, tranh chấp chủ quyền biển, đảo diễn ra hết sức phức tạp. Nhất là sau sự kiện Trung Quốc ngang nhiên hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981 trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam. Trước tình hình đó, Quân chủng Hải quân đã phát huy truyền thống, tiếp tục làm tốt vai trò nòng cốt trong tuyên truyền, giáo dục cho nhân dân, nhất là các địa phương ven biển và các lực lượng đang hoạt động trên biển về những vấn đề liên quan đến chủ quyền biển, đảo; các quan điểm, chủ trương của Đảng, Nhà nước về xử lý các tranh chấp với mục tiêu: giữ vững chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán đi đôi với giữ vững môi trường hòa bình, ổn định trên các vùng biển, đảo của Tổ quốc.
Bên cạnh đó, Quân chủng đã làm tốt công tác tham mưu cho Đảng, Nhà nước về chuẩn bị thế trận quốc phòng - an ninh trên biển gắn với phát triển kinh tế - xã hội với xây dựng các địa phương ven biển, các đảo, quần đảo, huyện đảo trở thành các pháo đài phòng thủ vững chắc, tạo thành thế trận liên hoàn biển - đảo - bờ, thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao cho các hoạt động kinh tế biển, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong cả thời bình và thời chiến. Hiện nay, các khu kinh tế - quốc phòng trên các vùng biển, đảo đã và đang được triển khai có ý nghĩa thiết thực, trực tiếp bổ sung lực lượng tại chỗ, tạo thế bố trí mới về lực lượng trong thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân trên biển.
Để làm tốt nhiệm vụ bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa của Tổ quốc trong tình hình mới, Quân chủng Hải quân đang tập trung xây dựng vững mạnh về chính trị làm cơ sở để nâng cao chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu; chú trọng kiện toàn tổ chức, biên chế theo hướng tinh, gọn, mạnh, có sức cơ động cao, sẵn sàng xử trí thắng lợi các tình huống trên biển; ngăn chặn kịp thời những hoạt động vi phạm pháp luật, xâm phạm chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc. Tích cực tham mưu hiệu quả cho Đảng, Nhà nước đầu tư nghiên cứu, cải tiến, mua sắm vũ khí, trang bị thế hệ mới, có tính năng vượt trội như: tàu ngầm, không quân tác chiến trên biển, tàu hộ vệ đa năng, tàu tên lửa, tên lửa bờ tầm gần, tầm xa. Triển khai nghiên cứu, phát triển nghệ thuật tác chiến hải quân; điều chỉnh bố trí lực lượng phù hợp với yêu cầu của chiến lược bảo vệ Tổ quốc.
Kỷ niệm 50 năm đánh thắng trận đầu của HQVN, chúng ta tiếp tục nghiên cứu, vận dụng sáng tạo những bài học kinh nghiệm vào công tác chuẩn bị, xây dựng lực lượng, chú trọng xây dựng bản lĩnh chính trị, sự mưu trí, sáng tạo để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo trong tình hình mới. Ý nghĩa và những bài học kinh nghiệm của “Chiến thắng trận đầu” là di sản tinh thần quý báu của HQVN và của dân tộc Việt Nam anh hùng.
Chuẩn Đô đốc Ngô Quang Tiến - Giám đốc Học viện Hải quân
