Nghề gói bánh chưng

Từ lâu, nghề làm bánh chưng, bánh tét đã trở thành nghề truyền thống cho thu nhập khá đối với nhiều gia đình ở TP. Nha Trang. Đặc biệt cứ mỗi độ Tết đến xuân về, những người làm nghề này lại có dịp ăn nên làm ra…

 

Gia đình bà Cao Thị Bông (thứ hai từ phải qua) cũng khẩn trương chuẩn bị hàng Tết.

Tất bật chuẩn bị hàng Tết

Quê gốc ở làng nghề bánh chưng truyền thống Vĩnh Hòa (xã Hợp Thành, huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An), 5 năm trước, vợ chồng anh Trần Duy Trinh, chị Nguyễn Thị Thúy đã  mang nghề truyền thống của làng quê mình vào lập nghiệp ở TP. Nha Trang. Đến “lò” bánh chưng của gia đình anh Trinh, ở tổ 3 Phước Thành, phường Phước Long vào những ngày cuối cùng của năm Giáp Ngọ, chúng tôi thấy không khí chuẩn bị bánh Tết tất bật, hối hả. Anh Trinh cho biết, ngày thường, gia đình anh làm khoảng hơn 200 cái bánh chưng, bánh tét để bỏ mối và bán lẻ ở chợ; nhưng vào dịp Tết phải lên đến hơn 300 cái. Vì thế, ngoài những người trong gia đình, anh phải thuê thêm 5 - 6 người nữa mới làm xuể.

 

Tại nhà bà Cao Thị Ánh (tổ 2, thôn Vĩnh Điềm Trung, xã Vĩnh Hiệp) lá dong, lá chuối chất đống trong sân. Trong nhà, bà Ánh cùng 4 người con tay thoăn thoắt gói bánh chưng; mấy đứa cháu của bà thì lo chẻ lạt, lau lá dong, lá chuối, chất bánh lên xe rùa chuyển ra khu vực luộc bánh ở phía sau. Ở khu vực này, 2 nồi luộc bánh cỡ lớn đang đỏ lửa. Bà Ánh cho biết, ngày thường gia đình bà chỉ gói bánh chưng, bánh tét với khoảng 50kg nếp, tương đương khoảng 300 cái bánh. Dịp Tết, lượng nếp tăng lên từ 2,5 - 3 tấn nên phải huy động toàn bộ thành viên trong gia đình làm bánh. Ngoài ra, còn phải thuê thêm 6 người để lo khâu luộc bánh trong suốt thời gian từ ngày 25 đến 29 tháng Chạp.

Ngồi bên bếp lửa bập bùng cùng 2 nhân công canh nồi bánh chưng chuẩn bị phục vụ cho khách hàng cúng Ông Táo, anh Huỳnh Tuấn (con rể bà Ánh) nói: “Ngoài yêu cầu hàng đầu là đảm bảo vệ sinh, an toàn thực phẩm, bánh chưng, bánh tét trong dịp Tết phải đặc biệt hơn bánh ngày thường. Vì thế, từ khâu chuẩn bị nguyên liệu như gạo nếp, đậu xanh, thịt heo cũng phải chọn loại ngon. Công đoạn gói bánh cũng cần chăm chút hơn để có sản phẩm vuông vức, đều nhau vì bánh Tết trước hết là để làm lễ vật thờ cúng. Do vậy, dù lượng bánh có thể lên đến hơn 6.000 cái, nhưng riêng khâu gói bánh chỉ những người có tay nghề mới làm được nên không thể thuê người ngoài. Riêng khâu luộc bánh, nếu không đủ và đều lửa hay châm nước không đúng thời điểm cũng có thể làm bánh bị sống. Vì thế, dù có thuê người luộc bánh, tôi cũng phải thức canh cùng họ”.

Anh Huỳnh Tuấn bên bếp lửa luộc bánh chưng

Nghề truyền thống của nhiều gia đình

Ở tổ 2, thôn Vĩnh Điềm Trung, xã Vĩnh Hiệp, ngoài gia đình bà Cao Thị Ánh đã gắn bó với nghề làm bánh chưng gần 30 năm, còn có 4 hộ gia đình khác cũng làm nghề này từ hàng chục năm nay. Bà Cao Thị Bông (em bà Ánh) cho biết, gia đình bà làm nghề gói bánh chưng đã hơn 20 năm. Nghề này tuy không giàu nhưng ổn định và đủ nuôi sống gia đình. Nhà bà Nguyễn Thị Nga cũng làm nghề gói bánh chưng được hơn 20 năm. Khi chúng tôi đến, bà Nga đang cùng các con cháu tất bật chuẩn bị cho mẻ bánh chưng phục vụ khách hàng cúng Ông Táo. “Đây là mẻ bánh đầu tiên trong dịp Tết của những người làm nghề này. Còn cao điểm là từ ngày 25 đến 29 tháng Chạp. Ngoài những người trong gia đình, tôi phải thuê thêm 5 - 6 người làm mới kịp giao hàng. Các con của tôi đều đã lập gia đình, rồi ở riêng, nhưng ai cũng theo nghề này. Nhà tôi đã trở thành “lò” làm bánh chưng của mấy mẹ con trong nhiều năm qua”, bà Nga chia sẻ.

 

Gia đình anh Nguyễn Lộc Thọ (phường Phương Sài) cũng gắn bó nghề làm bánh chưng hơn 20 năm nay.

Theo những gia đình có truyền thống làm nghề gói bánh chưng, nghề này tương đối dễ làm, nhiều công đoạn như lau lá, chẻ lạt, buộc bánh… trẻ nhỏ hay người già cũng có thể làm được, cứ theo kiểu cả nhà xúm tay vào làm. Lâu dần, mọi thành viên trong gia đình đều có thể tự tay làm tất cả các khâu. Không chỉ vậy, nghề này cũng cho thu nhập khá, vào ngày thường, trừ toàn bộ chi phí, mỗi thành viên trong gia đình trực tiếp làm bánh có thu nhập trên dưới 250.000 đồng/ngày. “Nghề này đã nuôi sống vợ chồng tôi suốt 30 năm qua và nay là gia đình các con chúng tôi. Làm suốt cả năm coi như chỉ đủ sống, nhưng vào dịp Tết, lượng bánh làm ra gấp hơn chục lần ngày thường nên chúng tôi có được một khoản kha khá”, bà Cao Thị Ánh cho biết.

 

Theo phong tục thờ cúng tổ tiên của người Việt, bánh chưng và giò lụa là những lễ vật linh thiêng, đặc biệt không thể thiếu của mỗi gia đình trong Tết Nguyên đán. Ngoài ra, bánh chưng cũng là món ăn dân dã, quen thuộc trong văn hóa ẩm thực của người Việt. Với ý nghĩa sâu xa đó, nghề làm bánh chưng chắc chắn sẽ ngày càng phát triển, mang lại cuộc sống ấm no cho nhiều gia đình gắn bó với nghề này.

NAM ANH