Nhằm tăng cường hơn nữa sự quan tâm của các quốc gia đối với công tác phòng, chống tác hại thuốc lá, Tổ chức Y tế thế giới lấy ngày 31-5 hàng năm là ngày Thế giới không thuốc lá. Chủ đề năm 2020 là "Bảo vệ thanh thiếu niên khỏi tác động của việc quảng cáo các sản phẩm thuốc lá và sử dụng thuốc lá".
Nhằm tăng cường hơn nữa sự quan tâm của các quốc gia đối với công tác phòng, chống tác hại thuốc lá, Tổ chức Y tế thế giới lấy ngày 31-5 hàng năm là ngày Thế giới không thuốc lá. Chủ đề năm 2020 là “Bảo vệ thanh thiếu niên khỏi tác động của việc quảng cáo các sản phẩm thuốc lá và sử dụng thuốc lá”.
Hiện nay, một số tập đoàn thuốc lá trên thế giới đang giới thiệu một loại sản phẩm thuốc lá mới, ít gây nghiện và độc hại. Loại này được giới thiệu có đặc tính chỉ làm nóng ở nhiệt độ đủ cao để sinh ra các hạt khói, làn khói. Người hút thuốc hít làn khói thuốc thông qua một thiết bị điện tử bao gồm bộ phận gia nhiệt làm nóng và đầu cắm.
|
Tuy nhiên, theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới, thuốc lá làm nóng (HTPs) và thuốc lá điện tử (ENDs) đều có nhiều chất độc giống như trong khói thuốc lá điếu thông thường, mức độ ảnh hưởng sức khỏe tương đương. Nó không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe người hút, mà còn gây tác hại cho người xung quanh. Đặc biệt, 2 loại thuốc lá này tiềm ẩn nguy cơ dễ hướng giới trẻ tới sử dụng ma túy và các chất kích thích khác. Do đó, cần phòng ngừa việc sử dụng thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng ở những người chưa hút, đặc biệt là trẻ em, thanh thiếu niên.
Theo bác sĩ Tôn Thất Toàn - Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, hút thuốc lá sẽ gây tác hại đến tất cả các cơ quan trong cơ thể. Bệnh lý hàng đầu do thuốc lá gây ra là ung thư (chiếm tới 30%), trong đó cao nhất là ung thư phế quản, kế đến là các ung thư thanh quản, vòm hầu, khoang miệng, thực quản, dạ dày, tụy tạng, bàng quang, thận, cổ tử cung và ung thư vú ở nữ… So với những người không hút thuốc lá, người hút thuốc lá thường xuyên tăng nguy cơ ung thư phế quản gấp 15 lần, hầu - thanh quản gấp 10 lần, thực quản gấp 7 lần, khoang miệng và thận gấp 4 lần, bàng quang gấp 3 lần, tụy tạng gấp 2 lần. Người hút thuốc lá cũng có nguy cơ mắc ung thư máu, ung thư não cao hơn người bình thường, đặc biệt là ở trẻ em khi bị tiếp xúc với thuốc lá thụ động từ trong bào thai hay lúc bé. Hút thuốc lá còn gây ra các bệnh lý khác như: Phổi tắc nghẽn mạn tính; bệnh tim mạch (bệnh cơ tim thiếu máu cục bộ, tai biến mạch máu não, thuyên tắc mạch chi dưới); bệnh lý đường tiêu hóa như loét dạ dày, tá tràng; giảm chức năng sinh sản ở nam và nữ; ảnh hưởng đến thai kỳ; gây một số bệnh cho trẻ khi tiếp xúc thụ động với loại thuốc này.
Trong một điếu thuốc lá có chứa từ 0,8 - 1g thuốc lá, bao gồm 10 - 20mg nicotine và hơn 2.500 chất hóa học khác nhau (đã được các nhà sản xuất thêm trong quá trình xử lý; các chất độc trong lá cây thuốc lá được tạo thành trong quá trình trồng như thuốc trừ sâu, thạch tín, cadmium...). Khi đốt điếu thuốc lá, con số 2.500 chất hóa học trong điếu thuốc đã chuyển thành 4.000 chất hóa học khác, được chia làm 4 nhóm là oxyde carbon, hắc ín, chất kích thích và nicotine. Trong đó, nicotine là chất gây nghiện mạnh cho người hút thuốc, khiến họ không thể bỏ hút, sẵn sàng chấp nhận các tác hại của thuốc lá để tiếp tục được hút.
Theo Tổ chức Y tế thế giới, hiện nay trên thế giới có khoảng 1,6 tỷ người hút thuốc lá. Thuốc lá làm chết một nửa số người sử dụng thường xuyên và hàng trăm ngàn người không hút thuốc lá khác. Hàng năm, có khoảng 8 triệu người chết do hút thuốc lá và gần 1 triệu người chết do phơi nhiễm với khói thuốc lá thụ động; trong đó 70% số trường hợp tử vong là ở các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam.
Chính những tác hại của thuốc lá, Tổ chức Y tế Thế giới kêu gọi cộng đồng cần quan tâm việc nghiện chất nicotine có trong sản phẩm thuốc lá; các quốc gia cần sớm thực hiện những chính sách mạnh mẽ để bảo vệ giới trẻ trước nguy cơ sử dụng các sản phẩm thuốc lá, bao gồm cả thuốc lá điếu truyền thống cũng như các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.
Đặng Hồng Hoa
(Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh)
