Vào một đêm tháng 9-1948, tại rừng dương ven biển Nha Trang, giặc Pháp đã ra lệnh chặt đầu một nữ thanh niên 19 tuổi. Đó là chị Đặng Thị Kim, cán bộ Hội Phụ nữ cứu quốc.
Vào một đêm tháng 9-1948, tại rừng dương ven biển Nha Trang, giặc Pháp đã ra lệnh chặt đầu một nữ thanh niên 19 tuổi. Đó là chị Đặng Thị Kim, cán bộ Hội Phụ nữ cứu quốc.
 |
| Đặng Thị Kim thời niên thiếu. |
Một người lính sau này bí mật liên lạc với cách mạng kể lại: Biết Đặng Thị Kim là vợ ông Trương An, Phó Bí thư Tỉnh ủy lâm thời Khánh Hòa, địch đã tra tấn chị rất dã man như quay điện, treo người lên rồi đánh, tra nước, “lộn mề gà” cho hộc máu, đạp giày đinh lên bụng (lúc này chị có thai khoảng 3 tháng)… để buộc chị khai báo, nhưng chị quyết không khai. Mấy hôm sau, địch cho một tên lính lê dương bí mật vào xà lim hãm hiếp chị; sau đó bóp cổ, nhét giẻ vào miệng, bỏ vào bao tải, cột túm lại, bỏ lên xe chở ra rừng dương ven biển phía Nam Nha Trang.
Sau này, người phiên dịch - từng tham gia công tác thanh niên cùng chị Oanh - kể với người nhà chị: Đêm chị Oanh bị sát hại, anh ta làm phiên dịch cho viên Thiếu úy trẻ người Pháp. Lúc đó, họ tra tấn chị rất dã man. Chị Oanh đã chửi rủa kẻ thù; chị bảo người phiên dịch là kẻ phản bội và nhổ nước bọt vào mặt anh ta. Mấy năm sau, anh ta vẫn có cảm giác nước bọt còn dính trên mặt... Sau đó, một tên dí súng vào tai chị và hỏi cần nói gì trước khi chết. Chị Oanh điềm tĩnh: “Chúng mày coi tao là có tội thì cứ giết tao, nhưng con tao trong bụng vô tội, hãy để tao sinh con rồi hãy giết…”. Kẻ thù đã xúm vào cắt cổ chị. Có lẽ cái chết oanh liệt của Đặng Thị Kim đã khiến viên sĩ quan người Pháp khiếp sợ. Ngay trong đêm đó, hắn viết đơn xin về nước.
Năm 1957, liệt sĩ Đặng Thị Kim được Thủ tướng Chính phủ Phạm Văn Đồng truy tặng bằng Tổ quốc ghi công. Năm 1961, Chủ tịch Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa Hồ Chí Minh truy tặng liệt sĩ Đặng Thị Kim Huân chương Kháng chiến hạng III.
* * *
 |
| Chị em phụ nữ làm nhiệm vụ tải thương tại mặt trận Nha Trang năm 1945. (Ảnh: Ban Liên lạc 23-10, TP. Nha Trang). |
Bà Nguyễn Thị Hồ Hương, 83 tuổi, đang nghỉ hưu tại Nha Trang, nói: “Với cương vị công tác của mình, lại là vợ đồng chí Phó Bí thư Tỉnh ủy lâm thời, chị Đặng Thị Kim có nhiều mối quan hệ công tác, nắm được nhiều cơ sở quần chúng và biết rất rõ về cơ quan đầu não của ta ở chiến khu. Nhưng trước những đòn tra tấn dã man, lại đang có thai, Kim Oanh đã chấp nhận hy sinh để bảo vệ đồng chí, đồng bào, nên không có cơ sở nào của ta bị vỡ. Nên nhớ rằng, lúc đó Kim Oanh mới 19 tuổi. Chị xứng đáng là một anh hùng!”.
VIỆT LÂM
