Cần đảm bảo đúng quy hoạch và giữ gìn không gian kiến trúc của Nhà thờ Núi

 SAI PHẠM KHI XÂY DỰNG

Phối cảnh vườn hoa Ngã Sáu.

Tại công trình xây dựng Vườn hoa Ngã Sáu, 2 hạng mục đã được xây dựng xong phần thô và đang ở giai đoạn chuẩn bị hoàn thiện là Nhà sinh hoạt giáo xứ, Lễ đài và tượng Đức mẹ Maria. Điều khiến ai đi ngang qua đây cũng dễ dàng nhận thấy là công trình này hiện đang án ngữ, che khuất rất lớn đến cảnh quan chung của Nhà thờ Núi.

Báo cáo của Sở Xây dựng cho biết: Ngày 26-9-2009, Phòng Quản lý đô thị TP. Nha Trang chủ trì phối hợp với Sở Xây dựng và UBND phường Phước Tân đã tổ chức kiểm tra việc xây dựng công trình Vườn hoa Ngã Sáu. Kết quả kiểm tra cho thấy, mốc định vị công trình đã phá dỡ. Vị trí xây dựng 2 hạng mục nhà sinh hoạt giáo xứ và lễ đài đã thay đổi so với GPXD. Nhà sinh hoạt giáo xứ có diện tích 120m² và lễ đài rộng 110m² lẽ ra phải được xây sát với mép ngoài của tường rào sân nhà thờ (đoạn tường rào nơi có đặt tượng Chúa). Nhưng tại hiện trường, 2 hạng mục này được xây dựng tịnh tiến về phía vòng xoay Ngã Sáu cách mép ngoài của tường rào sân nhà thờ (ở vị trí độ cao 7m - so với cốt nền công trình) 6,2m. Việc dịch chuyển này đã khiến diện tích của vườn hoa bị thu hẹp lại so với thiết kế.

Theo GPXD, Vườn hoa Ngã Sáu thuộc loại công trình công cộng, được xây dựng trên lô đất do Nhà nước quản lý có diện tích 2.646m². Công trình gồm các hạng mục: sân vườn cây xanh, bãi đậu xe, nhà sinh hoạt giáo xứ, lễ đài và tượng Đức mẹ Maria, hàng rào xung quanh vườn hoa… Chính vì vậy, trong quá trình triển khai thi công, nếu gặp phải những khó khăn ngoài dự tính, lẽ ra chủ đầu tư phải ngừng ngay việc thi công, báo cáo xin ý kiến của cấp có thẩm quyền tìm biện pháp tháo gỡ, chủ đầu tư lại cố tình vi phạm, tự ý thay đổi vị trí xây dựng công trình và phá vỡ mốc định vị gây khó khăn cho cơ quan có thẩm quyền quản lý xây dựng. Ông Bùi Hữu Thành - Phó Giám đốc sở Nội vụ, Trưởng Ban Tôn giáo cho biết: Trước khi khởi công xây dựng công trình khoảng 1 tháng, các cơ quan chức năng đã làm việc với Linh mục Lê Văn Sỹ - Quản xứ Chánh tòa, yêu cầu xây dựng công trình phải đúng theo GPXD và thiết kế được duyệt. Trường hợp có nhu cầu thay đổi thiết kế, đề nghị Linh mục Lê Văn Sỹ và Tòa Giám Mục phải xin phép điều chỉnh theo quy định. Linh mục Lê văn Sỹ cũng đã nhất trí với đề nghị này. Tuy nhiên trong quá trình thi công, chủ đầu tư đã tự thay đổi vị trí xây dựng các hạng mục của công trình. Giải trình với các cơ quan chức năng, Linh mục Lê Văn Sỹ cho rằng: Việc dịch vị trí Nhà sinh hoạt giáo xứ ra hơn 6m là do có khó khăn khách quan về triền núi và những công trình rất nhạy cảm đã có sẵn (ngôi mộ của vị Giám mục Marcel Piquel, hang đá Lộ Đức), đồng thời để tránh ảnh hưởng đến Nhà thờ hiện hữu vì phải đục phá núi. Trong đơn xin phép điều chỉnh thiết kế, Linh mục Lê Văn Sỹ cũng đã xin “rút kinh nghiệm việc sai sót thi công vừa qua”, đồng thời xin phép được giữ nguyên toàn bộ 2 hạng mục công trình theo hiện trạng đã thi công và bổ sung một cầu nối bằng bê tông cốt thép rộng 1,2 từ sân nhà thờ Núi sang sàn mái của công trình nhà sinh hoạt.

 ĐẢM BẢO GIỮ GÌN CẢNH QUAN CỦA CÔNG TRÌNH VĂN HÓA NHÀ THỜ NÚI

Nhà thờ Núi có tên chính thức là Nhà thờ Chánh tòa Nha Trang. Nhà thờ này còn có nhiều tên gọi quen thuộc khác như Nhà thờ Đá, Nhà thờ Ngã Sáu, nhưng phổ biến hơn cả là tên gọi Nhà thờ Núi vì được xây dựng trên một ngọn núi nhỏ. Nhà thờ Núi là một công trình kiến trúc đẹp và hoành tráng nằm trên ngọn đồi nhỏ ngay trung tâm TP. Nha Trang. Nhà thờ được xây dựng theo phong cách kiến trúc nhà thờ phương Tây. Nhìn tổng thể, công trình

có bố cục chắc khỏe với những khối lập thể từ thấp vươn cao, nổi bật giữa trời xanh. Điểm cao nhất là nơi đặt cây thánh giá trên đỉnh tháp chuông cao đến 38m tính từ mặt đường. Mô hình nhà thờ này khiến nhiều người liên tưởng đến những thành quách, lâu đài ở La Mã cổ đại với vách tường xây đá trần trụi. Đặc biệt là những vòm cuốn dọc hành lang hay cửa sổ lắp kính màu hoa văn trang trí.

“Kiến trúc ngôi nhà thờ Nha Trang không giống với phần đông nhà thờ khác trong toàn quốc. Kiểu thức vừa cổ kính vừa tân kỳ. Tất cả vách, mái, nền, cột đều toàn xi măng. Và đứng chắc trên một đầu non, với “bộ áo xám tro” hình tướng trông nửa như khiêm nhường, nửa như ngạo nghễ. Lại gần nhìn kỹ lại có vẻ nghiêm khắc cô cao”. (Trích Xứ Trầm Hương - Quách Tấn). Chủ trì xây dựng ngôi nhà thờ này là vị linh mục Hội Thừa sai Pháp (MEP) Louis Vallet. Công trình được khởi công vào ngày 3-9-1928 và người ta phải dùng 500 trái mìn để san bằng đỉnh núi. Ngày 14-5-1933, nhà thờ được khánh thành, trước đó 2 tháng vua Bảo Đại cũng đã đến viếng thăm công trình này.

Nhắc lại lịch sử xây dựng ngôi nhà thờ này để chúng ta thấy rằng, trải qua bao thăng trầm của thời gian, Nhà thờ Núi giờ đây không đơn thuần là một công trình tôn giáo mà đó còn là một công trình văn hóa, lịch sử của TP. Nha Trang và cả của nước. Chính vì thế, không ai có quyền làm cho cảnh quan chung của Nhà thờ bị xấu đi. Và chúng ta phải có trách nhiệm trong việc tôn tạo, giữ gìn cảnh quan của ngôi nhà thờ này.

Việc UBND tỉnh cho phép tiến hành lập dự án đầu tư xây dựng công trình Vườn hoa Ngã Sáu, cho phép Tòa Giám mục Giáo phận Nha Trang được làm chủ đầu tư công trình, quản lý và sử dụng công trình theo quy định đối với công trình công cộng trong đô thị thể hiện sự mềm dẻo của chính quyền địa phương, tạo điều kiện thuận lợi cho Nhà thờ hoạt động. Vì trước đó, theo quy hoạch, vườn hoa này là một hạng mục nằm trong dự án nâng cấp đường Thái Nguyên, Lê Thánh Tôn. Cũng chính vì thế mà trong thiết kế đã được duyệt, các cơ quan chức năng đã không đồng ý cho nhà thờ xây hàng rào mà chỉ cho xây dựng rào bằng dây xích để tạo cảnh quan và bảo đảm nơi này là một công trình công cộng của TP. Nha Trang.

Theo quy định của pháp luật về xử lý công trình vi phạm trật tự xây dựng đô thị, đối với công trình xây dựng sai nội dung GPXD, cơ quan chức năng phải yêu cầu chủ đầu tư tự tháo dỡ phần công trình sai nội dung. Nhưng do đây là công trình sử dụng cho mục đích tôn giáo, do vậy các cơ quan chức năng đã phải xin ý kiến chỉ đạo của UBND tỉnh để tìm phương án giải quyết thấu tình đạt lý. Sau nhiều lần kiểm tra tại hiện trường, các cơ quan chức năng đã tiến hành các cuộc họp để xem xét phương án xin điều chỉnh thiết kế của Tòa Giám mục và cũng đã trình lên UBND tỉnh phương án xử lý. Được biết, trong tuần tới lãnh đạo tỉnh và các cơ quan chức năng sẽ có buổi làm việc với Tòa Giám mục Giáo phận Nha Trang để thảo luận và đưa ra những phương án tối ưu trong việc khắc phục những sai phạm. Trong cuộc họp mới đây của UBND tỉnh về vấn đề này, Chủ tịch UBND tỉnh Võ Lâm Phi đã chỉ đạo: Các cơ quan chức năng phải quy định một khoảng thời gian nhất định để nhà thờ tiến hành khắc phục hậu quả nhằm giữ vững kỷ cương, đặc biệt là giữ được cảnh quan của Nhà thờ Núi. Quá thời gian quy định, tỉnh sẽ thu hồi dự án và giao cho Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch và Sở Xây dựng làm chủ đầu tư tiến hành xây dựng vườn hoa. Chủ tịch tỉnh cũng đã phê bình các cơ quan quản lý và đề nghị các cơ quan này cần kiểm điểm, rút kinh nghiệm do không phát hiện để xử lý kịp thời những sai phạm trong việc xây dựng tại công trình Vườn hoa Ngã Sáu.

BÍCH KHUÊ

KTS Bùi Dũng - Chủ tịch Hội Kiến trúc sư: Hội Kiến trúc sư rất quan tâm đến việc xây dựng công trình này. Trước đây cũng đã có nhiều phương án đưa ra rất đẹp nhưng không được chọn vì nó che khuất công trình Nhà thờ Núi. Với hiện trạng công trình nếu tịnh tiến sát vào vách núi 6,2m đúng theo GPXD công trình cũng đã không đẹp. Do vậy, Hội xét thấy, công trình hiện nay không phù hợp với cảnh quan đô thị nên đã có văn bản kiến nghị UBND tỉnh xem xét.

Công trình Vườn hoa Ngã Sáu do Linh mục Lê Văn Sỹ, Quản xứ Chánh tòa Nhà thờ Núi, người đứng tên đại diện Tòa Giám Mục Nha Trang làm chủ đầu tư được chính thức khởi công từ tháng 7-2009. Đến tháng 9-2009, các cơ quan chức năng đã phát hiện công trình này vi phạm giấy phép xây dựng (GPXD) và bản vẽ thiết kế đã được phê duyệt khiến cảnh quan chung của Nhà thờ Núi bị phá vỡ. Công trình đã bị đình chỉ xây dựng từ đó đến nay. Hiện nay, các cơ quan chức năng đang tìm phương án giải quyết để công trình xây dựng Vườn hoa Ngã Sáu sớm được hoàn tất với mục tiêu phải bảo đảm giữ gìn không gian kiến trúc của Nhà thờ Núi, trục cảnh quan của tuyến đường Thái Nguyên - Lê Thánh Tôn đã được UBND tỉnh phê duyệt.