Theo bác sĩ Hồ Tá Phương - Giám đốc Bệnh viện Lao và bệnh Phổi tỉnh, trong công tác khám chữa bệnh, tư vấn người bệnh cai thuốc lá có nhiều trường hợp người bệnh cho biết vì thấy trọng lượng cơ thể tăng lên nên chủ động hút thuốc lá trở lại để giữ cân nặng. ...
Theo bác sĩ Hồ Tá Phương - Giám đốc Bệnh viện Lao và bệnh Phổi tỉnh, trong công tác khám chữa bệnh, tư vấn người bệnh cai thuốc lá có nhiều trường hợp người bệnh cho biết vì thấy trọng lượng cơ thể tăng lên nên chủ động hút thuốc lá trở lại để giữ cân nặng. Tuy nhiên, điều này không đúng vì cai thuốc lá không làm tăng cân, mà do hút thuốc lá làm cơ thể gầy đi và khi cai cơ thể phục hồi lại cân nặng bình thường.
 |
| Khám bệnh phổi cho bệnh nhân tại Bệnh viện Lao và bệnh phổi tỉnh |
Bác sĩ Phương cho biết, trong thuốc lá có nicotin, đây là chất làm tăng cường quá trình tiêu thụ năng lượng của cơ thể. Mặt khác, mỗi điếu thuốc lá hút vào làm tăng tiêu thụ năng lượng từ 8-10kcal do tăng tạo nhiệt và tăng tốc độ chuyển hóa. Như vậy, nếu một người hút từ 20-30 điếu thuốc lá mỗi ngày thì mức tiêu hao năng lượng cộng thêm sẽ từ 200-300 kcal mỗi ngày. Ngoài ra, nicotin còn có tác dụng ức chế tiết insulin, gây tăng đường máu, làm giảm cảm giác đói, giảm nhu cầu ăn vào.
Như vậy, sau khi cai thuốc lá, lúc đó lượng nicotin vào cơ thể giảm hoặc không còn nữa, điều này làm giảm hoạt hóa men lipoprotein-lipase nên làm tăng tổng hợp dự trữ mỡ; hệ thần kinh giao cảm giảm sự kích thích nên làm giảm tốc độ chuyển hóa. Insulin trong máu tăng làm giảm đường máu gây tăng cảm giác đói và nhu cầu ăn vào, người cai thuốc lá ăn uống nhiều hơn. Đồng thời, khi cai thuốc lá, các đầu dây thần kinh vị giác, khứu giác sẽ được phục hồi; do đó người cai thuốc lá cảm thấy ăn ngon miệng hơn so với trước đây. Nếu một người cai thuốc lá không tiết giảm ăn uống sẽ có thể dư thừa mỗi ngày từ 400-500 kcal (trong khi nhu cầu năng lượng bình thường mỗi ngày của một người trưởng thành chỉ từ 2.500-3.000 kcal). Hậu quả sau vài tuần cai thuốc lá, người cai thuốc lá sẽ dễ dàng tăng từ 2-3kg cân nặng cơ thể.
Sử dụng nicotin thay thế là biện pháp hỗ trợ có hiệu quả khống chế tăng cân do cai thuốc lá. Nicotin thay thế ở dưới dạng miếng dán hoặc kẹo nhai. Tuy nhiên, điều cần lưu ý là sử dụng nicotin thay thế cũng chỉ làm chậm thời gian tăng cân. Bác sĩ Phương nhấn mạnh, người cai thuốc lá cần lưu ý chế độ ăn uống, ăn ít thức ăn ngọt, ít mỡ và muối; uống nhiều nước, ăn nhiều trái cây và thức ăn nhiều chất xơ. Tập thể dục đều đặn ít nhất 30 phút mỗi ngày, chọn lựa các môn nâng cao sức bền như: chạy bộ, bơi lội; ưu tiên những môn thể thao có tính đồng đội như: đá bóng, đánh cầu lông… Nếu trong những trường hợp tăng cân bệnh lý, rối loạn hành vi ăn uống, người cai thuốc lá cần đến tư vấn, khám bác sĩ chuyên khoa để có sự điều chỉnh phù hợp chế độ ăn và chế độ dùng thuốc và không dùng thuốc giúp cai thuốc lá đạt hiệu quả hơn.
BS.TÔN THẤT TOÀN
(Trung tâm Truyền thông Giáo dục Sức khỏe Khánh Hòa)
